Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Samengestelde zinnen

Theorie ontleden van samengestelde zin herhalen

Testjes 

Benoemen van zinsdeelzinnen

Huiswerk nakijken

Samengestelde zin?

Zin met twee of meer persoonsvormen.

Bijvoorbeeld: 

Ik hoop dat jij deze theorie snapt!

Wie dat weet, mag het zeggen. 

Samengestelde zin

Hoofdzin + hoofdzin

• Ik ben blij en ik ben boos. 

Hoofdzin + bijzin(nen)

• Omdat ik vandaag blij ben, ben ik niet boos. 

Even opfrissen:
Hoe weet je bij een samengestelde zin wat de hoofdzin is en wat de bijzin?

omdat is een

1. nevenschikkend voegwoord
2. onderschikkend voegwoord

Wat is in onderstaande zin de bijzin?
Wie dieren mishandelt, mag de rechter van mij zwaar straffen.

1. mag de rechter t/m straffen
2. wie dieren mishandelt

Wat is in onderstaande zin de bijzin?
Omdat het slecht gaat met de economie, grijpt de regering in.

1. Omdat het slecht gaat met de economie
2. grijpt de regering in

Wat is de bijzin hier?
Ik zoek een ander bijbaantje, zodra ik een kans krijg.

1. Ik zoek een ander bijbaantje
2. zodra ik de kans krijg

Zodra ik een kans krijg. = ... bijzin

1. ow-zin
2. lv-zin
3. bwb-zin
4. mv-zin

Benoem de bijzin.
Wie zich zo inzet voor een goed doel, verdient alle lof.

1. Ond-zin
2. lv-zin
3. bwb-zin
4. mv-zin

Benoem de bijzin.
We konden pas gaan voetballen nadat we ons huiswerk voor Nederlands hadden gemaakt.

1. mv-zin
2. lv-zin
3. bwb-zin
4. ow-zin

Bijzin?
Heeft Boris aan Karina verteld dat hij emigratieplannen heeft?

1. Heeft Boris aan Karina verteld
2. dat hij emigratieplannen heeft

Samenvattend

Bij een samengestelde zin die bestaat uit een hoofdzin en één of meer bijzinnen, ga je eerst op zoek naar alle persoonsvormen. 

Dan weet je namelijk uit hoeveel "stukken" de samengestelde zin is opgebouwd. 

Vervolgens kijk je wat de hoofdzin is: de andere "stukken" zijn bijzinnen. 

Zinsdeelzinnen

We kennen verschillende soorten zinsdeelzinnen (bijzinnen):

• onderwerpszin
• lijdendvoorwerpszin
• meewerkendvoorwerpszin
• bijwoordelijkebepalingszin

Vergelijk. 

Een harde werker haalt goede cijfers (enkelvoudige zin, 1 pv)

Wie hard werkt, haalt goede cijfers (samengestelde zin, 2 pv's). 

In plaats van "wie hard werkt" kan ik "hij" zeggen: hij haalt goede cijfers. 

Dus de bijzin "wie hard werkt" is een onderwerpszin. 

Oefenen