Paragraaf 11.4, je lijkt op

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Leerdoelen:  Je kunt uitleggen waarom je op je ouders lijkt

1. Je weet hoeveel chromosomen lichaamscellen hebben.

2. Je weet hoeveel chromosomen een eicel/zaadcel hebben

3. Je weet wat geslachtschromosomen zijn en hoe deze chromosomen bepalen of je een jongen of een meisje bent. 

4. Je kunt uitleggen waarom je op je ouders lijkt. Je begrijpt de rol van chromosomen hierbij. 

5. Je weet hoe aangeboren aandoeningen ontstaan en hoe aandoeningen tijdens de zwangerschap kunnen worden ontdekt

CELLEN ZIJN DE BOUWSTENEN VAN EEN ORGANISME

Cel, allemaal dezelfde onderdelen maar ander uiterlijk

Weefsel, cellen die op elkaar lijken en dezelfde functie hebben

Orgaan, onderdeel lichaam met specifieke functie

Orgaanstelsel, samenwerkende organen hebben 1 hoofdfunctie

Organisme, een levend wezen ( plant, dier, schimmel, bacterie )

Hoe weet een bevruchte eicel dat hij een mens moet worden?

HOE ZIET EEN CEL ERUIT ?

Bouwbeschrijving

CEL: 

celmembraan, cytoplasma, kern

Kern:

chromosomen, bestaan uit de stof DNA.  

Chromosoom: 

in chromosomen liggen alle

eigenschappen vast, jouw bouwbeschrijving.

• Gen: een stukje DNA met de informatie voor één eigenschap

• Code voor het maken van eiwitten ligt in de volgorde waarin gekleurde treden van wenteltrap liggen

• Heel veel verschillende eiwitten: regelen alles wat er in een cel gebeurt

ALLE CHROMOSOMEN samen noem je het genoom

• 46 chromosomen
• 23 paren, 1 moeder, 1 vader

Het 23e = geslachtschromosomen

• grote chromosoom X
• kleine chromosoom Y
• XX= meisje
• XY= Jongen

Hoe zitten eigenschappen op chromosomen?

- Op de chromosomen zitten "bandjes", genen

- 1 gen = 1 eigenschap, bijvoorbeeld oogkleur,       haarkleur, krullen, vorm neus enz...

- Ieder chromosoom heeft duizenden genen.

- Iedere cel heeft een kern, iedere kern heeft         alle chromosomen. 

- Wanneer een cel deelt worden de                   chromosomen gekopieerd. 

IEDERE CEL HEEFT DUS JOUW HELE BOUWBESCHRIJVING

Hoe zitten de eigenschappen op de chromosomen?

• Op chromosoom nummer 15 ligt een gen voor de kleur van je ogen (OCA2). 
• Dit gen bevat de code voor het P-eiwit. 
• Dit eiwit regelt de aanmaak en opslag van pigment in je ogen.
• Veel pigment = bruin/ weinig = blauw.

Je lijkt op.........je ouders

Ieder menselijke cel heeft 46 chromosomen

23 paren, 1 van je moeder en 1 van je vader

Eicel en zaadcel hebben 23 chromosomen in de kern.

Bij bevruchting smelten de kernen samen: 

bevruchte eicel  =  46 chromosomen.

Bij elke bevruchting worden verschillende chromosomen doorgegeven...

Je lijkt op je broers/zussen maar er zijn ook verschillen

Ontstaan jongen/meisje

Erfelijk - niet erfelijk - aanleg

• Genotype: De informatie op al je genen
• Fenotype: Dat wat je ziet van een eigenschap

• Erfelijke eigenschap: fenotype volledig bepaalt door genotype (oogkleur)
• Niet erfelijke eigenschap: fenotype volledig bepaalt door omgeving (kleding)
• Aanleg = eigenschappen geërfd maar je moet wel trainen om goed te worden (fenotype = genotype + omgeving), bijv. goed gitaar spelen

Hoe ontstaan aangeboren aandoeningen?

1) Door schadelijke stoffen of ziekteverwekkers (via placenta)

2) Door een fout in het aantal chromosomen in de cellen

3) Door een fout in de structuur van één chromosoom

Prenataal onderzoek

Huiswerk

11.4 opdrachten 1 t/m 20 --> ook nakijken! + foto's uploaden in LU

Vragen beantwoorden in deze lesson up

Huiswerk nakijken

Van welke stof zijn chromosomen gemaakt ?

1. Celkern
2. DNA
3. Chromosomen vocht
4. Water

Welke cellen hebben geen paren chromosomen maar enkele chromosomen in de celkern?

1. Geslachtscellen
2. Lichaamscellen
3. Hersencellen
4. Hypofyse cellen

Hoeveel chromosomen heeft een huidcel van een mens

1. 47
2. 23
3. 46
4. 45

Waar bevinden zich chromosomen?

1. Celmembraan
2. Celkern
3. Cytoplasma
4. Vacuole

De vader bepaalt of de baby een jongen of een meisje wordt

1. waar
2. niet waar

Het aantal chromosomen in een lichaamscel is altijd een even getal

1. waar
2. niet waar

Een hond heeft 78 chromosomen per celkern. Hoeveel chromosomen hebben zijn geslachtscellen ?

1. 78
2. 46
3. 39
4. 156