slikproblemen verstandelijk gehandicapten

• MBO

Lesdoel

1. Je weet bij welke doelgroep verslikking vaak voorkomt
2. Je weet hoe slikreflex werkt
3. je weet wat je moet doen bij verslikking
4. je weet hoe je verslikken kunt voorkomen 

Verslikking bij mensen met een verstandelijke beperking

Etenstijd - voor veel mensen is dit een belangrijk moment van de dag, ook voor mensen met een verstandelijke beperking. Toch kunnen velen van hen niet echt van het eten genieten: ze hebben grote problemen met slikken.

Mensen met een verstandelijke beperking kampen veel vaker met slikproblemen dan anderen....

•  Vooral mensen met ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen 
• mensen met syndroom van Down.

Dysfagie

Kauw- en slikproblemen, ook wel dysfagie genoemd, kunnen diverse oorzaken hebben:

•  zoals aangeboren afwijkingen
• een hersenbloeding (CVA) 
• veroudering van weefsel en structuren in de mond, keel en slokdarm.

Verslikken in eigen speeksel. Door taai dik speeksel (tgv medicatie, open mond ademhaling)

Dysfagie is een verzamelnaam voor slikklachten of slikproblemen. Cliënten met dysfagie hebben moeite met het verplaatsen van voedsel van de mond naar de maag. Dysfagie is geen aandoening op zich. Het is vaak een symptoom van een of meerdere onderliggende aandoeningen of een aangeboren afwijking. Bij mensen met een verstandelijke beperking komen slikstoornissen regelmatig voor. In Nederland heeft 59% van de volwassenen met een verstandelijke beperking (ouder dan 49 jaar) een slikstoornis. Veel slikstoornissen worden niet opgemerkt door de omgeving.

Wat zijn slikproblemen?

• Een volwassene slikt ongeveer tussen de 800 en 2400 keer per dag. 
• Bij een slikprobleem heb je moeite om speeksel, eten of drinken van de mond naar de maag te verplaatsen. 
• Het doorslikken van eten, drinken en speeksel gebeurt normaal in 4 fases:
  

Fases bij slikken...

• Voorbereidende fase: voedsel afhappen, kauwen en verzamelen van voedsel (voedselbrok) op de tong
  
• Mondfase: vervoer van de voedselbrok of vloeistof naar de keel door een golvende beweging van de tong. Het zachte gehemelte sluit de neusweg af en de slikreactie volgt.
• Keelfase: de vloeistof of het voedsel vervolgt zijn weg door de keel.
  
• Slokdarmfase: de voedselbrok of vloeistof komt via de slokdarm in de maag.
  
• Bij iemand met slikproblemen gaat het in 1 of meer van deze fases mis.

www.alliade.nl

Gevolgen van slikproblemen?

• gewichtsverlies
• uitdroging of ondervoeding 
• Longontsteking (voedsel blijft steken in de longen). = aspiratie-pneumonie 
• Vermijden van (leuke) eetmomenten
• schaamte

Slikken en ademen wisselen elkaar af tijdens het slikken en zijn goed op elkaar afgestemd. De hersenen sturen het slikproces aan. Om veilig te kunnen slikken heb je goed functionerende en onbeschadigde lip-mond- en keelspieren nodig, in combinatie met een goed beweeglijke tong, slikreflex en goede afsluiting van de luchtweg.

Verstoring in de hersenen

De hersenschors of cerebrale cortex en de hersenstam hebben een invloed op het slikken. Een letsel in elk hersengebied (corticaal, subcorticaal, hersenstam en cerebellum), ongeacht de hersenhelft, kan aanleiding geven tot slikproblemen.

www.hersenletsel-uitleg.nl

www.zorgvoorbeter.nl