MMA2 - 11.4 Je lijkt op ....(2e)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 2

Klas Binnenkomen

• Ga rustig naar je plaats
• je telefoon in de tas
• Je bent startklaar voor de      les                        
• Aandacht voor de docent

       (let op teken docent!)

Tijdens de les

• Doe actief mee
• stoor niet               
• Bij vragen eerst je vinger opsteken   
• Houd het lokaal netjes

gedragsregels / afspraken

Naar elkaar luisteren

Een ander niet uitlachen

Respect tonen

Net taalgebruik

Een ander laten uitpraten

Niet pesten

Noem minstens 3 dingen!

Klas verlaten

• Je huiswerk is genoteerd
• Je werkplek netjes             achterlaten
• De docent bepaalt    wanneer je kunt gaan
• Je vertrekt rustig 

Welkom

Absentie

Magister: Inleveren huiswerk

- paragraaf 11.1 t/m 11.4

- samenvatten en test jezelf

Word bestand: uitleg huiswerk inleveren (magister)

Vragen over het huiswerk?

Bericht van docent:

Je gaat aan de slag met de uitleg van paragraaf 11.4  Lees de uitleg goed door. Maak zonodig de aantekeningen in je schrift.

Het informatiefilmpje kan je beluisteren met een koptelefoon.  Ben je klaar dan kan je  beginnen met het maken van de boekopdrachten volgens de planner. 

                    Veel succes!

H.11 Voortplanting

11.4 Je lijkt op...

Leerdoelen

• je weet waar jouw bouwbeschrijving (DNA) ligt

• je kan uitleggen wat chromosomen zijn

• je weet hoeveel chromosomen lichaamscellen hebben

• je weet hoeveel chromosomen een eicel en een zaadcel hebben

• je weet wat geslachtschromosomen zijn en hoe deze chromosomen bepalen of je een jongen of een meisje bent.

Weet je nog..........

CELLEN ZIJN DE BOUWSTENEN VAN EEN ORGANISME

 CEL-WEEFSEL-ORGAAN-ORGAANSTELSEL-ORGANISME

cel van een plant

cel van een mens

Bouwbeschrijving

[DNA]

Chromosomen:

• soort draden in de kernen van cellen

• bevatten de hele ‘bouwbeschrijving’ van een mens
• je ziet op de chromosomen allemaal bandjes
• elk bandje op een chromosoom staat voor een efelijke eigenschap ; bijvoorbeeld: wat voor kleur haar, vorm neus etc... je krijgt
  

0

Je kunt uitleggen waarom je op je ouders lijkt

• je kan uitleggen wat chromosomen zijn

• je weet waar jouw bouwbeschrijving ligt

• elk bandje op een chromosoom staat voor een erfelijke eigenschap

• elk cel van een mens heeft 46 chromosomen
• al jouw cellen dezelfde bouwbeschrijving: bij celdeling wordt bouwbeschrijving gekopieerd
  

bouwbeschrijving voor

erfelijke eigenschap

bouwbeschrijving voor erfelijke eigenschap

• elk bandje op een chromosoom staat voor een erfelijke eigenschap

• elk cel van een mens heeft 46 chromosomen
• al jouw cellen hebben dezelfde bouwbeschrijving: bij celdeling wordt bouwbeschrijving gekopieerd
  

bouwbeschrijving voor

erfelijke eigenschap

bouwbeschrijving voor erfelijke eigenschap

Je kunt uitleggen waarom je op je ouders lijkt

je weet hoeveel chromosomen lichaamscellen hebben

*elk cel van een mens heeft 46 chromosomen

*al jouw cellen hebben dezelfde bouwbeschrijving:

 bij celdeling wordt bouwbeschrijving gekopieerd

Je kunt uitleggen waarom je op je ouders lijkt

• Je weet hoeveel chromosomen een eicelen een zaadcel hebben

Je lijkt op.........je ouders

LICHAAMSCEL
46 CHROMOSOMEN = 23 paren.
Dus steeds 2 dezelfde chromosomen

EICEL/ZAADCEL
23 CHROMOSOMEN = 23 enkele

BEVRUCHTING
eicel + zaadcel = 46 CHROMOSOMEN
23 PAREN = 1 van moeder en 1 van vader

Bij bevruchting:

kern zaadcel met 23 chromosomen, smelt samen met

kern eicel met 23 chromosomen

                               

Door een speciale 

celdeling zitten er in

geslachtscellen 

(eicel en zaadcel) maar

23 chromosomen.

