Les 4.3 Schakelingen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Planning

• Nakijken opgaven 5 t/m 8 (blz 134)
• Les 4.3 Schakelingen
• Maken opgaven
• Nakijken opgaven

Nakijken: 5 t/m 8

(blz 134)

5

• a) 2,7 V
• b) 18 V
• c) 4 V

6

• a) Je kunt ermee werken op plaatsen waar geen stopcontact in de buurt is. Ook heb je bij het werken geen last van het snoer.
• b) Na een tijdje gaat hij minder goed werken, omdat de accu leeg raakt. Je moet de accu weer opladen en kunt daarna pas verder werken. Een snoerloze boormachine is minder krachtig.

7

• a) Stijn moet de pluspool van de ene batterij tegen de minpool van de volgende batterij leggen. In de figuur is dat voor vier batterijen getekend.

7

• b) 9 : 1,2 = 7,5. Je hebt dus 7,5 batterijen nodig, maar halve batterijen bestaan niet.
• c) B

8

• a) Omdat dit plaatje de stroom van de minpool van de bovenste batterij door moet leiden naar de pluspool van de onderste batterij.
  
• b) De veer is ook gemaakt van een geleidend materiaal. De veer moet de stroom doorleiden naar het contact buiten de batterijhouder.

8

• c) De batterijen zijn dan in serie geschakeld. De plus van de ene batterij zit dan tegen de min van de volgende batterij.
• d) Als je batterijen in serie schakelt, mag je hun spanningen bij elkaar optellen. Bij de personenweegschaal zijn vier batterijen van 1,5 V in serie geschakeld. De batterijen leveren samen dus 4 × 1,5 = 6 V.
• 
  

Schakelingen tekenen

Schakelschema’s: overzichtelijke tekeningen van schakelingen,

waarbij gebruik wordt gemaakt van speciale symbolen.

Een paar regels voor het tekenen van schakelschema’s:

• Gebruik rechte lijnen, alleen horizontaal of verticaal
• Gebruik rechte hoeken
  
• Afstanden/plaatsen zeggen niets over de échte afstanden/plaatsen

stroommeter

schakelaar

spanningsmeter

batterij

lampje

Serieschakeling

Serieschakeling: géén vertakkingen: 

er is maar één stroomkring.

• Als één lampje in een serieschakeling doorbrandt, is de stroomkring verbroken: alle lampjes gaan dan uit.
  
• Stroomsterkte (A) in een serieschakeling is overal even groot.

Parallelschakeling

Parallelschakeling: schakeling vertakt zich om elk 

lampje (of iets anders) apart van elektrische energie 

te kunnen voorzien. Elke vertakking is een aparte stroomkring.

• Als één lampje doorbrand, blijven de andere gewoon branden.
  
• Stroomsterkte (A) wordt verdeeld.
  

Serie of parallel schakeling?

1. Serie
2. Parallel

Serie of parallel?

1. Dit is een serieschakeling
2. Dit is een parallelschakeling

Wat voor soort
schakeling is dit?

1. serie
2. parallel
3. serie en parallel

Is dit een serie- of parallel-
schakeling?

1. Serieschakeling
2. Parallelschakeling

Welke schakeling zie je hier?

1. Parallel
2. Serie

In een schakeling zijn drie lampjes parallel geschakeld.
Welke bewering over de stroom en de stroomsterkte in deze schakeling is waar?

1. De stroomsterkte is overal in de stroomkring gelijk.
2. De totale stroomsterkte is gelijk aan de stroomsterkte door het laatste lampje.
3. De totale stroomsterkte vind je door de stroomsterktes door de drie lampjes bij elkaar op te tellen.
4. De stroom kan meer dan één route volgen.

Volt en ampèremeter

• Voltmeter altijd parallel van lampje zetten
• Amperemeter altijd in serie zitten

spanningsmeter

stroommeter

Wat doet stroom in een parallel en serie schakeling?

1. Serie en parallel verdelen
2. Serie verdelen, parallel blijft gelijk
3. parallel verdelen, serie blijft gelijk
4. serie en parallel blijven gelijk

486 mA = … A

0,002 A = … mA

0,015 A = … mA

Welke lampjes blijven branden als je de schakelaar open doet?

1. 1
2. 2,3
3. allemaal
4. geen

lees goed!
Alleen lampje 1 en 3 zijn hetzelfde.
Hoe groot is de stroom in ampère door lampje 2?

1. 0,5 A
2. 1,3 A
3. 0,9 A
4. 2,6 A

Lees de stroomsterkte af (geen eenheid!)

De stroomsterkte door lampje één is 2 ampère. Hoe groot is de stroom door lampje twee?

1. 0,5 A
2. 1 A
3. 2 A
4. 4 A

Maken: 3, 4, 6 t/m 11 (blz 141)

3

• a)

• b) Serieschakeling

4

• a) In een serieschakeling zouden beide lampjes aan dan wel uit zijn. Omdat je de lampjes apart aan en uit kunt doen, moet dit een parallelschakeling zijn.

• b) 

6

• a) In het onvertakte deel, dus in snoer 1 of snoer 6.
  
• b) In de vertakking naar lampje B, dus in snoer 3 of snoer 4.
• c) In de vertakking naar lampje A, dus in snoer 2 of snoer 5.

7

• a) B
• b) B
• c) 2, 3, 4 en 5
• d) 1 en 6

8

• a) In punt A is de stroomsterkte 300 mA – 175 mA – 50 mA = 75 mA.
  
• b) In punt B is de stroomsterkte 175 mA – 90 mA = 85 mA.
• c) In punt C is de stroomsterkte 300 mA – 50 mA = 250 mA.
• d) In punt D is de stroomsterkte 300 mA.

9

9

10

10

11

• a) Geen van beide lampjes brandt.
  
• b) Lampje 1 brandt.
• c) Beide lampjes branden.