T6B1 en 2 - Zintuigen en het oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Basisstof 6.1&6.2 - Zintuigen en het oog

Uitleg 6.1 en 6.2

Verwerkingsopdrachten

Leerdoelen

6.1.1 Je kunt de werking van zintuigen in relatie met het zenuwstelsel beschrijven.

6.1.2 Je kunt de reactie van een zintuig op een adequate prikkel beschrijven.

6.1.3 Je kunt de delen van het oog en hun functie beschrijven.

6.2.1 Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.

6.2.2 Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.

6.2.3 Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.

6.2.4 Je kunt toelichten hoe je diepte kunt zien.

Zintuigcellen

Prikkels worden in het zintuig opgevangen door zintuigcellen en omgezet in een impuls.

Interne prikkels: prikkels uit het inwendige milieu (osmoreceptoren, pH-receptoren)

Externe prikkels: prikkels uit het externe milieu (licht, geluid, smaak, druk, tast, warmte, kou, geur)

Een prikkel die bij het zintuig past, heet een adequate prikkel.

Receptoren (zintuigcellen)

Verschillende soorten receptoren

• Mechanische receptoren (bv. tast en druk)
• Thermoreceptoren (temperatuurverandering)
• Chemische receptoren (bv. reuk, smaak)
• Lichtreceptoren (staafjes en kegeltjes)
• Pijnreceptoren (zenuwceluiteinden)

Mechanische receptoren

Werking:

1. Haartjes op de cel worden in beweging gebracht
2. Deze veroorzaken een impuls door de cel
3. De zintuigcel geeft neurotransmitter af aan de gevoelszenuwcel

Bv. receptoren van gehoorzintuigen, evenwichtszintuigen, tastreceptoren, drukreceptoren

Adequate prikkel 

De prikkeldrempel van geluid is laag voor de mechanische receptoren in het slakkenhuis.

Geluid is de adequate prikkel voor deze receptoren.

Als je dicht bij een bas staat dan voel je 

de trillingen ook door je lijf

De prikkeldrempel van de mechanische 

receptoren in de huid voor 

geluidsgolven ligt veel hoger. Dit is een 

niet-adequate prikkel

Wat moet je doen?

Maak opdracht 3 en 4

Gewenning / adaptatie

Ontstaat wanneer een prikkel enige tijd aanhoudt.

bijv. kleding dragen.

Aanpassing van gevoeligheid van een zintuig aan een aanhoudende prikkelsterkte. 

Drempelwaarde

Drempelwaarde  - Adequate Prikkel

Basisstof 6.2 - Het oog

Uitleg 6.2

Verwerkingsopdrachten

Leerdoelen

6.1.3 Je kunt de delen van het oog en hun functie beschrijven.

6.2.1 Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.

6.2.2 Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.

6.2.3 Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.

6.2.4 Je kunt toelichten hoe je diepte kunt zien.

Het oog:

Adequate prikkel => licht.
zintuig   =>      lichtzintuig
orgaan   =>       het oog

Het oog

• Wenkbrauw => vuil en zweet tegen houden
• Traanklier      => maakt traanvocht.
• Traanvocht   => houdt oog vochtig en schoon
• Ooglid met wimpers => vuil tegen houdena
• Pupil               => licht doorlaten
• Iris                   => hoeveelheid licht regelen
• Oogwit          => is harde oogvlies, geeft stevigheid
• Traanbuis     => traanvocht afvoeren

Wat moet je doen?

Maak opdracht 17 t/m 26

Lens

Pupil

Pupil

Hoornvlies

Harde oogvlies

Vaatvlies

Netvlies

Glasachtig lichaam

Oogzenuw

Oogspier