wk 41: formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Leuke kwestie....

Je hebt iets vergeten (hebt iets niet meegebracht)

Je bent iets vergeten (weet het niet meer)

terugblik

Spelling:

Het laatste onderdeel is behandeld: koppelteken en weglatingsstreepje. 

Formuleren:

Gestart met enkele formuleringsfouten: congruentie / incongruentie

contaminatie
, onjuiste herhaling, tautologie, pleonasme, contaminatie 

dat/als-constructie
en de dubbele ontkenning. 

Vermoedelijk kom ik morgenavond, als ik terug ben uit Utrecht, misschien even bij
je langs.

1. goed
2. fout

De mobiele eenheid probeerde te verhinderen dat de demonstranten de binnenstad
niet totaal zouden afbreken.

1. goed
2. fout

De mobiele eenheid probeerde te verhinderen dat de demonstranten de binnenstad
niet totaal zouden afbreken.

1. goed
2. fout

Na de zomervakantie worden de lessen op 18 augustus weer hervat.

1. goed
2. fout

Er werd dagenlang geprotesteerd, omdat meer dan vijftig procent van de
werknemers bij dit concern het helemaal niet eens waren met de voorgenomen
ontslagen.

1. goed
2. fout

Wat we gaan doen:

Formuleren:

• We herhalen de belangrijkste punten uit de uitleg over de beknopte bijzin en maken hier een oefening bij
• We oefenen nog een keer met (in)congruentie
• Je leert de juiste verwijswoorden toe te passen in een zin
• Je weet wat inversie betekent en wanneer je te maken hebt met een foutieve inversie.

Beknopte bijzin

Voor deze theorie moet je een bijzin van een hoofdzin kunnen onderscheiden. 

hoofdzin: er kan geen ander zinsdeel tussen het ond en de pv

bijzin: er kan wel een ander zinsdeel tussen het ond en de pv

Omdat de buurman niet aanwezig was, gaf de bezorger het pakje aan mij.

(bijzin - hoofdzin )

Een beknopte bijzin verschilt van een gewone bijzin. Een beknopte bijzin heeft geen onderwerp of pv.

Beknopte bijzin is te vormen door:

• te + infinitief: Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.
  
• voltooid deelwoord: Uit de wind gehouden kon hij de eindstreep halen.
  
• onvoltooid deelwoord: Dromend van zijn vriendin liep hij tegen een lantaarnpaal

Een beknopte bijzin is goed als het verzwegen onderwerp uit de bijzin overeenkomt met die uit de hoofdzin. Voorbeeld:

Na het gat ontdekt te hebben waarschuwde hij de dijkbewaking.

Goed --> aannemelijk dat de 'hij'  in de hoofdzin ook het gat heeft ontdekt.

Komt het onderwerp niet overeen, dan is de bijzin foutief beknopt. Je verbetert de foutief beknopte bijzin door er een logisch onderwerp aan toe te voegen (vele onderwerpen zijn mogelijk).

Voorbeeld:

Staande op het balkon, trok de stoet voorbij.

Terwijl ik op het balkon stond, trok de stoet voorbij.

Terwijl wij op het balkon stonden, trok de stoet voorbij.

Toen de buren op het balkon  stonden, .......

Toen het meisje op het balkon stond, ..............

In bovenstaande zin kan zowel een enkelvoudig als meervoudig onderwerp. De persoonsvorm in de hoofdzin staat in de verleden tijd, dus in de beknopte bijzin ook!

Oefening (foutief)beknopte bijzin

Ga naar Drive: formuleren - oefening 4 ' beknopte bijzinnen'. Verbeter de zinnen indien nodig. Kijk de zinnen zelf na en stel vragen. 

Is de theorie nog niet helemaal duidelijk? Bekijk dan het instructiefilmpje in de volgende dia. 

(in)congruentie

Zowel A als B is juist         of              Zowel A als B zijn juist?

                   A is juist en B is juist (zelfde persoonsvorm, dus samentrekken)

Zowel A als B is juist. 

Niet dezelfde persoonsvorm? Maak er dan meervoud van:

Zowel mijn moeder als ik zijn dol op gedichten.

Mijn moeder is dol op..... Ik ben dol op.....

Opdracht (in)congruentie

Ga naar Drive --> formuleren --> oefening (in) congruentie. Kijk je antwoorden na met de 2e pagina in dit document.

verwijswoorden

Verwijzen met het woord wat: 

• Als je verwijst naar een hele zin

       Ik ga straks winkelen, wat ik erg leuk vind.

• Als je verwijst naar een overtreffende trap
  

       Het mooiste wat ik heb gekregen is een nieuwe laptop.

• Als je verwijst naar een vaag woord (iets, niets, alles)
  

       Alles wat hij heeft gezegd klopt.

Verwijzen naar onzijdige (het) woorden: dat, dit, het en zijn

 

• Het bedrijf heeft zijn personeel een feest aangeboden.
• Door dat boek met zijn 800 pagina’s is niet heen te komen.
• We hebben dat fototoestel gisteren gekocht en het is nu al kapot.
• Dit leuke huis staat te koop, maar wij vinden het te duur.

Verwijzen naar mannelijke (de) woorden: deze, die, hem, hij en zijn

• We hebben die stoel laten bekleden en hij ziet er mooi uit. 
• De stoel ziet er met zijn gelakte poten als nieuw uit.
• Als deze stoel wordt gebracht, zetten we hem voor de open haard.

Verwijzen naar vrouwelijke (de) woorden: deze, die, zij, ze en haar

Omdat mevrouw De Jong jarig is, geeft zij een feestje.

De overheid heeft haar beleid gewijzigd.

vrouwelijke woorden

oefening verwijswoorden

Ga naar Drive --> formuleren --> 'oefening verwijswoorden deel 1' en daarna 'oefening verwijswoorden deel 2'

De antwoorden staan in hetzelfde document.

Het instructiefilmpje in de vorige dia geeft nog meer uitleg over verwijswoorden. Zeker even naar kijken!

inversie

In de meeste zinnen staat de persoonsvorm achter het onderwerp. Bij inversie is dit precies omgekeerd. Inversie treedt op in 3 soorten zinnen:

1. vraagzinnen: Beginnen we vanmiddag om drie uur?

2. zinnen die beginnen met een bijzin: Als iedereen er is, beginnen we om drie uur.

3. zinnen die beginnen met een ander zinsdeel dan het onderwerp: Vanmiddag beginnen we om drie uur. 

Foutieve inversie

Een inversie mag niet optreden tussen twee hoofdzinnen. 

Voorbeeld:

Het regende de hele middag en hebben we dus niks kunnen doen.

--> Het regende de hele middag en we hebben dus niks kunnen doen.

--> Het regende de hele middag en dus hebben we niks kunnen doen. 

Leerstof voor onderdeel formuleren:

• congruentie / incongruentie
• Contaminatie
• Onjuiste herhaling
• Tautologie
• Pleonasme
• Contaminatie
• Dat/als-constructie
• Dubbele ontkenning
• foutieve verwijswoorden

• foutieve samentrekking
  
• symmetrie
• beknopte bijzinnen
• inversie
• onoverzichtelijke zinnen
• verkeerd woordgebruik

De gekleurde onderdelen zijn behandeld.

Afsluiting

Huiswerk volgende week: 

Leesboek meenemen

Je hebt de dia's uit deze les afgerond en komt met gerichte vragen tijdens de volgende les (voor zondagavond 20.00 mailen). 

Je hebt de uitleg over de foutieve samentrekking bestudeerd (ontvang je per mail).