Je kunt uitleggen waarom je op je ouders lijkt

• je weet wat geslachtschromosomen zijn en                                       

• je weet hoe deze chromosomen bepalen of je een jongen of een meisje bent.

.

Alle chromosomen op een rij

• 46 chromosomen
• 23 paren, 1 moeder, 1 vader

23e paar = geslachtschromosomen

• grote chromosoom,  X
• kleine chromosoom,  Y

Chromosomen vrouw XX

Chromosomen paren

chromosomenkaart

Bij de bevruchting krijg je 23 chromosomen van je vader (blauw), en 23 van je moeder (roze), samen 46 chromosomen

Nummer 23 zijn geslachtschromosomen

je hebt XY = jongen,

of XX als je een meisje bent

Chromosomen man XY

23 = geslachts

chromosomen

ontstaan jongen/meisje

Begrip: Erfelijke eigenschappen

*eigenschappen die vastliggen in de chromosomen;

*ouders kunnen deze doorgeven aan hun kinderen

Eigenschappen erfelijk??

Erfelijke eigenschappen: bepaald door je DNA(bouwbeschrijving)
bv: Tongrollen, oogkleur, haarkleur, vorm van je neus
met deze eigenschappen word je geboren

Soms is alleen een aanleg voor een eigenschap erfelijk bv hardlopen

Dingen die je zelf kunt veranderen zijn niet erfelijk

voorbeeld

eigenschap        voorbeeld    uitleg

Aangeboren /  Erfelijke aandoening

                            

• aangeboren aandoening: tijdens de ontwikkeling fout in de chromosomen

• Erfelijke aandoening / ziekte : erf je een ziekte / aandoening van je ouders

Voorbeelden:
Ongevaarlijk: kleurenblindheid
Gevaarlijke: ziekte van duchenne: hier worden spieren afgebroken, hartspier wordt steeds zwakker (vaak niet ouder dan 30 jaar)

Vrouwen vanaf 36 jaar

Vruchtwaterpunctie:

*zuigt de arts met een naald een beetje vruchtwater uit de baarmoeder.

*met de echoscoop kijkt hij of hij goed prikt

* in vruchtwater zitten cellen van de foetus *arts onderzoekt de chromosomen in de cellen op erfelijke aandoeningen en syndroom van Down

Vrouwen vanaf 36 jaar

Vlokkentest:

• cellen uit de placenta opgezogen
• hierin zitten cellen van de foetus
  

• arts onderzoekt de chromosomen in de cellen op erfelijke aandoeningen en syndroom van Down
  

Video schooltv [Duur 15 min]

Waar bevinden zich chromosomen?

1. Celmembraan
2. Celkern
3. Cytoplasma
4. Vacuole

Hoeveel chromosomen hebben wij?

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

Waarom lijk je op je ouders ?
Gebruik de woorden:
bevruchting, eicel, chromosomen, zaadcel

Bij de bevruchting wordt al bepaald of de baby een jongen of een meisje wordt.
Hoe wordt dit bepaald ?

Hoeveel chromosomen heeft een eicel en een zaadcel

1. 22
2. 23
3. 44
4. 46

Voor welk geslacht staat XX

1. Meisje
2. Jongen

Hoe heten de chromosomen die bepalen of je jongen/meisje bent.

Het aantal chromosomen in een lichaamscel is altijd een even getal

1. waar
2. niet waar

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen
3. Hersencellen
4. Hypofyse cellen

Hoeveel chromosomen heeft een huidcel van een mens

1. 47
2. 23
3. 46
4. 45

De vader bepaalt of de baby een jongen of een meisje wordt

1. waar
2. niet waar

Een hond heeft 78 chromosomen per celkern. Hoeveel chromosomen hebben zijn geslachtscellen ?

1. 78
2. 46
3. 39
4. 156