Les 2: Stemmingsstoornissen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Depressieve en bipolaire stemmingsstoornissen

Stelling:
Een psychische ziekte is erger dan een lichamelijk ziekte.

Wat vind jij hiervan en waarom?

Wat is een stemmingsstoornis?

Een stemmingsstoornis is..

• Verzamelnaam voor psychische aandoeningen waarbij de gemoedstoestand van de zv ziekelijk verstoord is of niet past bij de situatie waarin die zich bevindt.
• Er is sprake van een stemmingsstoornis als een van deze emoties (verdriet, droefheid, vreugde, enthousiasme) heviger, langduriger en vooral anders van karakter zijn 

Wanneer spreken we van een stemmingsstoornis?

Wanneer sombere of vrolijke perioden heviger en langdurig optreedt dan normaal en vooral anders van karakter

Vier stemmingsepisoden (episode = periode van verstoorde stemming)

• Depressieve episode
• Manische episode 
• Hypomane episode 
• Gemengde episode 

Gevolgen op sociaal gebied

• Verlies van (dierbare) contacten
• Verstoorde stukgelopen relaties
• Vereenzaming

Verschillende stemmingsstoornissen

• Depressieve stoornis
• Bipolaire stoornis
  
• Hypomane stemmingsstoornis
  
• Dysthyme stoornis (een chronisch depressieve stemming)
  
• Seizoensgebonden depressie
  
• Postnatale depressie
  

Wat zijn stemmingsstoornissen nu eigenlijk?

Depresssie

ik kijk wel maar ik zie niets

de wereld is donker

de lichten gedoofd

ik luister wel maar hoor niets

de wereld is stil

geluiden verstomd

ik tast wel maar ik voel niets

de tastzin verkild

vingers verdoofd

alleen het hart klopt nog

de geest maalt

het bloed stroom

Wat is een depressie

• gedurende een langere periode een abnormale somberheid en/of een abnormale lusteloosheid
• verlies van interesse of een onvermogen om ergens van te genieten

Oorzaken

• Lichamelijke aandoeningen
• Erfelijke factoren/bepaalde kwetsbaarheid
• Voedingstekorten
• Medicijnen
• Belangrijke levensgebeurtenissen

          Ruzies
          Verhuizingen
          Ziektes

          Veranderende maatsch rol

          Verlies van dierbare
      

Behandeling depressie

• Medicijnen

• Therapieën
• Lichttherapie
• Psychotherapie
• Elektroconvulsietherapie
• Slaapdeprivatie
• Resocialisatieprogramma
• Psycho educatie/ signaleringsplan

Lichamelijk gebied

* Wees de startmotor

• praat de cliënt uit bed
• stimuleer hem zich te verzorgen en in beweging te komen
• toon begrip voor het feit dat de cliënt het niet op kan brengen, maar ga hier niet in mee       
• stel je rustig en geduldig maar wel vastberaden op
• neem de ADL niet over als de cliënt dit zelf nog kan

vervolg

* Handhaven van dag/nacht ritme

* Voldoende goede voeding (vezelrijk)

* Begeleiden bij gebruik van medicijnen (observeren) 

Psychisch gebied

* Accepteren

* Veiligheid

* Vertrouwen /vertrouwensrelatie

* Angsten onderkennen gevoelens laten uitspreken; empathische houding

* Wees alert op tekenen van suïcidaliteit(ook medicatie inname)

* Voorlichting geven aan zorgvrager/ mantelzorg

* Veelvuldige, korte contacten

Wat is een Bipolaire stoornis?

Bipolaire stoornis

• De stemming beweegt zich tussen 2 externe tegenpolen

        > Manie

        > Depressie

• 250.000 mensen hebben dit in Nederland
• Hoge mate van comorbiditeit met angsstoornissen en middelen misbuik
• Eerste klacht tussen 16 en 26 jaar

Bipolaire stoornis

Psychische aandoening met (hypo)manische en depressieve episodes, onderbroken door stabiele periode.

Uitersten in stemming en activiteit

Kenmerken

• De persoon heeft opgeblazen gevoel van eigenwaarde of grootheidsideeën
• Een afgenomen behoefte aan slaap
• Spraakzamer dan gebruikelijk of heeft drang om te spreken.
• Drukke, jagende gedachten
• Gemakkelijker afgeleid dan gewoonlijk
• De persoon onderneemt meer doelgerichte activiteiten (dit kan zowel sociaal, op het werk of op school, of seksueel zijn) of psychomotorische agitatie (lichamelijke rusteloosheid; iemand beweegt meer en onrustiger).
• De persoon houdt zich overmatig bezig met aangename activiteiten waarbij een grote kans bestaat op pijnlijke gevolgen (bijvoorbeeld ongeremd koopwoede, seksuele indiscreties, of zakelijk onverstandige investeringen).
• Duidelijke beperkingen op het gebied van werk, normale sociale activiteiten of relaties met anderen;
• De manische periode maakt ziekenhuisopname noodzakelijk om schade voor zichzelf of anderen te voorkomen

Er kan sprake zijn van psychotische kenmerken

Behandeling 

Medicijnen

• lithium, valproaat, carbamazepine

psycho educatie

Counseling (korte begeleiding in het hier en nu)

Wat is kenmerkend voor een bipolaire stoornis?

 Verzorgende zorg en begeleiding.

• let op effecten van medicatie
• let op vocht- en zout inname bij lithium (lithiumintoxicatie)
• biedt een prikkelarme omgeving
• neutrale en rustig sprekende toon
• gebruik korte zinnen
• wees duidelijk
• herhaal
• ga niet in discussie
• behoed voor uitputting

Heb je nog vragen voor de docent over dit onderwerp?
Schrijf deze dan hier op.

Einde van deze les

Lees ook de theorie. 

Maatschappelijke zorg 2. 

Thema 4.1: Stemmingsstoornissen

Zie de powerpoint stemmingsstoornissen op SBIS