Littérature du 16ème siècle

Le 16ème siècle - LA RENAISSANCE
1 / 46
next
Slide 1: Slide
FransMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 46 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Le 16ème siècle - LA RENAISSANCE

Slide 1 - Slide

Le 16ème siècle - Renaissance plm 1450 - 1598

      Début: 
      1. l'Invention de l'imprimerie (uitvinding van de boekdruk-                 kunst) 1450 
          Kennis kan nu snel verspreid worden
     2. La tombée de Constantinople (de val van Constantinopel)                 1453           
         Christelijke kunstenaars en wetenschappers vluchten naar                      Italie => beïnvloeden Franse kunstenaars en wetenschappers
        Fin: 
        Edit de Nantes 1598 - vrijheid van godsdienst

Slide 2 - Slide

1e gedrukte bijbel plm 1455 (≠ overgeschreven, 
≠ manuscript

Slide 3 - Slide

Constantinopel ingenomen door de Ottomanen in 1453

Slide 4 - Slide

Frans de 1e - François 1er

Slide 5 - Slide

Château du Clos Lucé van Francois 1er. 
Laatste woonplaats van Leonardo da Vinci

Slide 6 - Slide

La dame à l'hermine - Leonardo da Vinci

Slide 7 - Slide

Renaissance => 
stroming in de hele Franse (en Europese) cultuur

Humanisme =>
filosofie van de renaissance

GOD & het paradijs zijn niet meer allesbepalend maar:
MENS & de aarde (nu) - carpe diem! 

Terug naar de bronteksten: originele bijbelteksten in het grieks, originele Griekse en Latijnse klassieke teksten.

Slide 8 - Slide

Auteurs van de 16e eeuw in historische volgorde en hun belangrijkste werk. Uit de werken met een * lezen we een fragment/een gedicht.

François Rabelais (1494-1552) - Pantagruel (1532)*, 
Gargantua (1534),  romans
Pierre de Ronsard (1524-1585) - Les Amours (1552)*, gedichten
Louise Labé (1524-1566) - Sonnets* (1555), gedichten
Joachim du Bellay (1522-1560) - Les Regrets (1558), gedichten
Michel de Montaigne (1533-1592) - Les Essays (1580-1588) 

Slide 9 - Slide

Le géant bébé Gargantua - auteur: François Rabelais

Slide 10 - Slide

Louise Labé - poétesse de l'Ecole de Lyon 
Pierre de Ronsard - poète de La Pleiade à Paris

Slide 11 - Slide

Een sonnet is een gedicht van 14 regels met 12 lettergrepen.
Het oorspronkelijke van Petrarca (12e eeuw) afkomstige Italiaanse sonnet heeft het rijmschema:

........A (regel 1) 
........B (regel 2)                                        1e couplet
........B (regel 3)
........A (regel 4)    

 ........A (regel 5)
........B (regel 6)                                        2e couplet
 ........B (regel 7)
........A (regel 8)

 .........C (regel 9)
.........D (regel 10)                                      3e couplet
.........C (regel 11)

........ D (regel 12)
.........C (regel 13)                                       4e couplet
.........D (regel 14)
Dus dan rijmt A op A, en B op B, C op C en D op D



Slide 12 - Slide

Shakespeare deed ABAB CDCD EFEF GG

https://www.poetryfoundation.org/poems/45087/sonnet-18-shall-i-compare-thee-to-a-summers-day

Slide 13 - Slide


Opdracht: zoek op

Groepjes van 4 (https://www.maakgroepjes.xyz/nl)

Verdeel de rollen:
Manager - jij zorgt dat alles op tijd gebeurt
Lezer - jij leest voor
Schrijver - jij noteert
Presentator - jij presenteert

Slide 14 - Slide

c
Zoek op (10 minuten), noteer en presenteer
groep 1: 16e eeuw - politiek?
groep 2: 16e eeuw - kerk?
groep 3: 16e eeuw - welke ontdekkingen/uitvindingen 
groep 4: 16e eeuw - mode?
groep 5: 16e eeuw - hoe ziet Parijs eruit? Platteland? (vertel en zoek een plaatje en upload in classroom)
groep 6: 16e eeuw - welke muziek? (vertel en laat een fragment horen)
groep 7: 16e eeuw - kunst?
groep 8: 16e eeuw - hoe is de maatschappij? standen?

