2. hoorcollege 1.1 en 1.2 ZW aan opdracht 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

1.1 Van jager-verzamelaars naar boeren

Wat zijn de kenmerken van de leefwijze van jagers en verzamelaars?

- Het zijn nomaden, ze trekken rond op zoek naar voedsel.

- Het klimaat speelt een grote rol, ze zoeken een omgeving waar het klimaat leefbaar is en eetbare planten en dieren voorkomen.

- Ze hebben weinig bezittingen, en maken wat ze nodig hebben van steen (vandaar Steentijd) of bot en huid van dieren.

- Ze leven in kleine groepen.

- Doden worden begraven en krijgen grafgiften mee. Aan de hoeveelheid grafgiften kun je zien of iemand meer of minder belangrijk was.

Hoe en waardoor ontstond de landbouwrevolutie?

- De landbouwrevolutie is de overgang van jagen en verzamelen naar het bewerken van het land (landbouw). 

-  +/- 20000 V Chr klimaatverandering: Doordat het warmer en natter werd was er meer voedsel, rondtrekken was niet langer nodig.

- Dorpen ontstaan, voornamelijk aan de oostkant van de Middellandse Zee,  waar meer mensen bij elkaar gaan wonen. 

- +/- 12000 v Chr wordt het weer kouder en men probeert zelf granen en dergelijke te gaan verbouwen (ontdekking landbouw in de vruchtbare halve maan = Midden-Oosten).

- Men gaat ook dieren houden, tam maken en fokken (= veeteelt).

- +/- 5000 v Chr verspreidt de landbouwrevolutie zich naar Europa. 

Wat zijn de gevolgen van de landbouwrevolutie?

- Mensen werden sedentair (vestigen op een plek); 

- Tijdelijke hutten werden stevige boerderijen; 

- Ontstaan dorpjes; 

- Meer en andere gebruiksvoorwerpen (bijvoorbeeld materiaal om land te bewerken); 

- Er ontstond specialisatie van arbeid; 

- Hoe meer bezit je had, hoe belangrijker je was, er ontstaan dus verschillende sociale lagen.

Nieuwe steentijd: De tijd waarin de landbouwsamenlevingen tot ontwikkeling kwamen.

Kenmerkende aspecten

• 1.  De levenswijze van jager-verzamelaars.
• 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
• 3. Het ontstaan van stedelijke gemeenschappen.

noem ze nog eens!

1.2 Dorpen en steden

Waarom ontstaan er in Mesopotamië stedelijke gemeenschappen?

- Boeren in dit gebied deden aan irrigatielandbouw, waardoor de landbouw erg succesvol was.

- Boeren die erg grote opbrengsten hadden werden belangrijker dan anderen en werden vaak de leider / koning van de groep.

- Voedsel werd opgeslagen en omdat er genoeg voedsel was groeide de bevolking.

- Niet iedereen hoefde daarom nog als boer te werken en er ontstonden ook andere beroepen.

- Deze gemeenschappen werden steeds groter en werden steden, deze steden overheersten weer het omliggende platteland = Stadstaten

- Deze stadstaten waren hierarchisch opgebouwd (verschillende standen)

Welke stedelijke gemeenschappen uit de tijd van jagers en boeren zijn er en wat zijn de kenmerken?

- De bekendste stedelijke samenlevingen vindenwe in Mesopotamië en Egypte.

Kenmerken:

- Hierarchisch opgebouwd.

- Irrigatielandbouw

- polytheïsme (meer godendom)

- tempeleconomie = alles gebeurde rondom de tempels (handel, bestuur, etc)

- ontwikkeling van het schrift: steden hadden een ingewikkelder bestuur dan dorpjes en de behoefte om wetten/afspraken etc op te schrijven ontstond.

- spijkerschrift (Mesopotamië) en hierogliefen (Egypte)

Kenmerkende aspecten

• 1.  De levenswijze van jager-verzamelaars.
• 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen.
• 3. Het ontstaan van stedelijke gemeenschappen.

noem ze nog eens!

Aan de slag

Werk aan opdracht 1 voor tijdvak 1, probeer zo ver mogelijk te komen.