3.4 - Geslachtschromosomen (A4)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 - Genetica

Atheneum 4

Thema 3 - Genetica

3.1 - Fenotype of genotype

3.2 - Geneparen

3.3 - Monohybride kruisingen

3.4 - Geslachtschromosomen

3.5 - Dihybride kruisingen

3.6 - Speciale manieren van overerven

3.7 - Opvoeding of aanleg

Thema 3 - Genetica

3.3 - Monohybride kruisingen

Herhaling

Thema 3 - Genetica

3.4 - Geslachtschromosomen

Doelen van deze paragraaf

Je kunt beschrijven op welke wijze geslachtschromosomen het geslacht bij een mens bepalen

Je kunt een kruisingsschema maken voor X-chromosomale overerving

Je kunt aan de hand van een kruisingsschema of stamboom genotype en fenotype van nakomelingen afleiden

Monohybride kruisingen

Eén eigenschap

Noteer als: AA, Aa of aa

- Bepalen wat genotype is

- Noteren mogelijke geslachtscellen

- Kruisingsschema maken

Chromosomen

Autosomen - 44 (22x2)

(homologe chromosomen = gelijk in lengte en vorm)

geslachtschromosomen - 2 (1x2)

X / Y 

Karyogram

Te noteren als formule: 

Normaal karyotype vrouw: [46,XX]

Normaal karyotype man: [46,XY]

Verdeling X/Y

Bij mensen en fruitvliegjes -> Vrouw XX, man XY

Bij vogels en sommige vissen: Man XX, Vrouw XY

Overerving

Geslachtschromosomen bevatten (net als autosomen) genen:

X-chromosomaal

Weergegeven als X^AX^A of X^AY

Vrouw: homozygoot of heterozygoot (draagster)

Man: niet homo- of heterozygoot

Kleurenblindheid

Erft X-chromosomaal over

Vrouw: kleurenblind bij homozygoot recessief genotype (X^bX^b)

Man: Kleurenblind bij aanwezigheid recessief allel (X^bY)

B = kleurenziend                b = kleurenblind

Moeder is drager

Vragen

Aan het werk

Maken:

40 t/m 49

Lezen:

3.5

Begrippen:

X-chromosoom

Y-chromosoom

X-chromosomaal

Draagster

Leerdoelen:

Je kunt beschrijven op welke wijze geslachtschromosomen het geslacht bij een mens bepalen

Je kunt een kruisingsschema maken voor X-chromosomale overerving

Je kunt aan de hand van een kruisingsschema of stamboom genotype en fenotype van nakomelingen afleiden