slikken/verslikken

• AFP
• MBO
• Studiejaar 1

Slikken, verslikken, verstikken

Wat weten jullie al?

Anatomie

Dekweefsel/epitheel

• geen tussencelstof
  
• geen bloedvaten, voedingsstoffen uit weefsel
  
• 1 kant blootgesteld aan de omgeving/vrije kant
  
• basaalmembraan
  
• levenslang vermogen om te delen ivm snelle slijtage

Functies van dekweefsel

• Bescherming tegen chemische stoffen/ziekteverwekkers
  
• Transport: stoffen vanuit de omgeving kunnen bij de organen komen
  
• Afscheiding van stoffen: secretie van bijvoorbeeld slijm  

Meerlagig dekweefsel

Niet verhoornend plaveisel epitheel: hetzelfde principe behalve de verhoorning, bescherming, met veel slijmcellen, slijmvlies mondholte

Zenuwcellen

opgebouwd uit:

• cellichaam
  
• axon: lange uitloper
  
• knopen van Ranvier: plekken waar geen myeline zit
• dendrieten: kortere uitlopers
  

motorisch: brengen signalen van czs naar je lichaam

sensorisch: bengen signalen van je lichaam naar czs

Fysiologie

Samenwerkende structuren

• spieren (tong): musculus
• gehemelte: palatum
• zenuwbanen (reflex): nervus
• keelwand
• strottenklepje: epiglottis
• strottenhoofd: glottis
• luchtpijp: trachea 
• slokdarm: oesophagus
• hersenen: cerebrum
• ruggenmerg: chorda spinae
• sensorische zenuw
• motorische zenuw
• reflexboog

Kenmerken verslikken

• Verslikken, hoesten, kuchen tijdens het eten of drinken.
  
• Speeksel, eten of drinken loopt uit de mond.
  
• Moeite met het bewegen van de tong of met het kauwen.
  
• Moeite met het inzetten van een slikbeweging.
  
• Slechte coördinatie tussen ademhalen en slikken.
  
• Achterblijven van voeding in de mond en wangen.
  
• Kauwen of slikken doet pijn.
  
• Smaakverlies of geen zin meer hebben in eten en drinken.
  
• Erg langzaam eten.
  
• Bijvoorbeeld alleen pap eten.
  
• Snel moe worden bij eten of drinken.
  
• Stem klinkt anders (borrelig, 'nat').
  
• Gevoel dat voedsel of medicijnen blijven steken in de keel of slokdarm (achter de borst). 

Pathologie

Oorzaken slikproblemen

• Ouderdom
  
• Neurologische problemen
  
• Medicijnen
  
• Conditionele problemen
  
• Kanker in het hoofd-halsgebied 
• problemen rondom gebit
• heel grote tonsillen (bij kinderen)

ouderdom

kauwen lastiger, coördineren lastiger, strottenklepje sluit het strottenhoofd niet meer helemaal af op het juiste moment (te langzaam)

neurologische problemen

beroerte, Parkinson, dementie kunnen leiden tot coördinatie problemen, het samenspel van de spiergroepen die betrokken zijn is verstoord

het gevoel in de mond kan verminderd zijn

medicijnen

wanneer medicijnen invloed hebben op spierkracht of coördinatie of de hoeveelheid speeksel in de mond beïnvloeden of pijn in de mond veroorzaken

mensen kunnen ook een probleem hebben met het slikken van de medicijnen zelf

conditioneel

je hebt niet meer het conditionele vermogen om bijvoorbeeld goed te kunnen kauwen

kanker in het hoofd-hals gebied

cytostatica remmen speekselafgifte, daardoor kan het slikken lastiger worden

problemen rondom het gebit

een niet (meer) passende prothese kan pijn veroorzaken en kan maken dat het kauwen niet goed lukt

gaatjes, ontstoken wortels, gevoelige tanden voor warmte koude

paradontitis kan pijn veroorzaken waardoor het kauwen kan verminderen

Heel grote tonsillen (bij kinderen)

Gevolgen/complicaties van slikproblemen

• Gewichtsverlies
  
• Een verslechterde voedingstoestand waardoor de kans op decubitus (doorliggen) toeneemt
  
• Longontsteking (verslikpneumonie)
  
• Minder plezier bij het eten en drinken 
• Verstikking: wat te doen? Vilans protocol

Slikproblemen voorkomen/verminderen

• probleem goed in beeld brengen
• methodisch werken
• goede houding
• goede gebitszorg
• passend eet en drink gerei
• adviezen voor dranken
• adviezen voor voedsel
• scholing door logopedist 

Maak in tweetallen de e-learning en schrijf mee.

• moeilijke woorden met betekenis
• wat heb je geleerd wat je nog niet wist
• wat wil je nog weten? 

www.free-learning.nl

www.zorgscholing.nl