Slide 15 - Slide

Renaissance betekent Wedergeboorte 

Waarvan? 
Van de cultuur & wetenschap van de klassieke oudheid (Grieken & Romeinen)

"Translatio, imitatio en aemulatio"
"Vertalen, nadoen, verbeteren"

Slide 16 - Slide


Lees in stilte: 

Hoofdstuk 2 - Renaissance p. 19, Les faits, La littérature.

Slide 17 - Slide

Welk land beïnvloedt Frankrijk het meest tijdens de renaissance?
A
Italie
B
Spanje
C
Duitsland
D
Engeland

Slide 18 - Quiz

Welke kenmerken horen bij de Renaissance?
A
christendom
B
ontdekkingen
C
hoofsheid
D
feodale systeem

Slide 19 - Quiz

Waar haalt de renaissance dichter/schrijver zijn inspiratie uit? (meerdere antwoorden zijn goed)
A
ridderromans
B
griekse literatuur
C
originele bijbelteksten
D
romeinse poëzie

Slide 20 - Quiz

Wie/wat staat er centraal in de filosofie van het Humanisme?
A
God centraal
B
Mens centraal
C
Koning centraal
D
Kunstenaar centraal

Slide 21 - Quiz

sonnet

Slide 22 - Mind map

Slide 23 - Video

Een madrigaal is een kort meerstemmig lied voor een groep zangers, al dan niet met begeleiding. Het was vooral populair in de zestiende eeuw. Meestal is het een muzikale zetting van een gedicht (een sonnet!!)

Door de uitvinding van de muziekdrukkunst konden de madrigalen zich snel verspreiden door heel Europa. Het werd een van de kenmerkende genres van de Renaissance. 

Slide 24 - Slide

Renaissance -
Kunstgeschiedenis: bekijk tm 4:10
en maak een mindmap

Slide 25 - Mind map

Slide 26 - Video

Pierre de Ronsard" (gedicht, vragen en antwoorden in de kopie)
"Mignonne, allons voir si la rose...

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

Louise Labé, La Belle Cordière (de mooie vrouw van de touwhandelaar (1524 – 1566 )). Haar vader en haar man (die zij moest trouwen - dat stond in het testament van haar vader) waren touwhandelaren. Zij was een dichter.

Boeken waren zeldzaam (de boekdrukkunst was pas net uitgevonden) maar zij had een bibliotheek met de beste Griekse, Romeinse, Italiaanse, Spaanse en Franse boeken.  Ook kon zij uitstekend paardrijden en boogschieten. Heel mooi, heel erudiet, en bewonderd door de dichtergroep van La Pleiade in Parijs en de dichtersgroep van de École de Lyon waar zij woonde.


Slide 29 - Slide

De École de Lyon was een groep dichters waarin ook vrouwen welkom waren. Deze groep is de tegenhanger van de 7 dichters van La Pleiade in Parijs.

Lyon was het culturele centrum van Frankrijk in het begin van de 16e eeuw. (Dus niet Parijs!)

Een beroemde drukker Jean de Tournes gaf haar hele werk "Oeuvres de Louise Labé, Lyonnaise" uit in 1555. 

Slide 30 - Slide

Louise Labé maakt gedichten waarin zij beschrijft hoe vrouwen zich voelen als zij verliefd zijn. 

Dit in tegenstelling tot de gedichten van mannen die gedichten over vrouwen maken.

Ook vindt zij dat mannen vrouwen meer moeten waarderen en daarin is zij een voorloper van het feminisme in een tijd waarin dat nog onbekend was - een proto-feministische dichter.

Slide 31 - Slide

                            Joachim du Bellay

Slide 32 - Slide

Joachim Du Bellay (1522-1560) & 
Pierre de Ronsard (1524-1585 ) 
zaten samen op het Collège de Coqueret in Parijs.

Is een humanistische school waar Joachim en Pierre
de grote klassieke teksten uit de oudheid lezen.


Rooster: 
=> 4 uur opstaan
=> 5 tot 10 studeren / eten en pauze
=> 1 tot 6 studeren / eten en lezen, slapen

Slide 33 - Slide

Ze (Du Bellay + Ronsard) richten in 1547 samen met 5 andere dichters La Brigade op - later wordt dat 
La Pleiade.

Du Bellay schrijft het pamflet:
"La défense et illustration de la langue francaise"
Dit zijn de ideeen van de hele groep.

De Franse literatuur moet net zo goed, nee, beter worden dan de klassieke Romeinse en Griekse literatuur. Niet in het Latijn of Grieks maar in het Frans.

Slide 34 - Slide

Daarom moet het Frans ipv barbaars en platvloers (ordinair) een elegante en waardige taal worden.

