Wat is poëzie?

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Periode 1

Toetsweek: poëzie ( PTA toets 10%)

Voor een halve punt voordracht van een klassiek sonnet en uitleg voor de klas

Spelling en formuleren

In de les veel aandacht voor poëzie en huiswerk voor Talent.

Welke elementen heeft een gedicht?

poëzie is als je het hart opent met een zilveren sleuteltje dat ook op een fietsslot past

Nico Scheepmaker

Gera Pronk, dichteres Utrechtse Heuvelrug

ik open

als ik dicht

Wat is een gedicht?

Welke elementen zijn nodig op een tekst een gedicht te noemen?

We gaan met elkaar op zoek.

Ik open

als ik dicht

Waarom is dit wel/niet een gedicht?

Con sordino
(uit: De wandelaar (1916) Martinus Nijhoff)

 Zij zei tot mij: ‘Je bent een prins in bed’. 

 IJsbloemen waren op het raam gesproeid. 

Ons lichaam, tot ontbinding toe vermoeid, 

  Was tusschen koele lakens in-gebed. 

  De wereld is herboren na dit sneeuwen 

 En ik ben weer een kind na deze nacht. 

 Wees goed voor mijn eenvoudigheid, die zacht 

 Spreekt als een schilderij der middeleeuwen.

    Zie achter dennen het kasteel uitsteken, 

 En aan den einder als een schuine balk 

 Het zonlicht op het vrome landschap breken! 

 Door 't weiland draaft een ridder met zijn lief: 

 Hij fluit de honden, en zij ziet den valk 

 Stijgen, die van haar handschoen zich verhief

Waarom is dit wel/niet een gedicht?

Februarie (Uit: Februarie (1917) Paul van Ostayen)

 Dat is het eerste van de lente in de havenstad: een volle bries van de stroom, 

zo vol als het gelaat van een boerejongen die in een mondharmonika
blaast, 

een bries die over de stad vaart en even onvermoeid is als die
dorpsmuziekant. 

De wind die de eerste maal dit jaar een zelfstandige vreugde heeft
gevonden. 

Enkel wind te zijn, tomeloos, mateloos, ongebonden.

Wind te zijn, te waaien in de boom,

in al de bomen. Geen enkele vertoont groen

en toch is geen enkele nog winterdood. Tijd van de blijde
boodschap, 

zelfstandige tijd die een eigen leven scheppen gaat:

 een eigen geboorte, een eigen leven, oogst en dood.

Waarom is dit wel/niet een gedicht?

 Zij zei tot mij: ‘Je bent een prins in bed’.

 IJsbloemen waren op het raam gesproeid.

Ons lichaam, tot ontbinding toe vermoeid, 

  Was tusschen koele lakens in-gebed.

  De wereld is herboren na dit sneeuwen

 En ik ben weer een kind na deze nacht.

 Wees goed voor mijn eenvoudigheid, die zacht

 Spreekt als een schilderij der middeleeuwen.

    Zie achter dennen het kasteel uitsteken,

 En aan den einder als een schuine balk

 Het zonlicht op het vrome landschap breken!

 Door 't weiland draaft een ridder met zijn lief:

 Hij fluit de honden, en zij ziet den valk

 Stijgen, die van haar handschoen zich verhief

Dat is het eerste van de lente in de havenstad: een volle bries van de stroom,

zo vol als het gelaat van een boerejongen die in een mondharmonika
blaast,  

een bries die over de stad vaart en even onvermoeid is als die

dorpsmuziekant.

De wind die de eerste maal dit jaar een zelfstandige vreugde heeft
gevonden.  

Enkel wind te zijn, tomeloos, mateloos, ongebonden.

Wind te zijn, te waaien in de boom,

in al de bomen. Geen enkele vertoont groen

en toch is geen enkele nog winterdood. Tijd van de blijde

boodschap,

zelfstandige tijd die een eigen leven scheppen gaat:

 een eigen geboorte, een eigen leven, oogst en dood.

vergelijken

tonnusoosterhoff.nl

Welke nieuwe inzichten over poëzie heb je gekregen?

Poezie 

Wat is poezie?

Antwoord: 

1. Vorm en inhoud versterken elkaar

2. Ritme en klankkleur lijken van belang

3. Emotie is ook belangrijk bij zowel schrijver als lezer

Marc groet 's morgens de dingen

Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem

ploem ploem

dag stoel naast de tafel

dag brood op de tafel

dag visserke-vis met de pijp

en

dag visserke-vis met de pet

pet en pijp

van het visserke-vis

goeiendag

Daa-ag vis

dag lieve vis

dag klein visselijn mijn

Dag kruk, dag zeikerds, dag café, 

hé fiets, ha slot, ga nou eens open,

juist. Zeg voorwiel, blijf eens recht,

o handen hou dat stuur nou vast,

dag schots en scheve sterrenbeelden,

vlieg toch niet zo snel voorbij,

dag harde koude kinderhoofdjes

blauwgroen in mijn ribbenkast -

ha die voordeur, leeg portiek,

hoi trap, daar kom ik, stommel stommel,

antwoordapparaat vol ruis,

we zijn weer thuis. Dag twijfelaar,

wat ben je koud en leeg

zo zonder haar.

Pastiche 

van Ingmar Heytze

Tot ziens!

❖ Je schrijft je huiswerk op in je agenda

❖ Je ruimt pas je spullen op als je docent dit zegt

❖ Je blijft zitten tot de bel gaat

❖ Je schuift je stoel aan

❖ Je pakt je telefoon uit de telefoontas

❖ Je zegt gedag ☺