Levend verlies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Begeleiden

Levend verlies

Lesonderwerpen 

• Levend verlies
• Primair en secundair verlies 
• Aan de slag met een casus
• Terugblik op de les 

Waar denk je aan bij de term
"levend verlies"

 ‘een levend verlies’

‘Bij rouw denken mensen vaak aan het verlies van een persoon, maar je kunt om veel dingen rouwen, dus ook om het verlies van je gezondheid. Als je een cva hebt gehad bijvoorbeeld, of de diagnose MS hebt gekregen, of Alzheimer – dan verandert je leven ingrijpend. 

Een levend verlies is een verlies dat je je hele leven keer op keer tegen kunt komen, op allerlei manieren.’

Welke emoties komen los bij levend verlies

Primair en secundair verlies

• het primaire verlies: de ziekte of het fysieke aspect zoals een beenamputatie of diabetes mellitus;
• het fysieke verlies heeft effect op verschillende andere zaken in het leven van de patiënt, dat is het secundaire verlies. Hij verliest bijvoorbeeld een deel van zijn identiteit, werk, vrijetijdsbesteding, of de manier waarop hij met zijn partner omging, of zijn rol als ouder.

Deelgebieden 

• Lichamelijk: als gevolg van een eenzijdige verlamming na een cva kan iemand (we noemen haar Frances) geen lange wandelingen meer maken, haar favoriete hobby.
• Psychisch: Frances is daardoor vaak somber en  weet niet meer waar ze blij van wordt.
• Sociaal: Frances’ belangrijkste hobby is wandelen. Haar vriendenkring bestaat uit wandelaars. Nu kan zij niet meer mee en verliest een deel van het contact met haar vrienden. Haar werk als wijkagent kan ze niet meer doen; haar relatie met haar partner verandert door haar afhankelijkheid en verlies van energie; haar familie en vrienden behandelen haar als patiënt, niet meer als gelijkwaardige.
• Betekenisgeving: wie ben ik nog als ik dit allemaal niet meer kan? Wie ben ik zonder mijn werk en mijn hobby’s?

Het secundaire verlies heeft een grote impact en vraagt de meeste aandacht. Wat kan jij als professional doen?

casus

"Meneer Derksen is herstellende van een herseninfarct. Hij verblijft nog in het ziekenhuis en heeft gisteren samen met zijn vrouw een gesprek gehad met zijn arts over verdere behandeling. In de volgende video zie je een verpleegkundige die meneer Derksen helpt bij het aankleden. Hij vraagt hoe dat gesprek is gegaan. Niet zo goed blijkt".

Bespreek met je buurmaatje de volgende vragen: 

1. Hoe zou jij reageren in deze situatie? 
2. Wat kun jij doen om deze patiënt verder te helpen? 
3. En welke vragen kun je stellen - of welke adviezen kun je geven - zodat meneer Derksen wel goed een keuze kan maken over zijn behandeling?

Daarna bespreken wij deze vragen klassikaal

Ongemakkelijke vragen en antwoorden 

"Als zorgverleners moeten wij ongemak kunnen verdragen. Richt je niet alleen op praktische oplossingen, maar in dit geval gaat het er alleen om er met alle aandacht voor iemand zijn. Dat is genoeg".

Hoe herken je een patiënt die rouwt om verlies van gezondheid?

Hoe herken je rouw om levend verlies?

• Het kan zich vastzetten in iemands lijf; hoofd- en buikpijn, slecht slapen etc...
• Het kan ook in het gedrag zichtbaar zijn: sommige worden veeleisend. “Ik drukte niet voor niets op de bel, waarom duurt het zo lang voordat je komt?” Geen controle meer hebben over hun eigen leven, alles ligt overhoop, en afhankelijk zijn van anderen maakt dat je probeert om controle te krijgen over hun situatie.’

Casus

Jet is gespecialiseerd diabetesverpleegkundige en begeleidt Jason, een 23-jarige man met diabetes mellitus type 1. In een multidisciplinair overleg heeft zij het behandelplan voor Jason besproken met haar collega’s. In de volgende video vertelt ze hoe dat ging.  

Beantwoord de volgende vragen:

1. Heb jij weleens in een situatie gezeten waarin je zegt dat je samen hebt besloten, maar waarvan je je achteraf realiseert dat je niet voldoende hebt gedaan om de wensen van de patiënt te achterhalen? 
2. Welke stappen van samen beslissen heeft Jet overgeslagen? 
3. En wat kan zij nu het beste doen?  

welke vragen leven er nog?