=> nieuwe Franse woorden maken (neologismen)
=> over Griekse en Romeinse mythologie schrijven (denk aan goden en godinnen, de Odysseus)
=> geen Middeleeuwse dichtvormen meer maar sonnetten (uit Italie), odes (uit de Oudheid)
=> thema's van de humanisten
pluk de dag, liefde, dood, de natuur



Slide 35 - Slide

Joachim du Bellay gaat met z'n oom mee naar Rome en publiceert na een verblijf van 4 jaar in Rome de dichtbundels "Les antiquités de Rome" en "Les regrets". (1558)
 
We lezen Regrets XXXI
Het gedicht en meer informatie over Du Bellay staat in de ringband p. 29

Slide 36 - Slide

Vragen bij Heureux qui...

1. Dit is een sonnet. Leg uit waarom. Geef 4 redenen.
2. Waar is de dichter zelf? Citeer de zin waarin dat staat.
3. Hoe voelt de dichter zich? Citeer de zin waarin dat staat.
4. Naar welke plek verwijzen de woorden "marbre dur"?
5. In de regels 9-14 staan 6 tegenstellingen. Welke zijn dit? Door de herhaling van het woord "plus" wordt zijn verlangen steeds sterker.
6. Kijk eens naar de materialen die genoemd worden. Ook hier tegenstellingen. Welke?
7. Onderstreep de woorden die duidelijk uit de klassieke oudheid komen.
8. Thema van de reis, verbannen zijn van de plek waar je het liefst wil zijn

Het hele gedicht drukt mélancholie uit. De Franse term voor deze dichtvorm is
élégie. C'est une élégie ou un sonnet élégiaque.

Slide 37 - Slide

Meer weten? Kijk deze video (extra, niet verplicht.)

Slide 38 - Slide

Slide 39 - Video

Slide 40 - Video

Francois Rabelais (1494? - 1553)
Arts, schrijver en vooral: Humanist.

Leert vloeiend Grieks en Latijn, reist door Frankrijk, studeert in Poitiers en Montpellier, bezoekt Rome, studeert rechten, en medicijnen (wiskunde en astronomie en biologie horen daar ook bij). Nog niet eens afgestudeerd, gaat hij medicijnen doceren in Montpellier (Zuid-Frankrijk). Hij kan namelijk de teksten van Hyppocrates 460-370 voor Christus en van Galenius 129-199 na Christus, beiden beroemde Griekse artsen (denk ook aan Arabische geneeskunst, die natuurlijk ook in die oude Griekse teksten staat!), vertalen (ook publiceren). Is helemaal nieuw in F. 


Slide 41 - Slide

François Rabelais (Alcofrybas Nasier) schrijft 5 boeken:

  • Les grandes et inestimables chroniques du grand et énorme     géant Gargantua (1532)
  • Pantagruel (1534)
  • Le Tiers Livre (1546)
  • Le Quart Livre (1552)
  • Le Cinqième Livre (posthuum en misschien niet van Rabelais) (1564)
    ++++++++Ook deze boeken worden net als de gedichten van Louise Labbé gedrukt in  Lyon - centrum van de Europese boekdrukkunst in de 16e   eeuw. 

Slide 42 - Slide

Wat zijn het voor boeken?

Grappige, bizarre en erudiete boeken over de reuzen Gargantua en Pantagruel - met soms heel platte grappen.

"Mieux est de ris que de larmes écrire
Pour ce que rire est le propre de l'homme"

De grappen en grollen verbergen diepe waarheden:
parce qu'il faut:
"Rompre l'os et sugcer la substantificque mouelle"

Slide 43 - Slide



Bij Rabelais is alles groot - enorm - reusachtig:  

Voed het lichaam en de geest! Het lichaam met veel drank, eten (en de rest...); de geest met heel veel kennis.

De homo universalis





Slide 44 - Slide

De mens in het centrum - de Vitruviusman van  LdV

De homo universalis - 
een alleskunner

Voorbeeld: Leonardo da Vinci Hij was op alle wetenschaps-terreinen thuis: tekenaar, beeldhouwer, uitvinder, bouwkundige, componist, schilder en kaartenmaker.

Slide 45 - Slide



We lezen Pantagruel roy des Dipsodes en beantwoorden de vragen (LS online: literatuur vwo
Leçon 2 : Renaissance, Extra teksten, François Rabelais : Pantagruel)

Zie ook kopie.

Slide 46 - Slide