Workshop Signaleren voedingsproblemen, verschillende diëten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Workshop Signaleren voedingsproblemen, verschillende diëten

Doelen Dieetleer:

• Verschillende diëten benoemen
• benoemen wat de diëten inhouden en wanneer het dieet wordt gevolgd
• Je kunt minimaal twee voedingsproblemen omschrijven
• Je kunt het begrip ondervoeding uitleggen
  
• Je kunt een risicogroep benoemen van ondervoeding
  
• Je kunt minimaal drie gevolgen van ondervoeding beschrijven
  
• Je kunt benoemen wat te doen bij ondervoeding en welke voeding daarbij kan helpen

Voeding bij koorts

Voeding bij darmproblemen --> diarree / obstipatie

Voeding bij kauw en slikproblemen

Voedselovergevoeligheid

Voedselintolerantie

casus

https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/leefstijl/gezond-eten-drinken-happy-weight-stippenplan-healthy-ageing

Wanneer wordt de diëtiste ingeschakeld?

Welke voedingsproblemen komen vaak voor bij deze doelgroep?

Alle ziektegerelateerde problemen die andere diëtisten in de praktijk tegenkomen, zien we ook bij mensen met een verstandelijke beperking. Denk aan hart- en vaatziekten, diabetes, obstipatie en over- en ondergewicht. Meer specifiek voor ernstig meervoudig beperkte mensen zijn kauw- en slikproblemen en reflux.

Bij het Syndroom van Down zie je vaker hartproblemen en coeliakie. 

Bij het Prader-Willi syndroom is sprake van een hele zuinige stofwisseling, waardoor de energiebehoefte zo’n 35 procent lager is. In combinatie met een genetisch bepaalde eetdwang of hyperfagie geeft dat een hoog risico op obesitas. 

Bij sommige syndromen zie je verschillende genetische varianten, waarbij de ene variant de kans op overgewicht vergroot, terwijl de andere variant gepaard gaat met een verhoogd risico op extreem ondergewicht. Tenslotte is er vaak sprake van “autistiform” gedrag. 

https://dietistvg.nl/info-voor-clienten 

http://www.artsenwijzer.info/site/?page=22&lg=nl

https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/leefstijl/gezond-eten-drinken-happy-weight-stippenplan-healthy-ageing

Welke voedingsproblemen komen vaak voor bij deze doelgroep?

https://www.zorgvoorbeter.nl/eten-en-drinken

https://www.zorgvoorbeter.nl/eten-en-drinken/lesmateriaal-voeding-ouderen 

Ondervoeding 

• Ondergewicht overeenkomstig BMI

• Passief, lusteloos

• Chronisch vermoeidheid (altijd moe zijn)

• Verminderde functies lichaam

• Verminderde belemmerde stoelgang

Chronische en acute ondervoeding; oorzaken en gevolgen

Voedingstoestand waarbij er sprake is van een tekort of disbalans van energie, eiwit en andere voedingstoffen die leidt tot nadelige effecten;

- Op de lichaamssamenstelling

- Op het functioneren

- Op klinische resultaten

Chronische ondervoeding

- Mensen die in hongerstaking gaan

- Meestal gezonde mensen (men eet bijna niets meer en er wordt alleen maar gedronken)

- menselijk lichaam kan goed omgaan met voedseltekorten

Acute ondervoeding

Ontstaat bij ernstig zieke patiënten door fysieke stress; na een zwaar trauma of grote operatie, bij ernstige infecties en sepsis (bloedvergiftiging)

- kan 2 tot 3 maanden duren dat een gezond persoon overlijdt door ondervoeding. 

Vroegtijdige opsporing van (kans op) ondervoeding

- Ongewenste gewichtverlies is de belangrijkste indicator vooral in de gezondheidszorg, verpleeghuis. Hiervoor worden protocollen opgesteld.

- Bepalen van de BMI. 

Door het bepalen van de BMI kan je vroegtijdige ondervoeding opsporen.

1. Juist
2. Onjuist

Oorzaken van ondervoeding

- Geringe  voedselopname (slechte eetlust)

- Verterings-en resorptiestoornissen (deels verloren in feces)

- Verlies aan voedingsstoffen (door uitgebreide verwondingen)

- Verhoogde behoefte aan energie en voedingstoffen (bijv. door infecties)

- Metabole effecten (door progressief verlies van de spiermassa)

Welke adviezen geef je bij slechte eetlust door ziekte?

- Bouillon om eetlust op te wekken

- Smakelijk opdienen van eten

- Vaker kleine hoeveelheden

- Geen vette voeding

- Zet het eten zo neer dat de patiënt er makkelijk bij kan

- Geef eten die de patiënt lekker vindt

- Geef eten met een zuurfrisse smaak

- Geef voeding wat makkelijk te kauwen en te doorslikken is

- Voeding op juiste temperatuur

- Hulpmiddelen gebruiken

- Luister goed naar de wensen van de patiënt.

obesitas of overgewicht

Maar wat is obesitas dan wel precies? Sinds 1998 omschrijft men dit als een chronische ziekte, waarbij overmatig vet zich opstapelt in het lichaam. 

