13.5 In evenwicht H5

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 13.5 In evenwicht

Inhoud hoofdstuk

13.1 Ademen

13.2 Gaswisseling

13.3 Uitscheiding van water en andere stoffen 

13.4 Nieren

13.5 In evenwicht

Daarna nog: H14 Reageren (zenuwstelsel,zintuigen, hormonen)

Herhalen: H6 (Voeding, vertering en gezondheid)

Doel en begrippen 13.5

Je leert hoe je lichaam de omgeving van de cellen zo constant mogelijk houdt

glucagon, adrenaline, insuline, glycogeen, inwendig milieu, zintuigcellen, norm, negatieve terugkoppeling, spieren, klieren, dynamisch evenwicht, homeostase

Inwendig milieu

Je lichaam probeert je inwendige milieu zo constant mogelijk te houden zodat de omgeving van cellen zo optimaal mogelijk is (osmotische waarde, zuurgraad, aanwezigheid mineralen en brandstoffen, temperatuur).

Het vermogen van het lichaam om je inwendige milieu constant te houden heet homeostase.

Inwendig milieu

Om het inwendige milieu constant te houden meet het lichaam continu de waardes van bijvoorbeeld Ca²⁺, Na⁺, K⁺, CO₂, O₂, glucose maar ook de pH en temperatuur met behulp van gespecialiseerde zintuigcellen.

Ook heeft het lichaam een bepaalde normwaarden.

Regelkringen in het lichaam

Voorbeelden:

Bloedsuikerspiegel

Hormonen regelen bijsturen bij een te hoge en een te lage glucoseconcentratie in het bloed.

Waterhuishouding (nieren/ ADH)

Hormonen regelen de hoeveelheid water die via de urine wordt uitgescheiden

Dynamisch evenwicht

Door de regelkringen krijg je een dynamisch evenwicht.

Komt een waarde boven de norm dan gebeuren er automatisch dingen die zorgen dat de waarde verlaagt. Wordt de waarde te laag dan gebeuren er automatisch dingen die zorgen dat de waarde weer verhoogt. De waarde schommelt op de norm.

Dynamisch evenwicht

Glucose

Insuline: wordt afgegeven door de alvleesklier bij een hoge bloedsuikerspiegel. Spieren en lever nemen glucose op en vormen glycogeen. Bloedsuikerspiegel daalt

Glucagon: wordt afgegeven door de alvleesklier bij een lage bloedsuikerspiegel. Lever zet glucagon om in glucose. Bloedsuikerspiegel stijgt.

Glucose

Adrenaline: stresshormoon, wordt aangemaakt door de bijnieren (die BINAS 89A).

Zorgt voor extra afbraak glycogeen door de lever: extra glucose beschikbaar in het bloed voor vechten of vluchten.

Doel en begrippen 13.5

Je leert hoe je lichaam de omgeving van de cellen zo constant mogelijk houdt

glucagon, adrenaline, insuline, glycogeen, inwendig milieu, zintuigcellen, norm, negatieve terugkoppeling, spieren, klieren, dynamisch evenwicht, homeostase

Huiswerk

In je boek.

Maak de opdrachten van 

13.5: 4, 6, 7, 8, 9, 10