Voeding, les 5; dieetleer

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 1

Voeding, les 5; Dieetleer

Programma

AWR

Leerdoelen

Dieet/dieetleer

soorten dieeten

Opdracht

Afsluiten

Leerdoelen

Je hebt basiskennis met betrekking tot dieetleer zoals:

- Soorten diëten

- Voedsel allergie of intolerantie

- Kauw- en slikproblematiek

Dieet 

Een dieet: is een voorgeschreven voedingswijze over wat je wel en niet kan eten en zijn vaak gekoppeld aan leefregels bijv. bewegen 

Dieet

Afvallen

Gezondheidsredenen

Kenmerk: voeding die voldoet aan specifieke eisen.

Dieetleer

 Medische behandeling die bestaat uit leefregels om het eetpatroon aan te passen.  Dieet is voorgeschreven door een arts of diëtist. 

Als begeleider ondersteun je de cliënt in het volgen van zijn dieetvoorschrift.

welke diëten ken je?

natriumarm, natrium beperkt.

dieet met minder cholesterol.

Energierijk en energiearm dieet. Diabetes dieet. Eiwitrijk en eiwitarm dieet, glutenvrij dieet, 

Voedingsintolerantie 

• Het lichaam kan een bepaalde stof in het voedingsmiddel niet verwerken bijvoorbeeld lactose of gluten

klachten: buikpijn, misselijkheid, overgeven en diarree.

 

Voedselallergie 

• Overdreven reactie van het immuunsysteem 

 buikpijn, misselijkheid, overgeven en diarree.

via de huid: jeuk, eczeem en galbulten

in de luchtwegen: verstopte neus, benauwdheid

oogklachten: jeuk, tranen

hart- en vaatklachten: zweten, duizeligheid, lage bloeddruk.

Voedselintolerantie 

Voedselallergie vs voedselintolerantie 

voedselallergie	Voedselintolerantie
De reactie wordt veroorzaakt door allergenen en het immuunsysteem van het lichaam. allergenen zijn stoffen die een allergische reactie veroorzaken	Het lichaam kan een bepaalde stof in het voedingsmiddel niet verwerken bijvoorbeeld lactose of gluten
Mogelijke klachten: huidproblemen, zwellingen/eczeem/ roodheid, migraine, maag-en darmklachten/ diarree, buikpijn, luchtwegproblemen/benauwdheid, lage bloeddruk, afwijkende hartslag.	Mogelijke klachten: huidproblemen, jeuk, eczeem,migraine, buik-en darmklachen, buikpijn diarree,misselijkheid, braken en winderigheid
De klachten kunnen acuut ontstaan maar de reactie kan ook binnen enkele uren volgen.	De klachten ontstaan binnen enkele uren.
De klachten kunnen in ernst toenemen. Klachten verschillen per persoon	De klachten variëren van keer tot keer, ook in ernst. Klachten verschillen per persoon

Soorten diëten

• Energiebeperkt en energieverrijkt dieet
• eiwitbeperkt en eiwitverrijkt dieet
• natriumbeperkt
• lactosevrij
• glutenvrij
• PKU-dieet
• cholesterolarm
• onderzoeksdieet.

Natriumbeperkt dieet

Voor mensen met een te hoge bloeddruk of mensen die vocht vasthouden.

• Natrium zit in keukenzout. 
• Gebruikt om eten op smaak te brengen. 
• Nodig voor het normaal functioneren van het lichaam.
• 1 tot 3 gram zout per dag nodig. Max 6 gram zout per dag. 
• Veel mensen eten 9 gram per dag.

 

Natriumbeperkt dieet

Teveel zout -->   lichaam kan natrium niet goed verwerken:

Mogelijke gevolgen:

• Te hoge bloeddruk
• Vasthouden van vocht. 

 Een hoge bloeddruk is gevaarlijk: het kan leiden tot hart- en vaatziekten. 

Lactosevrij dieet

Melksuiker.

Komt voor in de melk van alle zoogdieren.

Zit in de meeste zuivelproducten.

 Sommige mensen hebben moeite met verteren. 

Klachten: opgeblazen gevoel, winderigheid, buikpijn, diarree en misselijkheid. 

Lactosevrij dieet

Geen lactose.

 Melk en zuivel worden vervangen door een alternatief. 

Goed op het etiket kijken is belangrijk!

PKU dieet

•  Phenylketonurie (PKU)= een ongeneeslijke, erfelijke stofwisselingsziekte. 
• Het aminozuur fenylalanine (Phe) wordt niet of onvoldoende afgebroken. Teveel van in het bloed en de hersenen.
• Belemmert de groei en ontwikkeling van de hersenen. 
• Omdat fenylalanine een bestanddeel is van eiwitten, volgen mensen met PKU een eiwitbeperkt dieet met precies de juiste hoeveelheid fenylalanine voor de specifieke persoon met PKU.

PKU dieet

 Eiwitbeperkt dieet met precies de juiste hoeveelheid fenylalanine voor de specifieke persoon met PKU.

Cholesterolarm dieet

Vervang verzadigd door onverzadigd vet.

Neem magere zuivelproducten.

Matig met vlees en varieer met vis, peulvruchten, ei en noten.

Eet voldoende vezels.

Onderzoeksdieet

• Bij medisch onderzoek.
• Zorgt ervoor dat een onderzoek goed en veilig uitgevoerd kan worden.

Kauw- en slikproblemen

• Door ouderdom
• door ziekte
• door slecht poetsen
• door afname spiermassa (kaak en mond).

Slikstoornis

Dysfagie

Kan leiden tot:

•  minder eten en drinken
• ongewenst gewichtsverlies
• longontstekingen wanneer verslikken erg vaak voorkomt.  

Slikstoornis

Onderzoek en advies logopedist.

Advies over: voedingsconsistenties en/of de manier van het aanbieden van eten en drinken. 

 

• Voeding prakken of dranken verdikt aanbieden. 
• Sondevoeding (in ernstige gevallen).

Consistentie

We noemen vastigheid of stevigheid ook wel consistentie. plaats de volgende voedingsmiddelen bij de juiste consistentie:

dun vloeibaar

helder vloeibaar

zacht

gemalen

helder vloeibaar

dik vloeibaar

Slikstoornis

Niet te snel over op gepureerd of vloeibaar voedsel.

Belangrijk om de kauwfunctie te blijven stimuleren.

Slikstoornis aandachtspunten

• Snijd voedsel zo fijn mogelijk.
  
• Vermijd harde producten.
  
• Eet producten die erg droog zijn het liefst met een glas water erbij.
  
• Kies voor vis of vleessoorten die makkelijk te kauwen zijn.
  
• Gebruik gebonden groentesoepen.
  
• Gebruik zachte groenten en fruit.
  
• Gebruik wat vaker pastagerechten met een groentesaus.
  
• Eet gevarieerd, in kleine hoeveelheden maar wel vaker.

Opdracht

Ga naar je licenties

Boek: methodisch begeleiden

Thema 16: begeleiden bij voeding

Maak: opdracht 5

Nabespreken

• Nabespreken opdrachten

Leerdoel behaald?

Je hebt basiskennis met betrekking tot dieetleer zoals:

- Soorten diëten

- Voedsel allergie of intolerantie

- Kauw- en slikproblematiek

Tot slot

Huiswerk:

Succes

Bedankt en tot ziens