4TL 11.4 Uiterlijk voorspellen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Jullie vullen een vragenlijst in over mij als docent.

1. Ga op internet naar www.vospiegel.nl

2. Vul per vragenlijst de 9-cijferige enquête-/afnamecode in die je van je vakdocent hebt gekregen: 

3. Doorloop de vragenlijst vraag voor vraag (Als de vragenlijst is gestart, dient deze in 1x doorlopen te worden)

4. Sluit de vragenlijst goed af na de laatste vraag (browser afsluiten)

Thema 11: Erfelijkheid

11.4   Uiterlijk voorspellen

Leerdoelen 

1. Je kunt uitleggen waardoor de kans op een jongen en op een meisje gelijk is.
2. Je kunt een kruisingsschema maken.
3. Je kunt het uiterlijk van nakomelingen voorspellen. 

Je kunt uitleggen waarom je 50% kans hebt 

op een jongen of meisje.

• De moeder (XX) geeft via haar eicellen altijd een X door 

• De vader (XY) geeft via zijn zaadcellen een X of een Y door. Dus 50% kans op een X of 50% kans op een Y.

In het kruisingsschema zie je dat je (2 x 25%) = 50% hebt op een jongen. En (2 x 25%) = 50% kans op een meisje.

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1* generatie is.

P-generatie = ouders

Fenotype = donker haar

Genotype = heterozygoot Aa

Vader zaadcel = A of a

Moeder eicel   = A of a

*F (Filius), letterlijk: zoon. De F1 is de eerste generatie nakomelingen

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans op een bepaald fenotype bij de F1 generatie is.

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat de kans is op een bepaald fenotype bij de F1 generatie

Fenotype = 3 x25% = 75% donker

Genotype = 2 x 25% = 50% op Aa

                   = 1 x 25% op AA

                   = 1 x 25% op aa

Er zijn altijd 4 opties: 

genotype

A en A = AA

a bij A = aA (schrijfwijze Aa)

A bij a = Aa

a bij a = aa

Fenotype

- donker

- donker

- donker

- rood

Je kunt met behulp van een kruisingsschema voorspellen wat een bepaald fenotype bij de F2 generatie is. 

Het genotype van de P-generatie is bekent. Rood haar is reccesief. Je ziet dat er genotypen ontbreken. Toch kan je deze invullen door kruisingschema's te maken. 

Oefenen: Kruisingsschema nr. 1

Het gen voor een normale sinaasappel is dominant over het gen voor navelsinaasappel

a. Een sinaasappel heeft genotype Bb. Is het dan een normale sinaasappel of een navelsinaasappel?

b. Geef het genotype van een navelsinaasappel.

c. Een homozygote normale sinaasappel wordt gekruist met een navelsinaasappel. 

    Hoe zien de genotypen van de nakomelingen er uit?

d. Je gaat de nakomelingen onderling weer kruisen.

     Hoeveel % van de nakomelingen zijn normale sinaasappelen?

Antwoorden

Normale sinaasappel: dominant (B)

Navelsinaasappel:  recessief (b)

1a. Bb is een normale sinaasappel

1b. Navelsinaasappel = bb

1c. Homozygote normale sinaasappel BB

      Navelsinaasappel (ook homozygoot) bb

Alle nakomelingen zien er uit als normale sinaasappels 

(zie bovenste kruisingsschema)

1d. Bb = normale sinaasappel. 75% is een normale sinaasappel.

(zie onderste kruisingsschema)

Maken en lezen:

Lezen blz 112 t/m 119

Opdracht 1 t/m 13

De volgende les

Intermediaire fenotypen

Leerdoelen 

1. Je kunt uitleggen waardoor de kans op een jongen en op een meisje gelijk is.
2. Je kunt een kruisingsschema maken.
3. Je kunt het uiterlijk van nakomelingen voorspellen.