Nieren, bloeddruk regulering, RAAS

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2-4

Nierfalen en RAAS

Anatomie nieren/nefron - werking - nierfalen - tensie regulering 

Anatomie nefron

Glomerulus

Kapsel van Bowman

lis van Henle

Wat is ultrafiltratie? Wat maakt dit anders dan urine?

Ultrafiltratie

Het officiële woord voor voorurine. In de voorurine zitten nog allerlei nuttige stoffen (o.a. elektrolyten) die er tijdens het filtratieproces worden uitgefilterd of juist extra worden toegevoegd door de nieren.

Ultrafiltratie

Natrium, kalium, fosfor, calcium, H2O, zuren, bicarbonaat, ureum, creatinine

Glucose en grote eiwit cellen worden weer terug geresorbeerd 

Werking nieren

De plaats waar de urineproductie begint door ultrafiltratie 

De plaats waar de urine definitief wordt door terugresorptie en concentratie

Ultrafiltratie en urine

• Uiteindelijk wordt meer dan 99% van de voorurine teruggeresorbeerd, zo'n 178,5 liter van de 180 liter die per dag gevormd wordt.

 

• Er blijft gemiddeld 1,5 liter urine over met daarin gemiddeld 14 gram keukenzout (natrium) en 30 gram ureum, en een zeer kleine hoeveelheid ammoniak.

 

• Met de 178,5 liter voorurine die in totaal teruggeresorbeerd wordt, wordt o.a. gemiddeld 1,45 kilo keukenzout en 268 gram glucose mee terug genomen.

Nierfalen

Bij vermoeden van nierfalen is bloed onderzoek een belangrijke stap.

Waarom is bloed onderzoek de belangrijkste graadmeter om nierfalen te diagnosticeren?

Bloedonderzoek

eGFR (glomerular filtration rate) -> filtratie van creatinine

(en eventueel ACR (albumine-creatinineratio)

GFR kan geschat worden op basis van de creatininewaarde (afbraakproduct spieren) in het bloed. Dit getal geeft aan hoeveel bloed de nieren per minuut kunnen filteren/zuiveren. Bij een gezonde persoon is dat meer dan 90 milliliter per minuut. Deze waarde neemt af met toenemende leeftijd en geslacht speelt hierbij ook een rol.

Classificatie nierfalen

De ernst van nierfalen, het stadium van verminderde nierfunctie waarin men zich bevindt, wordt afgeleid uit de waarde van de eGFR.

Stadium 1: normaal. De eGFR is meer dan 90 milliliter per minuut.

Stadium 2: mild nierfalen. De eGFR is tussen 60 en 89 milliliter per minuut.

Stadium 3: matig nierfalen. De eGFR is tussen 30 en 59 milliliter per minuut.

Stadium 4: zwaar nierfalen. De eGFR is tussen 15 en 29 milliliter per minuut.

Stadium 5: eindstadium van de nierziekte. De eGFR is minder dan 15 milliliter per minuut.

Nierfalen

Vanaf stadium 3 moet nierfalen behandeld worden. 

Patiënten in stadium 5 (< 10% van de nierfunctie over) heeft dan nierfunctie vervangende therapie nodig en kan op de donortransplantatielijst worden gezet. 

Hoe ontstaat meestal nierfalen?

1. Diabetes
2. (Chronische) hypertensie
3. Allebei zijn goed
4. Allebei zijn fout

Andere oorzaken nierfalen

Nierstenen: Ontstaan door het samenklonteren van afvalstoffen in urine. Nierstenen zijn eigenlijk niet schadelijk. Maar bij een verstopping kan de nier beschadigen.

Glomerulonefritis: Bij een Nierfilterontsteking zijn de glomeruli beschadigd. Daardoor kunnen ze het bloed niet meer zuiveren. 

Arteriosclerose: Slagaderverkalking kan ook gebeuren met de slagaders die de nieren van bloed voorzien. De slagaderen slibben langzaam dicht en de nieren krijgen minder bloed aangevoerd. Dit kan tot nier schade leiden. 

Nierfalen 

Een andere manier om nierfalen in te delen is om te kijken naar de oorzaak in combi met waar in/rond de nieren het dan fout gaat.

• Pre renaal -> oorzaak voor de nieren
• Renaal -> oorzaak in de nieren
• Post renaal -> oorzaak na de nieren (in urinewegen)

 

Het doel van het RAA systeem is om....

1. RR te laten stijgen
2. RR te laten dalen
3. Meer afvalstoffen uit te scheiden
4. Minder afval stoffen uit te scheiden

Bloeddruk regeling

Bloeddruk regeling

Drie systemen regelen onze bloeddruk:

Sympathicus -> vasoconstrictie

Hersenen -> hypofyse -> ADH

Nieren -> RAAS 

Renine, Agiotensine, Aldosteron systeem

Stap 1: Renine (nieren)-> zet angiotensinogeen om in angiotensine 1

Stap 2: Angiotensine 1 -> omgezet in angiotensine 2 door het stofje ACE (gebeurt in de longvaten)

Stap 3: Angiotensine 2 -> zorgt voor vasoconstrictie, activeert dorst gevoel en  activeert bijnieren om aldosteron uit te scheiden

Stap 4: Aldosteron -> haalt natrium terug uit de voorurine, waardoor er meer natrium in het lichaam blijft. Natrium trekt H2O aan (osmose) en dus zal water mee teruggaan het lichaam in. 

 

RAAS

Renine

Tekst

Renine + angiotensinogeen = angiotensine 1!

Angiotensine 1 + ACE = angiotensine 2!

Angiotensine 2 activeert aldosteron!

Hoe onderdrukken wij het net getoonde bloeddruk regulerende systeem?

Tensie verlagen  

• Om een hoge bloeddruk te verlagen heeft ons lichaam maar één route, namelijk via de natriuretische peptiden, waarvan atriaal natriuretisch peptide (ANP) de belangrijkste is.
• Als er door een hoge bloeddruk extra druk op het hart staat rekken de volume receptoren uit, waardoor ANP wordt afgegeven. 

• Effect is dat er meer natrium wordt uit gescheiden. Waar natrium gaat, gaat H2O (osmose) ->  bloedvolume neemt af en daarmee daalt de bloeddruk. 
• ANP vermindert het dorstgevoel en remt afgifte ADH en aldosteron. Zorgt voor vasodilatatie, waardoor de diameter van de bloedvaten toeneemt, de perifere weerstand daalt en dus ook de bloeddruk daalt.

Einde les!