Groei & ontwikkeling dag 3

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 2

Aan de persoon die alle antwoorden weet, zijn niet alle vragen gesteld.

(Confusius)

Welkom 8C

laten we beginnen met de spreuk 

levenscyclus raadsel

Als ik jong ben, ben ik lang. Als ik oud ben, ben ik kort. 

Rara, wat ben ik?

een kaars

Welkom bij de periode (biologie): 

Groei en Ontwikkeling lessonup code: svkho

lesson up code

gratis app op je telefoon/laptop

presentaties met info + filmpjes

klassencode:  svkho

programma vandaag

• Terugblik vorige les (vogelvlucht)
• je weet de rollen van organismen in de natuur
• je bent bekend met de koolstofkringloop
• onderzoek: 'hoe schoon is de school'

Leerdoelen van vandaag

1. Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.
2. Je kunt een voedselketen en een voedselweb maken.
3. Je kunt de groepen organismen in de kringloop van stoffen onderscheiden.
4. Je kunt de kringloop van koolstof beschrijven.
5. Je kunt biologisch afbreekbaar afval en niet-biologisch afbreekbaar afval onderscheiden. 

korte terugblik

met name op de vorige les

in jouw periode schrift

opdracht levenscyclus van de mug:

tekeningen, pijlen en beschrijvingen

levenscyclus; metamorfose

ecologie

De studie over alle relaties tussen organismen en hun milieu.

www.newscientist.nl

ecologie

De omgeving van levende wezens wordt ook wel het ecosysteem genoemd.
Alle invloeden uit het milieu kunnen we onderverdelen in:

Abiotische factoren = niet-levende factoren uit de omgeving

Biotische factoren = levende factoren, dus invloeden afkomstig van organismen

Ecosystemen

Grote en kleine ecosystemen:

De aarde als geheel

Een bos

Eén enkele boom

Ecosysteem

Een meer als klein ecosysteem met verschillende populaties

Planten

Planteneters

Vleeseters

voedselketen

Elk levend wezen heeft voeding nodig. 

Sommige organismen (planten) creëren hun eigen voeding door fotosynthese; 

Anderen krijgen voeding door andere levende wezens te consumeren. Deze voeding geeft levende wezens de energie die ze nodig hebben om hun levensprocessen uit te voeren. 

Elk levend wezen maakt deel uit van een voedselketen. 

Gelukkig voor de mens staan we aan de top van de meeste voedselketens...

voedselketen

= een reeks van levende wezens die elkaar opeten

Voedselketens

Elke soort organisme is een voedselbron

voor een andere soort

Voedselketen begint altijd met een plantensoort

De pijlen wijzen naar het volgende organisme

in de keten!

voedselketen

= een reeks van levende wezens die elkaar opeten

Voedselweb

In ecosystemen zijn vaak meerdere voedselketens mogelijk

Producenten, consumenten

1e schakel in keten: producenten

--> altijd planten

2e en 3e schakel: consumenten; zij hebben andere
organismen nodig om organische stoffen binnen
te krijgen.--> dieren

(2e schakel: planteneters of alleseters)

(3e schakel: vleeseters of alleseters)

rangschikken

1. producent = een plant
2. consumenten 1ste orde: planteneters = herbivoren
3. consument 2de orde: vleeseter = carnivoren
4. consument 3de orde: alleseter = omnivoren

In de voedselketen ziet dat er zo uit:

1 ->     2 of 4     ->    3 of 4    ->     3 of 4     ->    3 of 4

Consumenten

De schakels na de producent heten consument 1e orde, 2e orde, etc.

opdracht

“Je zal de spitsmuis maar zijn”

uitdelen lesbrief

Samenvatting

Biotische en abiotische factoren spelen een rol in ecosystemen

Organismen eten andere organismen --> voedselketen

Meerdere voedselketens vormen een voedselweb

Producent -> consument 1e orde -> consument 2e orde -> etc

Extra uitleg

Wil je nog extra uitleg bij deze basisstof, kijk dan hier:

https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/voedselweb.htm

vervolg 

lesje Ecologie

wat weet jij
over de term:
kringloop?

Maak in tweetallen, gedurende 1 minuut een woordweb. 

we kennen de term kringloop allemaal.

Hoe zou jij het omschrijven?

IN de natuur wordt ook alles hergebruikt.

Kringloop

Behalve elkaar opeten gaan organismen ook dood

- Resten van organismen worden afgebroken door afvaleters

- Overgebleven resten worden afgebroken door bacteriën en schimmels (reducenten)

Voorbeelden afvaleters

schematische weergave de kringloop van koolstof

Planten binden koolstof in de fotosynthese en koolstof wordt vrijgegeven aan de lucht door gaswisseling en aan grond en water door afbraakprocessen.

Mensen voeren extra koolstof toe door het gebruik van fossiele brandstoffen. 

Dit zorgt voor een verhoogd gehalte aan kooldioxide in de lucht en veroorzaakt het broeikaseffect.

reducenten

• Deze afbrekers zijn heel belangrijk
• Bacteriën zijn overigens zo klein, dat zij alleen onder een microscoop zichtbaar zijn. Maar als je ze kweekt worden het er zoveel dat de kolonies wel zichtbaar zijn.
  

reducenten

• wat zegt de aanwezigheid van reducenten (schimmels en bacteriën) over hygiëne?

wat zijn 'vieze' plekken?

Wat zegt de aanwezigheid van deze reducenten (schimmels en bacteriën) over hygiene?

opdracht

'Hoe schoon is de school?'

uitdelen werkblad

wat ga je doen?

Verdeel de bodem van een petrischaaltje in 4 delen (door 2 strepen te trekken met stift, loodrecht op elkaar. Nummer ze (zie plaatje).

Schrijf in je schrift op welke plaatsen je gaat onderzoeken (1=, 2= etc..)

wat ga je doen?

Daarna...

Strijk wattenstaafje over de te onderzoeken plek. Eén groepslid houdt het petrischaaltje op zijn kop vast met een kleine kier. De persoon met het wattenstaafje strijkt dit zachtjes af over de voedingsbodem. Doe het petrischaaltje daarna snel dicht en plak het rondom af met plakband zodat het niet meer open kan. Plak een sticker op het petrischaaltje met de namen van je groepje erop. Bewaar de informatie goed over de onderzochte plekken.

ff checken

mag ik vingers zien

Welke componenten horen bij een ecosysteem?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. Biotische factoren
2. Planteneters
3. Vleeseters
4. Abiotische factoren

Waar start een voedselketen mee?

1. Herbivoren
2. Omnivoren
3. Planten
4. Planteneters

Zet in de goede volgorde

Tot welke groep behoren de afvaleters

1. Producenten
2. Consumenten
3. Reducenten
4. Afvaleters

lesdoel

Wat neem jij mee van deze les?  

(figuurlijk taalgebruik)

huiswerk voor morgen

verwerk je aantekeningen in je schrift:
bij Hoofdstuk 2 Ecologie 

§ 2.4 kringloop van stoffen

§ 2.5 Practicumverslag (hiervan kun je de inleiding al schrijven)