Herhalingsles T12

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Herhalingsles T12

Inwendig en uitwendig milieu

• Inwendig milieu: Weefselvloeistof en bloedplasma
• Uitwendig milieu: Alles wat geen weefselvloeistof en bloedplasma is. Dus wél: lucht in je longen, darminhoud, maaginhoud 

Het inwendige milieu wordt constant gehouden door opname, opslag en uitscheiding van stoffen.

Hormonen

Spelen een belangrijke rol in het handhaven van het constante milieu

Hormoon insuline en glucagon --> houden glucose gehalte constant

(glucose is de suikerspiegel)

Zintuigen in je huid

De huid bestaat uit twee delen: de opperhuid en de lederhuid 

De huid heeft twee functies:

• De huid beschermt het lichaam tegen invloeden van buitenaf, zoals beschadiging, infectie en ultraviolette straling (uv-straling).

• De huid gaat waterverlies door verdamping tegen. Dit voorkomt uitdroging.

Met je tastzintuigen kun je waarnemen hoe voorwerpen aanvoelen, bijvoorbeeld glad, ruw, hard of zacht. De tastzintuigen liggen in tastknopjes.

Opperhuid

Bestaat uit 2 lagen

1. Hoornlaag: dode cellen

2. Kiemlaag: laag waar nieuwe cellen delen

Regeling lichaamstemperatuur

37 graden Celsius

Warmer? Bloedvaten wijder, veel zweetproductie

Kouder? Bloedvaten nauwer, weinig zweetproductie

Te koud? trillen om warmer te worden

Bij zoogdieren: isolatie lucht tussen haren

Kippenvel: Luchtlaagje wordt dikker door

recht opstaande haren/veren

Ademhalingsstelsel

luchtpijp splitst zich in 2 buizen, de bronchiën (linker long en rechter long)

Luchtblaasjes hebben een dunne wand zodat zuurstof en koolstofdioxide erdoorheen kan

Neusholte en mondholte

De functie van het slijmvlies: verwarmen en bevochtigen van ingeademde lucht. 

Functie neusharen: grote stofdeeltjes kunnen hierin blijven hangen.

Voordelen neusademhaling

• stofdeeltjes en (een deel van de) ziekteverwekkers worden tegengehouden

• de lucht vochtig wordt gemaakt

• de lucht warm wordt gemaakt

• de lucht wordt gekeurd door goed te ruiken

Luchtpijp en longen

De luchtpijp is een holle buis die aansluit op de onderkant van het strottenhoofd. 

De luchtpijp hebben kraakbeenringen in de wand. Deze zorgen voor stevigheid en zorgen ervoor dat hij altijd openstaat. 

Borstademhaling

In en uit bewegen van ribben en borstbeen

Tussen ribben en borstbeen zit kraakbeen zodat het kan bewegen

Tussen de ribben zitten tussenribspieren zodat het kan bewegen

Buikademhaling

Middenrifspieren gaan naar beneden en omhoog

Inademen:

Middenrifspier gaat naar beneden, lucht wordt in de longen naar binnen gezogen

Uitademen:

Middenrifspieren gaan omhoog, lucht wordt uit de longen gedrukt 

Astma

• Bij astma zijn de bronchiën ontstoken

• Spiertjes in de luchtwegen trekken samen bij een astma-aanval. 

COPD

Longemfyseem

Tuberculose

tuberculose (tbc) wordt veroorzaakt door een bacterie. 

De tuberculosebacterie komt het lichaam binnen via de longen en verspreidt zich door het lichaam met het bloed.

Komt door gebruik van antibiotica nauwelijks meer voor in Nederland.

Gaswisseling bij dieren

Tracheeën (insecten)

• Tracheeën zijn luchtbuizen in het lichaam van een insect.
  
  
• De tracheeën hebben een opening aan de zijkant van het lichaam= Stigma's

Functies lever

• giftige stoffen uit het bloed halen en afbreken
  
• afvalstoffen uit het bloed halen en afbreken
  
• gal maken

Je lichaam kan geen eiwitten opslaan. Overtollige eiwitten zijn afvalstoffen

Afvalstoffen afbreken lever

zoals dode rode bloedcellen

Hierdoor ontstaan galkleurstoffen --> geven ontlasting een bruine kleur

zoals eiwitten

Hierbij ontstaat Ureum dit wordt door de nieren uit het bloed gehaald

De onderdelen van je nieren en urinewegen

Een nier bestaat uit:

het nierschors, niermerg 

en de nierbekken.

In je nierschors wordt je bloed 

gefilterd, vervolgens gaat het via 

het niermerg naar je nierbekken

en naar je urineleiders