11.5-2 De nieren V5 2223

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.5 De nieren deel 2

Doel 11.5

Je leert hoe je nieren stoffen uitscheiden

Je leert hoe het tegenstroomprincipe in je nieren werkt

Je leert hoe hormonen de water- en zouthuishouding van je lichaam regelen

Je leert hoe hormonen je bloeddruk aanpassen

BINAS 85C

Voorurine -> urine

In het filtraat/ de voorurine zitten: water, glucose, zouten, ureum, andere afvalstoffen.

1. Glucose en andere voedingsstoffen moet weer terug in de bloedbaan.

2. Water en zouten moeten deels weer terug in de bloedbaan.

3. Ureum en andere afvalstoffen moeten in de voorurine blijven.

4. Ontzuren van het bloed

Osmotische waarde in de nier

Laag in de nierschors 

(ongeveer gelijk aan 

bloedplasma en 

weefselvloeistof)

Hoog het het niermerg

Tegenstroompricipe

Het bloed rond het nier-

buisje loopt de andere

kant op dan de voorurine.

Dit bevorderd de terug-

resorbtie van water.

Hormonen - Renine

Wordt afgegeven door de nieren als het een te laag zoutgehalte is in het bloed (te lage osmotische waarde).

Hierdoor verhoogt de afgifte van angiotensine I en II, dit verhoogt de afgifte van Aldosteron in de bijnierschors.

Zie BINAS 89A en 85D

Tweede gekronkelde nierbuisje

Aldosteron bevordert de werking van de Na/K pompen.

Hoe meer Aldosteron hoe meer zout er uit de voorurine wordt gehaald.

Hormonen - ADH

Antidiuretisch Hormoon

Wordt afgegeven door de hypofyse als er een watertekort in het bloed is (te hoge osmotische waarde)

Zie BINAS 89A en 89D

Verzamelbuisje

Waterkanalen zorgen voor terugstromen water in het bloed.

ADH zorgt voor toename van het aantal waterkanalen in de celmembranen van de cellen in het verzamelbuisje

Hormonen - Bloeddruk

Renine en ADH zijn ook betrokken bij het regelen van de bloeddruk. Veel water vasthouden betekent een hogere bloeddruk. 

Veel water verliezen betekent een lagere bloeddruk -> plaspillen

Opdracht 1

Teken een regelkring voor de regeling van de osmotische waarde met ADH.

Teken een regelkring voor de regeling van de bloeddruk met renine.

Hormonen - Bloeddruk

Renine en ADH zijn ook betrokken bij het regelen van de bloeddruk. 

ADH regeling bij dorst

Renine regeling bij lage bloeddruk

Renine, angiotensinogeen, angiotensine I,  aldosteron en ADH spelen ook een rol in dit geheel. Lees p. 58 van je boek 'hormonale invloed op de nieren' en vergelijk met BINAS 85D

Functies van de nieren

• filteren van afvalstoffen uit het bloed
• osmotische waarde van het bloed regelen (ADH)
• regelen zuur-base evenwicht
• hormoonproductie: EPO (rode bloedcelproductie) en renine (bloeddruk regulatie)

Zoutregeling via hormonen - Renine en aldosteron

- Er is een te laag zoutgehalte in het bloed (te lage osmotische waarde).

- Hierdoor verlaagt de bloeddruk en verhoogt de afgifte van renine 

- dit stimuleer de aanmaak van angiotensine  II

- Dit verhoogt de afgifte van Aldosteron in de bijnierschors.

- Terugresorptie van Na+ neemt toe 

- Je lichaam houdt dus meer NA+ vast

(Zie BINAS 89A, 89C en 85D)

Nieren

en nu: oefenen!

In Goformative staat een vragenlijst klaar over de nieren.

Doel 11.5

Je hebt geleerd hoe je nieren stoffen uitscheiden

Je hebt geleerd hoe het tegenstroomprincipe in je nieren werkt

Je hebt geleerd hoe hormonen de water- en zouthuishouding van je lichaam regelen

Je hebt geleerd hoe hormonen je bloeddruk aanpassen

Doel 11.5

BINAS 85A Nieren

BINAS 85B Samenstelling bloedplasma en urine

BINAS 85C Niereenheid/ nefron

BINAS 85D Osmoregulatie

BINAS 89A Hormonen

Begrippen 11.5

tegenstroomprincipe, ADH, aldosteron, renine

Huiswerk

In de online methode.

Kies leerweg B.

11.5: alle vragen