11-12-2024

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3h2

Beknopte bijzin herhalen

Woordsoorten herhalen 

Onderschikkend en nevenschikkend voegwoord 

Voorbeeld beknopte bijzin

Gewone bijzin
Terwijl ze geniet van de opkomende zon,
wandelt Lisa over het strand. 

Beknopte bijzin
Genietend van de opkomende zon wandelt Lisa over het strand. 

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijke

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Samentrekking

• voorwaartse samentrekking: een antieke lamp en een moderne
• achterwaartse samentrekking: binnen- en buitenland

Let ook op het streepje!

Voorwaartse of achterwaartse samentrekking?

Hij houdt zowel van rode als groene appels.

1. voorwaarts
2. achterwaarts

Bij voorwaartse samentrekking wordt het gemeenschappelijke deel in het eerste deel van de samentrekking weggelaten.

1. juist
2. onjuist

Wat voor samentrekking is dit?

Voor- en achterwaarts

1. woordniveau
2. woordgroepniveau
3. zinsniveau

Wat is geen samentrekking?

1. katoenen of papieren zakdoekjes
2. grote en middelgrote steden
3. zwart-wit drop
4. kort- en langharige konijnen

Bij een samentrekking op zinsniveau kunnen een of meer zinsdelen die twee keer voorkomen, worden weggelaten.

1. waar
2. niet waar

Is er sprake van samentrekking op woordniveau, op woordgroepniveau of op zinsniveau?

Veel Nederlandse land- en tuinbouwproducten worden geëxporteerd.

1. Samentrekking op woordniveau
2. Samentrekking op woordgroepniveau
3. Samentrekking op zinsniveau

Verwijswoorden

Verbanden tussen woorden en zinnen kunnen ook aangegeven worden met verwijswoorden.

• Hij, ze, hem, haar, het, deze, die, dat, dit, wat.
  

Verwijswoorden herhaling

Kies het juiste verwijswoord:

mannelijk/vrouwelijk? Kijk in het woordenboek.

het-woorden (onzijdig)	het, zijn	dat, dit
de-woorden (mannelijk)	hij, hem, zijn	die, deze
de-woorden (vrouwelijk)	zij/ze, haar	die, deze
meervoud	zij/ze, hen, hun	die, deze

even checken

1. Kies het juiste verwijswoord:

Heb je liever die donkerblauwe spijkerbroek of deze lichtblauwe hier?

2. Kies het juiste verwijswoord:

Mijn zussen zijn boos, omdat ik hun jouw geheim niet wil vertellen. 

Voorbeelden van verwijswoorden zijn...

1. Waarom, zoals, soms...
2. Hij, zij, het, die...

Wat zijn verwijswoorden?

1. Maar, omdat, hierom
2. Hij, zij, die
3. Zijn, worden, hebben
4. De, het, een

Wanneer gebruik je geen "wat" als verwijswoord?

1. Na een hele zin
2. Na een overtreffende trap
3. Na een onzijdig woord
4. Na een onbepaald voornaamwoord

Verwijswoorden verwijzen naar iets wat al in de tekst genoemd is.
Onze hond loopt mank, maar hij is ook al oud.
Wat is het verwijswoord?

1. hij
2. is
3. al
4. hond

Verwijswoorden...

1. geven een verband aan in de tekst.
2. geven een eigenschap aan.
3. geven aan dat iets van iemand is.
4. verwijzen naar iets in de tekst.

hij, die, deze, zijn
zijn verwijswoorden voor een...

1. mannelijk de-woord meervoud
2. vrouwelijk de-woord enkelvoud
3. mannelijk de-woord enkelvoud
4. onzijdig het-woord enkelvoud

Een verwijswoord kan verwijzen naar:

1. één woord
2. een paar woorden
3. antwoord A, B en D zijn goed
4. een hele zin

De beknopte bijzin

Beknopt = korter / ingekort

• Een beknopte bijzin heeft geen onderwerp
• Een beknopte bijzin heeft geen  persoonsvorm
• Een beknopte bijzin heeft als vorm: te + infinitief, of..

Een beknopte bijzin heeft een persoonsvorm

1. juist
2. niet juist

Welke beknopte bijzin is correct?

1. Lekker in onze stoelen liggend, dronken we de koude frisdrank.
2. In roomboter gebraden eet hij het vlees met smaak op.
3. Lopend naar de overkant reed de auto hem bijna aan.
4. Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder.

Een beknopte bijzin heeft een onderwerp.

1. juist
2. niet juist

Vind de beknopte bijzin met ‘te + infinitief’

1. De stemming goed aanvoelend sloot Elsbeth de vergadering.
2. Na te zijn opgenomen in het hospitaal ontving zij kaartjes.
3. De portemonnee, gevonden op straat, bleek leeg te zijn.

