Politiek 3.1

• Mask
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

3.1 Verkiezingen

Maatschappijkunde 2023-2024

Kader 4

POLITIEK

Maak een tekening van een typische stemmer van partij [...]

Denk aan:

• Kledingstijl
• Attributen (andere personen, instrumenten, huisdieren, enz.)
• Uitspraken
• Omgeving
  

Presenteren

5 kenmerken van een parlementaire democratie

• Vrije en geheime verkiezingen
• Politieke macht ligt namens de burgers bij het parlement
• Besluiten komen democratisch tot stand
• Grondwet waarin bevoegdheden van de overheid staan
• Trias Politica: scheiding der machten

5 kenmerken van een dictatuur

• 1 persoon of 1 partij heeft alle macht
• er bestaat geen democratie of rechtsstaat
• bevolking heeft geen politieke grondrechten
• er is geen persvrijheid
• de (geheime) politie en het leger spelen grote rol

EXAMENVRAAG (1 punt): Welke uitspraken zijn juist?

1. In een dictatuur heeft 1 persoon of 1 partij de hoogste macht
2. In een dictatuur zijn er vrije en geheime verkiezingen
3. In een dictatuur mogen burgers zelf politieke partijen oprichten
4. In een dictatuur is er sprake van censuur

1 punt Eindexamen vmbo basis maatschappijkunde 2020

Kiesrecht

Actief kiesrecht = het recht om te stemmen

Passief kiesrecht = het recht om jezelf verkiesbaar te stellen

Verkiezingen

Tweede Kamer: om de 4 jaar

Provinciale Staten: om de 4 jaar 

Gemeenteraad: om de 4 jaar

Europees parlement: om de 5 jaar

Kiesstelsels

Evenredige vertegenwoordiging: het totaal aantal stemmen wordt gedeeld door het totaal aantal zetels

Meerderheidsstelsel: de winnaar krijgt alle zetels

Politieke partijen

• Politieke partij = een groep mensen met ongeveer dezelfde ideeen over hoe de samenleving eruit zou moeten zien 
• Lijsttrekker = de belangrijkste persoon van een politieke partij in verkiezingstijd
• Peilingen = de voorspellingen van de verkiezingsuitslag op dat moment
• Zwevende kiezers = mensen die niet bij elke verkiezing op dezelfde partij stemmen

Wat doen politieke partijen? 

• Mensen leveren voor politieke functies
• Standpunten bekend maken
• Belangen vertegenwoordigen (van organisaties en groepen in de samenleving) 
• Mensen in politieke functies beïnvloeden