Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Vandaag 

- Terugblik vorige lessen

- Bevruchting\voorplanting 

- Oefenopdracht

- Werken uit het werkboek 

Leerdoelen

-Je kunt beschrijven hoe de bevruchting bij zaadplanten verloopt.

- Je kunt de veranderingen in het zaadbeginsel na bevruchting beschrijven.

Kelkbladeren

6

Helmknop met helmhokjes

8

Stuifmeelkorrel (mannelijke geslachtscel)

2

Kroonblad

1

Eicel

5

Zaadbeginsel

4

Vruchtbeginsel

13

Stijl

12

Stempel

11

Stamper

14

Helmdraad

9

Stuifmeelbuis (Pollenbuis)

3

Meeldraad

10

5 minuten onderdelen benoemen

Bloemsteel

7

Wat was ook alweer:

- Bestuiving

- Kruisbestuiving

- Zelfbestuiving

- Bevruchting

Bevruchting

• Voortplanting=bestuiving. Stuifmeel van meeldraden van één bloem naar de stamper van een andere bloem van dezelfde soort. Kruisbestuiving

• Soms komt het stuifmeel op de bloemen
   van dezelfde plant, dat heet zelfbestuiving.
    Wanneer? 
• Bevruchting= versmelting zaadcel en eicel.

Na de bestuiving moeten er zaden worden 

ontwikkelt om nieuwe plant te krijgen.

 

Tijdens bevruchting

• Stuifmeelbuis
  
  
• Groeit door de stijl heen, naar  zaadbeginsel in het vruchtbeginsel.

 Celkernen vallen naar beneden  en komen in het zaadbeginsel. 

Een celkern versmelt met de eicel. 

Deze eicel is bevrucht. 

Deze plant heeft 6

 zaadbeginsels dus 6 keer bevruchting

Vruchten

Na de bevruchting = bloemen uitgebloeid. 

Zaadbeginsels met de bevruchte eicellen gaan groeien -> zaadbeginsel groeit uit tot een zaad.

Zaad =embryo.

Het vruchtbeginsel (waar de groeiende zaden in zitten) groeit ook uit.. het wordt een vrucht.

Hoe konden zaden ook al weer verspreiden?

Wind
bestuiving

Ook de wind kan helpen bestuiven
Deze bloemen maken heel veel stuifmeel
Waarom?

Insecten bestuiving

Wind bestuiving

Oefenopdrachten

R11

zaad

beginsel

stempel

eicel

vrucht

beginsel

bloem

bodem

stijl

Steel

Kelkblad

Vruchtbeginsel

Meeldraad

Kroonblad

Zaadbeginsel

 Geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting

Geslachtelijke voortplanting = versmelting van twee willekeurige geslachtscellen.

- ontstaan van organisme met telkens andere genotypen.

Ongeslachtelijke voortplanting = een deel van de plant groeit uit tot een nieuwe plant.

- nakomelingen met hetzelfde genotype

Bij planten ontstaat uit één plantencel of uit een deel van een plant een nieuwe plant. Er zijn bij deze manier van voortplanting dus helemaal geen geslachtscellen betrokken. 

Uitlopers

Maken

D-toets thema 2 en/of thema 7

Thema 6 BS ik ben 6 geslachtelijke voortplanting

vragen over huiswerk BS 5?

begrippen:

geslachtscellen

verschil tussen ongeslachtelijke en geslachtelijke voortplanting

mitose en meiose

uitwendige en inwendige bevruchting

Doel van de les

je kunt uitleggen dat bij geslachtelijke voortplanting elk van de ouders 50% van het DNA levert

je kunt voorbeelden geven van geslachtelijke voortplanting

geslachtscellen

cellen

zaadcellen of eicellen

versmelting = bevruchting

zaadcel/eicel= chromosomen van de ouder

na versmelting net zoveel chromosomen, maar ander setje

ongeslachtelijke voortplanting

- geen bevruchting

-1 ouder

-dochter hetzelfde als moeder:

dezelfde erfelijke eigenschappen, weinig variatie

-dochtercellen ontstaan door mitose

geslachtelijke voortplanting

-bevruchting=versmelting van voortplantingscellen

- twee ouders

- andere erfelijke eigenschappen, variatie

-dochtercellen ontstaan door meiose

Bevruchting

• Bevruchting kan inwendig of uitwendig plaatsvinden
• Zaadcel/eicel

Uitwendige bevruchting

• Bij dieren die in het water leven
• Afzet van zaadcellen en eicellen in het water
• Bevruchting in het water
  
• Eitjes drijven  erna in water of worden afgedekt of uitgebroed in buidel of in de bek...
  

Inwendige bevruchting

• Bevruchting in het lichaam van het vrouwtje 
• Bij insecten, vogels, zoogdieren

INSECTEN-

BLOEM

WIND-

BLOEM

Groot en opvallend gekleurd

nectar

stuifmeelkorrels plakkerig

lichte stuifmeelkorrels

helmknoppen diep in de bloem

helmknoppen hangen buiten de bloem

veel suifmeel

klein en groen

stempels hangen buiten de bloem

weinig stuifmeel

Welke vorm van bestuiving?

Kruisbestuiving

Zelfbestuiving
(binnen eigen bloem)

Geen bestuiving

Geen bestuiving

Zelfbestuiving

Geen bestuiving

Uitwendige bevruchting

Inwendige bevruchting

veel stuifmeel

weinig stuifmeel

opvallende bloem

onopvallende bloem

maakt geen nectar

maakt nectar

stempel hangt uit de bloem 

stempel zit in de bloem

Tweeslachtige bloem

Eenslachtige bloem (mannelijk)

Eenslachtige bloem (vrouwelijk)

kelkblad

stamper

meeldraad

kroonblad