Tekstdoelen en - soorten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1-3

Goedemiddag allemaal!

                 Welke cocktail hoor hierbij?

Korte terugblik

- Onderwerp of hoofdgedachte

- Doel van een  tekst

Betrouwbaarheid van een tekst

Waar vind je vaak het onderwerp van een tekst?

1. Titel
2. Lead
3. Slot
4. Middenstuk

Welk antwoord of welke antwoorden horen bij de hoofdgedachte?

1. Nooit een hele zin
2. Vaak te vinden in de inleiding en soms in het slot
3. Vaak letterlijk herhaald uit de tekst
4. Kortst mogelijke samenvatting van de tekst

Onderwerp

•  Een paar woorden
•  Nooit een hele zin
•  Vaak al uit de titel te halen

Hoofdgedachte

•  In een zin de belangrijkste informatie
• Kortst mogelijke samenvatting
•  Vaak te lezen in de inleiding en soms ook in het slot
•  Stel de vraag: wat zegt de schrijver over het onderwerp?

Welke tekstvorm hoort bij een instruerende tekst?

1. Rouwkaart
2. Een krantenartikel
3. Handleiding Ikea-kast
4. Reclame

Sleep de tekstsoorten naar het juiste tekstdoel

Informeren

Activeren

Overtuigen

Instrueren

Hoe weet je of een tekst
betrouwbaar is?

Doel van deze les

2.1 Je herkent de opbouw (structuur) van een tekst en je vindt snel je weg in een tekst

2.2 Je herkent de deelonderwerpen

2.3 Je herkent tekstverbanden en signaalwoorden

Structuur van een tekst

Eerst heb je de titel

Daarna:

1

2

3

Inleiding

• Eerste deel van de tekst
  
• Het onderwerp wordt geïntroduceerd
  
• Vanaf de eerste zinnen weet je waarover de tekst gaat
  
• Bestaat meestal uit één alinea
• Zwartgedrukt of vet: lead

Middenstuk

• De verschillende kanten van een onderwerp komen aan de orde
  
• Dit gebeurt met behulp van deelonderwerpen
  
• Bijvoorbeeld: een tekst over phishing
  
• Deelonderwerpen kunnen dan zijn: gevaarlijke e-mails, criminaliteit, financiële schade, aangifte doen bij de politie, etc.

Slot

• Laatste alinea van een tekst
  
• Het belangrijkste uit de tekst wordt nog eens herhaald of samengevat
• Daar  staat vaak ook de hoofdgedachte

Hoe herken je verbanden?

1. Let op de signaalwoorden als je een tekst leest! De signaalwoorden zeggen: Let op! Er komt nu een verband aan

2. Lees het stukje tekst goed. Onderstreep signaalwoorden

3. Bedenk steeds: bij welk verband hoort het signaalwoord. Welk verband kan het zijn?

4. Lees de zinnen in de tekst nog een keer. Bedenk of het verband klopt.

Signaalwoorden op een rij

Reden of argument	daarom, omdat, derhalve, aangezien, namelijk.
tegenstelling	maar, echter, desondanks, hoewel, toch
conclusie	dus, hieruit volgt, kortom.
oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van, waardoor, zodat

Reden/argument

Tegenstelling

Conclusie

Oorzaak-gevolg

Maar

Doordat

Omdat

Kortom

Zodat

Hoewel

Dus

Namelijk