• Overgewicht overeenkomstig BMI

• Verminderd bewegingspatroon

• Chronisch vermoeidheid

• Verminderde functies lichaam

• Verminderde, belemmerde stoelgang/uitscheiding

Wat is een dieet? 

Een dieet = een voorgeschreven voedingswijze of voeding die om medische redenen afwijkt van ‘normale’ voeding.

Dat kan gevolgen hebben voor: 

• Hoeveelheid voedingsstoffen en energie 
• Aantal eetmomenten per dag 
• Verdeling van de voedingsstoffen over de verschillende maaltijden 
• Consistentie (of structuur) van het eten – bijvoorbeeld gemalen voeding 
• Temperatuur van het eten

Het woord dieet is afgeleid van het

Griekse woord diaita:

Het betekent zoiets als:

"leefregel"

Welke diëten ken jij?

Voedingsstof beperkend

Bepaalde voeddingstof inname wordt verlaagd

Energiebeperkt (En-)

Eiwitbeperkt (E-)

Natriumbeperkt (Na-)

Koolhydraatbeperkt (Kh-)

Voedingstof verrijkend

hoeveelheid van voedingstof wordt verhoogd

Energie-Eiwit verrijkt (En+, E+)

Voedingsvezelverrijkt (Vezel+)

Koolhydraat verrijkt (Kh+)

Soorten diëten

• Voedings beperkend dieet
  
  
• Voedings verrijkend dieet

Soorten diëten

Cholesterol beperkt
Energie beperkt
Energie verrijkt
Eiwit verrijkt
Eiwit beperkt
Voedingsvezel verrijkt
Diabetes mellitus
Natrium beperkt
Gluten vrij 

Welk dieet wordt vaak voorgeschreven aan iemand die net een zware operatie heeft gehad?

1. Energiebeperkt
2. Eiwitverrijkt
3. Eiwitbeperkt
4. Voedingsvezelverrijkt

cholesterol verlagend dieet

richtlijn

Energie verrijkend dieet

richtlijn

Drinkvoeding energie- en eiwitverrijkt

Bij decubitus, COPD, chronisch zieken, anorexia, geriatrie, pre- en postoperatief

Drinkvoeding op melk-, yoghurt- en sapbasis, soep

Energie beperkend dieet

richtlijn

Glutenvrij dieet

Vezel verrijkend dieet

Koolhydraatbeperkt dieet (KH-)

Koolhydraten zijn groot onderdeel van basisvoedsel voor de mens.

Tijdens de spijsvertering worden de koolhydraten omgezet in glucose

.

Hoog glucosegehalte in je lichaam is ongezond.

Diabetes mellitus dieet

Natriumbeperkt dieet

Welk dieet wordt vaak voorgeschreven aan iemand die net een zware operatie heeft gehad?

1. Energiebeperkt
2. Eiwitverrijkt
3. Eiwitbeperkt
4. Voedingsvezelverrijkt

allergie/intolerantie

Waar kun je (voedsel)overgevoelig voor zijn?

adviseren en motiveren

Ketogeen dieet 3

Normaal halen de hersenen hun energie uit koolhydraten (suikers en zetmeel). Bij het ketogeen dieet eet iemand veel vetten en weinig koolhydraten. Hierdoor verandert de manier waarop het lichaam normaal gesproken zijn energie uit voeding haalt.

Hoe het dieet precies werkt is nog onbekend, maar het kan ervoor zorgen dat er minder epileptische activiteit in de hersenen ontstaat, waardoor de aanvallen verminderen.

https://www.epilepsie.nl/over-epilepsie/pagina/102-2/ketogeen-dieet/

De ketogeen dieettherapie is een behandelmethode voor kinderen en volwassenen met moeilijk behandelbare epilepsie. Het dieet wordt overwogen als medicatie tegen epilepsie niet aanslaat of onaanvaardbare bijwerkingen geeft en epilepsiechirurgie niet mogelijk is gebleken. Het dieet kan het optreden van epilepsieaanvallen verminderen.

Vocht tekort;

• Lusteloosheid

• Sufheid

• Gebrek aan eetlust

• Inactief zijn

• Droge, beslagen tong

• Droge, diepliggende ogen

• Verminderde diurese (afscheiding / hoeveelheid urine)

Teveel vocht:

Oedeem

Benauwdheid

Verhoogde hartslag (normale hartslag: 60-70)

Verhoogde plasdrang

Verhoogde bloeddruk (normaal 120/80)

Donkere urine

• Droge, niet elastische huid

Sondevoeding

• Sondevoeding met extra vezels (vezelverrijkt)
• Sondevoeding met extra energie (energieverrijkt)
• Sondevoeding met extra eiwit (eiwitverrijkt)
• Sondevoeding met soja

nog vragen?

• https://www.free-learning.nl/modules/eten-drinken-slikken/start.html 
• Toets diëten; iqualify