7-06 Meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Nieuws 
• Vooruitblik komende weken:
  - kijk- en luistertoets op woensdag
  - voorbereiden op de toetsweek (Zakelijk lezen (4.1 t/m 4.6)
  
• Zelfstandig:
  Oefentoets kijken en luisteren maken
  (5.7)
• Film afkijken

• Terugkijken

Doelen van deze les:

• Je kunt informatie uit een kijk- en luisterfragment halen.

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Het werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijke gezegde (wg).

Het onderwerp van een zin

Het onderwerp is het zinsdeel waarover in de rest van de zin iets gezegd wordt.

Het onderwerp vind je door de vraagproef of de getalsproef te gebruiken.

De vraagproef

Bij de vraagproef stel je de vraag:
wie of wat + alle werkwoorden (werkwoordelijk gezegde)?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

De getalsproef

Bij de getalsproef verander je de persoonsvorm van het enkelvoud naar het meervoud (of andersom). Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Het lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Stel de vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp?

Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp.

Dorien en Lotte aaiden mijn broertje over zijn hoofd.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. aaiden
2. Dorien en Lotte
3. over zijn hoofd
4. mijn broertje

Voorbeeldzinnen
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Dorien en Lotte aaiden mijn broertje over zijn hoofd.

2. Soufiyan gaf Rachid een stomp.

3. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Het meewerkend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?
Je stelt de vraag:

aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp (+ lijdend voorwerp)? Het antwoord op die vraag is het meewerkend voorwerp.

Let op!

Bij het meewerkend voorwerp kun je de woorden ‘aan’ of ‘voor’ vaak weglaten of juist toevoegen.

Let op! (deel 2)

Als je de woorden ‘aan’ of ‘voor’ weglaat, verandert de volgorde van de zin soms.

Ik ga voor mijn tante een cadeau uitzoeken.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Ik
2. een cadeau
3. voor mijn tante
4. uitzoeken

Maarten geeft Steven een klap op zijn schouder.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Maarten
2. Steven
3. een klap
4. op zijn schouder

Hij vraagt mij de weg.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. mij
2. hij
3. vraagt
4. de weg

De bijwoordelijke bepaling

- Een bijwoordelijke bepaling is alles dat overblijft, nadat je de andere zinsdelen hebt benoemd.

- Een bijwoordelijke bepaling geeft meestal een plaats of een tijd aan. Maar het kan ook antwoord geven op de vraag hoe, met wie of waarmee.

- In één zin kunnen meerdere bijwoordelijke bepalingen voorkomen.

Zelf aan de slag!

2.1 Herhaling woordsoorten, bijwoordelijke bepaling

C. Deel 2: Zinsdeel: Bijwoordelijke bepaling

Wat is de pv en het wg?

1. Lucas kan heel goed tennissen.

2. Egeron en Gui hadden eigenlijk snoep willen kopen.

3. Heeft Noortje een goed cijfer gehaald vandaag?

4.  Bewoners van een woning in het Brabantse Nispen vonden zondagochtend een slapende inbreker in hun auto in de garage.