Een beknopte bijzin is foutief als het onderwerp van de hoofdzin niet overeenkomt met dat van de beknopte bijzin.

1. juist
2. onjuist

Wat is een beknopte bijzin?

1. Zin met persoonsvorm en zonder onderwerp
2. Zin met persoonsvorm en onderwerp
3. Zin zonder persoonsvorm en met onderwerp
4. Zin zonder persoonsvorm en onderwerp

Foutieve beknopte bijzin of een goede beknopte bijzin?

Na gesport te hebben, bleek de douche bezet.

1. Foutief
2. Goed

Foutieve beknopte bijzin of een goede beknopte bijzin?
Wandelend naar de overkant, reed de fietser hem bijna aan.

1. Foutief
2. Goed

Foutieve beknopte bijzin of een goede beknopte bijzin?

Na gegeten te hebben, fietsten we weer verder.

1. Foutief
2. Goed

Foutieve beknopte bijzin of een goede beknopte bijzin?

Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder.

1. Foutief
2. Goed

Een beknopte bijzin is altijd een zinsdeelstuk.

1. juist
2. onjuist

Wat is de hoofdzin en wat is de beknopte bijzin?

1. Joris koos = hoofdzin
2. na lang te hebben getwijfeld = beknopte bijzin
3. uiteindelijk toch voor een CM-profiel = hoofdzin

Wat is congruentie?

Het onderwerp van een zin moet altijd corresponderen met de persoonsvorm. Als dat niet gebeurt, maak je een congruentiefout.

 

(Congruentie)
De media ..... een goede invloed

1. heeft
2. hebben

Congruentie
De Ajaxsupporters ... het veld op.

1. rennen
2. rent
3. renden
4. rende

Is hier sprake van congruentie of incongruentie:

Een aantal mensen komt altijd te laat.

1. congruentie
2. incongruentie

Is hier sprake van congruentie of incongruentie?
Tachtig procent van de eindexamenleerlingen is geslaagd.

1. Congruentie
2. Incongruentie

Inversie

Inversie is het omkeren van de gewone volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm in een zin, bijvoorbeeld 'Is hij daar?'

In welke zin zit inversie?

1. Heb jij de kat gezien?
2. De kat heeft zijn mandje gevonden.
3. Gisteren heb ik de kat geknuffeld.
4. Het kattenmandje staat bij de verwarming.

Zin met inversie

1. Morgen ga ik bezoek bij Willem.
2. Willem moet nog boodschappen doen.
3. Mag ik nog een boterham.
4. Sandra laat haar nieuwe broek ziek.

De vragende voornaamwoorden zijn...

1. Wie, wanneer, wat
2. Hoe, wie, wat (voor een), welke
3. Welk(e), wat, wat voor (een), wie
4. Welke, wanneer, hoe, wat

Alles wat ik je heb verteld was zinvol. Wat is het betrekkelijk voornaamwoord?

1. Alles
2. wat
3. verteld
4. zinvol

Wat zijn / doen betrekkelijke voornaamwoorden?

1. Die
2. Wie
3. Dat
4. Wat

Betrekkelijk voornaamwoord:

Dat is iets ... je niet te vaak moet doen.

1. die
2. dat
3. wie
4. wat

Voorbeelden beknopte bijzin

1. Luid zingend fietste Angelo naar zijn werk.
2. Al tellend stelde hij vast dat er vijftig euro ontbrak.
3. Zonder te praten maakten we de opdracht.
   

Een betrekkelijk voornaamwoord met ingesloten antecedent is...

1. Hetgeen waar een betrekkelijk voornaamwoord naar verwijst
2. Een betrekkelijk voornaamwoord dat nergens naar verwijst
3. Een betrekkelijk voornaamwoord waar het antecedent al in zit
4. Dat wat voor het betrekkelijk voornaamwoord staat

Betrekkelijk voornaamwoord
Kies het juiste betrekkelijk voornaamwoord.

.... jij tegen hem zei, kon ik niet verstaan.

1. die
2. wie
3. dat
4. wat

Nevenschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden kunnen alleen twee hoofdzinnen met elkaar verbinden.

Er zijn vier nevenschikkende voegwoorden:

en - maar - want - of

Onderschikkende voegwoorden

Een onderschikkend voegwoord verbindt meestal een hoofdzin met een bijzin.

Pak je je paraplu, voordat je naar buiten gaat?

Er zijn meer onderschikkende voegwoorden: als, dan, dat, doordat, hoewel, mits, nadat, of, omdat, opdat, tenzij, terwijl, toen, voordat, zodat en zodra.