KT1 module 1 HCDO les 3 2024-2025 Bloed

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

KT1 HCDO module 1 les 3 2024-2025 Bloed

Module 1

Les 3

HCDO

2024-2025

Programma

Welkom + Osiris

Vragen n.a.v. vorige les

Voorbereiding gelukt?

Theorie - pathologie

Opdracht

Afsluiten + huiswerk 

Bloed

RBC - opname zuurstof uit longen 

WBC - afweer -granulocyten, lymfocyten, monocyten 

BP- trombocyten - stolling 

Agranulocytose, leukopenie

Leukocyten essentieel bij afweer

Leuko's te laag --> leukopenie/agranulocytose (bepaald soort) 

Levensgevaarlijk --> start a.b. en stoppen medicatie wat het veroorzaakt. 

Ondervoeding

leuko's te laag door verschillende ziektebeelden

Verminderde weerstand  --> er treden infecties op. 

Kan ook komen door medicatie --> leidt tot agranulocytose/leukopenie

Ontstaat plotseling --> keelpijn/koorts

granulocytose kan worden veroorzaakt door medicijnen zoals clozapine, carbimazol of andere geneesmiddelen. De behandeling bestaat uit het stoppen van deze medicijnen en het toedienen van een breed-spectrum antibiotica. In de meeste gevallen herstelt de aanmaak van granulocyten zich na 10 tot 14 dagen. Andere medicamenten die neutropenie kunnen veroorzaken zijn pyramidon, fenylbutazon, antihistaminica en sulfonamiden. De behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

 

Leukocytose

Abnormaal veel leukocyten

Diagnose leukemie

Ziekte-zwangerschap-roken (enkele voorbeelden)

Leukemie

• te laag aantal leukocyten, teveel onrijpe leukocyten. minder plaats voor ery's en trombo's
• blauwe plekken
  
• moe
  
• anemie
  
• slijmvliesbloedingen 
  
• botpijn 
  
• gezwollen tandvlees 
  
• gezwollen lymfeklieren
  
• vergrootte milt
  

Leukemie

• Veel bij kinderen: in enkele weken moe/bleek/blauwe plekken
• Lymfatisch weefsel, bijvoorbeeld beenmerg/lymfeklieren/milt
  
• Vroeger dodelijk, nu te behandelen
  
• Beenmergtransplantatie 
  
• Acuut en chronisch
  

Kinderen: 85% kans genezen  volwassenen 40% genezen 

AML: in dagen tot weken woekering/ophoping  van onrijpe witte bloedcellen. Onstaat acuut vooral bij kinderen

>40 jaa: 

ALL: lymfocyten worden acuut kwaadaardig 

40% kans genezen 

CLL: vooral bij volwassenen na 5 jaar nog 80% in leven .

CML: vooral bij volwassenen --> ernstiger vanwege in verdrukking komen beenmerg waardoor minder gezonde witte bloedcellen worden aangemaakt --> lage weerstand --> kans infectie. ook vorming ery's daalt --> ernstige anemie na 5 jaar nog 70% in leven 

Anemie

Bloedarmoede - verwarrend

Tekort Hb of ery's

Referentiewaarden: >8,5-11 mmol/l man, 7,5-10 mmol/l vrouw, >6,8 zwangere. Bij Hb <5 ernstige anemie

Ery's aangemaakt in beenmerg

Vit. B12 en foliumzuur noodzakelijk

Hb kan niet zonder ijzer 

beenmerg zit aan binnenkant van de botten, bijv borstbeen, bekken, ribben, wervels 

Anemie vervolg

Zuurstof bindt aan Hb

Bloed vervoert zuurstof naar weefsels - bij anemie zuurstof toevoer niet optimaal

Klachten bij anemie

Geen klachten bij iets laag Hb

Pas bij veel te laag Hb klachten of in heel korte tijd

vermoeidheid - lichamelijke inspanning

bleek -toename hartslag - duizelig

Klachten ontstaan sneller bij problemen hart/longen

Vaak bij uitzondering te verklaren door laag Hb

Geen ziekte maar oorzaak onderzoeken --> verklaring 

zwangerschap

ongeval

operatie 

darmziekte 

Anemie als gevolg van bloedverlies

Chronisch bloedverlies  (behalve kinderen en zwangeren) 

Menstruatie

Afwijking maag-darmkanaal 

NSAID gebruik door beschadiging maagwand - occult bloed --> aanmaak niet voldoende mogelijk --> daling Hb

Operatie-bevalling-ongeval 

Gevaar bij veel bloedverlies - bloedtransfusie

maagzweer-poliep-ontsteking-kanker

Anemie als gevolg van verstoorde aanmaak

Onvoldoende ijzer

Onvoldoende vitamine B12

Gebrek aan foliumzuur

Myelodysplastisch syndroom

Leukemie

Nierinsufficiëntie 

Chronische ziekte 

IJzergebreksanemie

• Door een vorm van bloedverlies 
• Behoefte (kinderen/zwangeren) kan groter zijn dan binnenkomt  --> voeding
  
• Bij lab verstoorde aanmaak hb, lichte rbc, laag hb en laag MCV (microcytair)
  
• Voeding - vitamine C bevordert aanmaak in darmen, ijzer per os (staalpillen)
  

MCV: gemiddeld volume van de ery

Pernicieuze anemie

• Tekort aan vitamine B12 (vlees, eieren, melk)
• Opname in de dunne darm - intrinsic factor 
  
• Tekort aan erytrocyten maar RBC die er zijn zitten tevol met Hb dus Hb te laag door tekort aan RBC maar MCV hoog --> RBC groter (macrocytair)
  
• Problemen zenuwstelsel: geheugen, concentratie, tintelingen, doof gevoel 
  
• Ontstaat na langere tijd: vegetarisch, veganistisch
• ziekte van Crohn 
• Behandeling Vit. B12 oraal/injectie 

Foliumzuurdeficiëntie

Vitamine B11

Groente, fruit, volkorenproducten

Bij onvolwaardige voeding

Tekort bij alcoholisten 

voeding en pillen 

Zwangerschap 

Dehydratie

Uitdrogen

Baby's - ouderen

Alert, waar let je op?

huilen zonder tranen, donkere urine, geen natte luiers (1/2 dag), snelle hartslag, suf, afgenomen huidturgor, warm weer

tempo

Opdracht

Opdracht Leukemie

Opdracht Schema medicatie bloedziekten 

Afsluiten + huiswerk

Vragen?

Huiswerk: (zie moduleboek (4))

- Medische terminologie, anatomie en fysiologie:Hoofdstuk 3

- Inleiding medische kennis: Hoofdstuk 7

- Geneesmiddelenkennis: Hoofdstuk 12.4 en Hoofdstuk 13

- Triagewijzer

- Mbo-leren: Microbiologie

Vragen mailen vóór woensdag 9 april naar [e-mail] (liefst eerder)