1.7 Grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Welkom bij Nederlands!

In deze les:

• Uit het nieuws
• Terugblik: zinsdelen benoemen
• Uitleg: zinsdelen en congruentie
  
• Zelfstandig maken:
  opdrachten van 1.7 Grammatica volgens lesplanner. 

   

• Terugkijken

Doelen van deze les:

1. Aan het einde van de les kun je de zinsdelen van een zin benoemen.
   
   
2. Aan het einde van de les kun je uitleggen waarom de persoonsvorm en het onderwerp beide enkelvoud of beide meervoud moet zijn .

Ken jij de zinsdelen?

   Welke zinsdelen zijn er?

- de persoonsvorm

- het werkwoordelijk gezegde

- het onderwerp

- het lijdend voorwerp

- het meewerkend voorwerp

- de bijwoordelijke bepaling

Mohammed heeft vandaag gevoetbald. Wat is de persoonsvorm?

1. Mohammed
2. heeft
3. vandaag
4. gevoetbald

Mohammed heeft vandaag gevoetbald. Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. Mohammed
2. Mohammed heeft
3. heeft vandaag
4. heeft gevoetbald

Mohammed heeft vandaag gevoetbald. Wat is het onderwerp?

1. Mohammed
2. heeft
3. vandaag
4. gevoetbald

Mohammed heeft vandaag gevoetbald. Wat is het lijdend voorwerp?

1. Mohammed
2. Mohammed heeft
3. zit er niet in
4. heeft gevoetbald

Mohammed heeft vandaag gevoetbald. Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Mohammed
2. Mohammed heeft
3. zit er niet in
4. heeft gevoetbald

Mohammed heeft vandaag gevoetbald. Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. vandaag
2. heeft vandaag
3. Mohammed
4. heeft gevoetbald

Monique heeft een nieuwe ketting gekocht voor Luca.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Monique
2. heeft gekocht
3. een nieuwe ketting
4. voor Luca

Monique heeft een nieuwe ketting gekocht voor Luca.
Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Monique
2. heeft gekocht
3. een nieuwe ketting
4. voor Luca

Zo ontleed je zinnen.

De persoonsvorm (pv): de zin van tijd veranderen

Het werkwoordelijk gezegde (wg): 

de persoonsvorm + alle andere werkwoorden in de zin

Het onderwerp (o): wie of wat + wg

Het lijdend voorwerp (lv): wat of wie + wg + o

Het meewerkend voorwerp (MV): aan of voor wie + wg + o + lv

De bijwoordelijke bepaling (bwb): alle zinsdelen die overblijven

De persoonsvorm

De persoonsvorm (pv) is een werkwoord.

Mijn tante heeft vandaag gekookt.
Mijn tante had vandaag gekookt. 

Je vindt de persoonsvorm met de tijdproef. 

• Staat de zin in de tegenwoordige tijd? Zet hem dan in de verleden tijd.
  
• Staat een zin in de verleden tijd? Zet hem dan in de tegenwoordige tijd.

Het werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin vormen samen het werkwoordelijke gezegde (wg).

Het onderwerp van een zin

Het onderwerp is het zinsdeel waarover in de rest van de zin iets gezegd wordt.

Het onderwerp vind je door de vraagproef te gebruiken.

De vraagproef

Bij de vraagproef stel je de vraag:
wie of wat + alle werkwoorden (werkwoordelijk gezegde)?

Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

Het meewerkend voorwerp

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?
Je stelt de vraag:

aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp (+ lijdend voorwerp)? Het antwoord op die vraag is het meewerkend voorwerp.

Dorien en Lotte aaiden mijn broertje over zijn hoofd.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. aaiden
2. Dorien en Lotte
3. over zijn hoofd
4. mijn broertje

Zinnen ontleden

1. Dorien en Lotte aaiden gisteren mijn broertje over zijn hoofd.

2. Soufiyan gaf Rachid een stomp.

3. Shay had nog een graag een kop koffie willen drinken.

Aan de slag!
1.7 Grammatica

Kader maakt:
opdracht 1 t/m 3 en opdracht 5 t/m 9 op blz. 62 t/m 65.

Basis maakt: 
opdracht 1 t/m 5 op bladzijde 53 t/m 55.