hoofdstuk 8 bloed, bloedvaten en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

hoofdstuk 8 bloed

8.1 bloed

8.2 bloed stroomt

8.3 lymfe

8.4 afvalstoffen

leerdoelen van dit hoofdstuk

• je kunt de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies.

• je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.
• je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen
• je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functie
• Je kunt delen van het hart met de aansluitende bloedvaten noemen met hun kenmerken en functie
• je kunt omschrijven wat de functie is van het lymfestelsel bij het opnemen en afgeven van stoffen
• je kunt benoemen welke organen een rol spelen bij het verwijderen van afvalstoffen
• je kunt de delen van de nieren en urinewegen benoemen met hun kenmerken en functie
• je kunt de functie van de lever benoemen
  

8.1 bloed

bekijk het filmpje op de volgende dia en beantwoord de vier vragen.

Welke bloedcellen vervoeren zuurstof?

Teun heeft bloedarmoede en gaat voetballen. Na de eerste helft is hij moe en wil hij gewisseld worden. Leg uit waarom Teun zo snel moe wordt.

Welk bloedvat wordt aangegeven met nummer 2?

1. holle ader
2. longader
3. longslagader

Een rode bloedcel die in de grote bloedsomloop zuurstof heeft afgegeven gaat terug naar het hart.
In welk deel van het hart komt deze bloedcel als eerste terecht?

1. linkerboezem
2. linkerkamer
3. rechterboezem
4. rechterkamer

8.2 bloed stroomt

bekijk het filmpje met uitleg over de bloedsomloop en de verschillende bloedvaten.

en maak vervolgens de drie vragen over dit onderwerp

https:

welk bloedvat heeft de meest gespierde wand

1. ader
2. slagader
3. haarvaten

welke kenmerk van slagaders hoort er niet bij

1. voeren bloed van het hart af
2. bloed stroomt snel
3. kleppen over de gehele lengte
4. dikke,gespierde wand; kloppen mee op de hartslag

De kleine bloedsomloop maakt het rondje hart – longen – hart. In welke volgorde stroomt het bloed door de bloedvaten en het hart? Plaats de volgende ruimtes/aders in de juiste volgorde.
Begin met de ruimte of ader waar de kleine bloedsomloop begint.

linkerboezem – longader – longslagader - rechterkamer

8.3 lymfe

Je lymfevatenstelsel is net als je bloedvatenstelsel een systeem van grotere en kleinere vaten en vaatjes door ons hele lichaam, waarin zich een kleurloze vloeistof bevindt: het lymfevocht.

Het lymfevocht, het weefselvocht in de vaten, vervoert ook stoffen, net als je bloedvaten. Dit zijn echter geen voedingsstoffen die naar cellen en weefsels toegebracht worden, zoals in het bloedvatsysteem.

Het lymfesysteem vervoert en verwerkt afvalstoffen, beschadigde lichaamscellen en ongunstige indringers en ziekteverwekkers.

Lymfe maakt deze stoffen onschadelijk en vervoert ze af.

Het lymfestelsel is dus als een filter en is de belangrijkste reinigingsmethode van je lichaam.

bekijk het filmpje met uitleg over het lymfe stelsel

Wat doet het lymfesysteem?

Het lymfestelsel begint in de weefsels en vervoert lymfe van de weefsels naar steeds grotere lymfevaten. Lymfe of lymfevocht ontstaat in de weefsels en neemt vocht en afvalstoffen uit je lichaam op. Als het lymfevocht minstens één klier is gepasseerd, komt het weer in de bloedbaan terecht.

lymfeklieren en afweer

Op de plaatsen waar meerdere lymfevaten kruisen, liggen de zogenaamde lymfeklieren, ook wel lymfeknopen. Lymfeklieren liggen in grote aantallen in onder andere de nek, de oksels en de liezen. De lymfeklieren produceren antistoffen en vormen lymfocyten (type witte bloedcel).

De klieren doden of maken afvalstoffen en ziekteverwekkers onschadelijk. Vervolgens worden deze stoffen overgedragen aan de bloedbaan, zodat de uiteindelijk overblijvende afvalstoffen via urine en ontlasting kunnen worden afgevoerd. Het onschadelijk maken van bacteriën en virussen gebeurt door de witte bloedcellen, ofwel lymfocyten, die in de lymfeklieren zitten.

Het lymfestelsel zorgt zo voor een belangrijk deel van de afweer in ons lichaam; het is een essentieel onderdeel van je belangrijke immuunsysteem

maken opdrachten

maken de opdrachten van bs 8.3 lymfe in je werkboek

Een symptoom van een keelontsteking is de aanwezigheid van vergrote lymfeklieren. Vergrote lymfeklieren kunnen verschillende oorzaken hebben.
Wat kan een oorzaak zijn van vergrote lymfeklieren?

1. Bacteriën zorgen dat de lymfevaten verstopt raken, waardoor de weefselvloeistof de lymfeklieren niet kan verlaten en de klieren dus groter worden.
2. De lymfeklieren moeten in korte tijd meer witte bloedcellen maken om de bacteriën te bestrijden, daardoor worden ze groter
3. Doordat de lymfeklieren extra veel weefselvloeistof maken om de bacteriën te bestrijden, worden ze groter.

Lymfevaten bevatten net als aders kleppen.

1. juist
2. onjuist

Bloedstolsel door corona?

Het coronavirus kan behalve infecties nog andere levensbedreigende gevolgen veroorzaken. Uit een Nederlands onderzoek onder 184 patiënten op de intensive care blijkt dat de helft trombose krijgt. Bij trombose ontstaan er bloedstolsels in het bloed.

  Bekijk de eerste video over de gevolgen van het coronavirus op de intensive care patiënten van 00.31-1.30. ( volgende dia) en beantwoord de vragen

Via welk onderzoek kan dit worden ontdekt?

1. bloedonderzoek
2. CT scan
3. MRI scan

Waar ontstaan de bloedstolsels in het lichaam bij deze patiënten?

1. benen
2. longen
3. hart
4. hersenen

Wat is er ontdekt bij de 184 patiënten?

Welke cellen spelen een rol bij de stolling?

Lees de tekst van het artikel van de NOS onder het kopje “Longembolie of herseninfarct”.

https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2332229-helft-coronapatienten-op-ic-heeft-stollingen-in-longen-of-hersenen.html

Wat gebeurt er wanneer het bloedstolsel in de longen of de hersenen komt?

https: