Les 4 Begrijpend lezen V1/G1 22' - onderwerp, deelonderwerp, citeren en bronvermelding

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Les 4 Begrijpend lezen V1/G1

• 5 minuten stillezen
• Theorie: herhaling  (tekstdoelen, tekstsoorten)+ nieuw: onderwerp, deelonderwerp, bronvermelding, citeren.
  
• Begrijpend lezen: een tekst samen maken en bespreken
  

• Aan de slag! Huiswerk slides 26 t/m 37.
  

Vorige les heb je...

...geleerd hoe een tekst is opgebouwd (inleiding, middenstuk, slot).

...geleerd wat het onderwerp van een tekst is en wat deelonderwerpen zijn.

...geleerd op welke 4 manieren je een tekst kunt inleiden.

...geleerd op welke 3 manieren je een tekst kunt afsluiten.

Deze les ga je...

...een tekst samen met je docent bespreken (modellen).

...leren over het onderwerp en het deelonderwerp (herhaling).

...leren over de bronvermelding.

...leren over citeren.

Theorie

De slides 6 t/m 12 bevatten uitleg over de begrippen van jaar 1.

Belangrijke begrippen jaar 1

• Onderwerp, en deelonderwerp
• Hoofdgedachte
• Kernzin
• Opbouw tekst: inleiding, middenstuk, slot
• Opbouw alinea: kernzin + voorbeeld/toelichting
• Tekstdoel, tekstsoort
  
• Inleiding: vraag stellen, onderwerp aankondigen, aanleiding voor het schrijven noemen, een anekdote vertellen
• Slot: conclusie, advies, samenvatting
• Citeren
  
• Bronvermelding
  

Tekstdoel	Tekstsoort
informeren	uiteenzetting
opiniëren	beschouwing
overtuigen	betoog
activeren	bijv. reclametekst, folder, poster
amuseren	bijv. gedicht, strip, jeugdboek

Onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte van een tekst

Onderwerp = waar de hele tekst over gaat.

Het onderwerp noteer je in één of enkele woorden

Deelonderwerp = het onderwerp van één (of soms meerdere) alinea('s). Het deelonderwerp noteer je in één of enkele woorden

Alineaopbouw

Alinea = een stuk tekst die bestaat uit een paar zinnen die bij elkaar horen (want ze gaan over hetzelfde deelonderwerp)

Zo kun je een alinea herkennen:

1. Nieuwe regel
2. Witregel
3. Inspringen

Alinea = kernzin + toelichting/voorbeeld/extra uitleg

Kernzin = belangrijkste zin van een alinea

Tekstopbouw

Uit welke drie delen is een tekst opgebouwd?

• Inleiding
• Middenstuk/kern
• Slot

Inleiding en slot

4 manieren om een tekst in te leiden:

• onderwerp aankondigen
• anekdote (kort, grappig, bijzonder verhaaltje)
• aanleiding voor het schrijven noemen
• een of meerdere vragen stellen

3 manieren om een tekst af te sluiten:

• conclusie
• samenvatting
• advies

Citeren

"Eerste twee...twee woorden." (r. 3-6)

--> Aanhalingstekens, eerste twee woorden, 3 puntjes, laatste twee woorden, aanhalingstekens. Regelnummer (+ eventueel alineanummer tussen haakjes)

Bronvermelding

Door te kijken naar de bron kun je:

• de betrouwbaarheid van de bron controleren
• het tekstdoel voorspellen

Aan de slag!

Ga naar LessonUp: Les 5 Leesvaardigheid.

Maak de vragen op de volgende slides. Deze vragen komen uit Op Niveau (havo klas 2) en worden voor jullie gebruikt om extra mee te oefenen.

Maak de volgende vragen in LessonUp.

Hoe?

Om de tekst op slide 14 steeds te kunnen gebruiken voor het beantwoorden van de vragen, kun je het beste twee schermen openen en naast elkaar zetten (twee keer dezelfde les in LessonUp).

Of: blader steeds terug naar slide 14.

Schrijf op waarnaar de volgende woorden verwijzen.
Schrijf ook het regelnummer op.
a Dat (regel 8)
b ze (regel 24)

Wat betekent 'aan banden leggen' (r. 5-6)?

1. Ervoor zorgen dat iets niet meer gebeurt
2. Met de auto ergens naartoe gaan
3. Ergens mee stoppen
4. Dieren met auto's vervoeren

Wat betekent 'De urgentie is hoog' (regel 19).

1. Iets is onbelangrijk
2. Er moet dringend iets gebeuren
3. Iets is heel belangrijk
4. Het gaat om een hoog gebouw

Wat is het deelonderwerp van alinea 2?
(Let op: het deelonderwerp noteer je in een of enkele woorden)

Bedenk een ander passend tussenkopje boven alinea 2.

Wat is het deelonderwerp van alinea 3?
(Let op: het deelonderwerp noteer je in een of enkele woorden)

Wat is de functie van de titel?

1. De lezer nieuwsgierig maken
2. Aangeven waar de tekst over gaat

Op welke manier sluit de schrijver de tekst af?

1. conclusie
2. samenvatting
3. advies
4. er is geen duidelijk slot

Wat is het tekstdoel van de tekst?

1. informeren
2. amuseren
3. activeren
4. opiniëren, mening vormen

Wat is de tekstsoort van deze tekst?

1. beschouwing
2. betoog
3. strip
4. uiteenzetting

Aan de slag!

Ga naar LessonUp: Les 5 Leesvaardigheid

Maak de vragen op de volgende slides (27 t/m 37).

Deze vragen komen uit de methode Op Niveau (klas 2 havo).

Lees tekst 7 grondig. Wat is het onderwerp van de tekst?
(Let op: het onderwerp noteer je in een of enkele woorden)

Wat is de functie van de titel?

1. De lezer nieuwsgierig maken
2. Aangeven waar de tekst over gaat

Welke manier gebruikt de schrijver om de tekst in te leiden?

1. anekdote
2. aanleiding voor het schrijven noemen
3. een of meerdere vragen stellen
4. het onderwerp aankondigen

Schrijf op waarnaar de volgende woorden verwijzen.
Schrijf ook het regelnummer op.
a die (regel 1)
b Dat (regel 3)
c Die (regel 15)

Schrijf het deelonderwerp van alinea 3 op.

Op welke manier sluit de schrijver de tekst af?

1. conclusie
2. samenvatting
3. advies

Voor welk soort publiek is deze tekst interessant?

1. breed publiek
2. kleiner, gespecialiseerd publiek
3. een persoon/kleine groep personen

Lesdoel behaald? Ik heb alle begrippen van jaar 1 herhaald.

1. Ja
2. Nee

Lesdoel behaald? Ik kan uitleggen wat de begrippen uit jaar 1 betekenen.

1. Ja
2. Nee

Lesdoel behaald? Wat vind je nog moeilijk aan de lessen van vandaag?

Einde van deze les