Klas 3 Herhaling H5

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

Klas 3 Herhaling H5

CAO

• Collectieve Arbeidsovereenkomst
• Een overeenkomst tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties over arbeidsvoorwaarden. 
• Alle bedrijven die onder een CAO vallen, moeten zich houden aan de regels van de CAO
• Werkgevers zijn vertegenwoordigd door werkgeversorganisaties
• Werknemers zijn vertegenwoordigd door vakbonden

Wat is een CAO?

1. werknemer
2. vacature
3. arbeidsovereenkomst
4. collectieve arbeidsovereenkomst

Wat is een CAO?

1. Afspraken over rechten & plichten van werkgevers die gemaakt zijn door vakbonden in een bepaalde bedrijfstak
2. Afspraken over rechten & plichten gemaakt door werkgevers, vakbonden en hun leden, voor werknemers in een bepaalde bedrijfstak
3. Alles op het gebied van plichten voor werknemers in een bepaalde bedrijfstak.
4. Alles op het gebied van rechten en plichten voor werkgevers in een bepaalde bedrijfstak

Bruto / Netto loon

Brutoloon = afgesproken loon tussen werkgever en werknemer

Nettoloon = Loon na aftrek van belastingen.

Bruto netto loon

Brutoloon                                                                                                       €500

-Loonbelasting                                                                                            -€40

-Sociale premies                                                                                          -€5

Nettoloon                                                                                                              ?

Meneer Boet heeft een bruto loon afgesproken met zijn werkgever van €4200. Aan loonheffing en sociale moet meneer Boet € 1500 euro afdragen. Hoeveel is zijn Netto Loon.

1. €4200
2. € 1500
3. € 2700
4. € 1700

Wie krijgt het verschil tussen bruto en netto loon

1. jijzelf
2. je werkgever
3. de overheid

Minimumloon

In Nederland is een minimumloon van toepassing om uitbuiting te voorkomen.

De hoogte van het minimumloon is afhankelijk van je leeftijd. 

Minimumloon

1 uur middagpauze

Salaris

Telefoon van de zaak

Vast contract

Vakantiedagen

Hier heb ik recht op (primair)

Hier heb ik geen recht op (secundair)

Kijk in de tabel: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/minimumloon/bedragen-minimumloon/bedragen-minimumloon-2023

Wat is het minimumloon voor een 15-jarige per dag?

1. € 27,62
2. € 3,84
3. € 138,10
4. € 598,50

Productiesectoren   

De ondernemingen waarbij je kunt werken, zijn verdeeld in vier productiesectoren.

De primaire sector: hier horen bedrijven bij die grondstoffen maken zoals boeren, vissers, de houtkap en mijnbedrijven.

De secundaire sector: hier horen bedrijven bij die de grondstoffen van de primaire sector nemen en verwerken tot iets anders. Fabrieken, bouwbedrijven, pottenbakkers en soortgelijke bedrijven.

De tertiaire sector: hierin vind je alle bedrijven die een dienst leveren (en dus niet een goed maken!) en deze met winst proberen te verkopen. Alle winkels horen hierbij, maar ook de bank, de NS, de kapper en klusbedrijven,

De quartaire sector: hier vallen alle bedrijven onder die een dienst leveren en deze niet met winst proberen te verkopen. De diensten die in de quartaire sector worden geleverd zijn grotendeels openbaar. Hieronder vallen de politie, brandweer en het onderwijs.

Productiesectoren

Bij welke productiesector horen deze bedrijven? 

Primaire sector

Secundaire sector

Tertiaire sector

Quartaire sector

Metaalbewerkingsbedrijf

Kledingzaak

Mosselvisser

School voor voortgezet onderwijs

Eenmanszaak

Eenmanszaak: 

• één persoon is de eigenaar
• kan wel personeel in dienst hebben
• de eigenaar van de eenmanszaak in privé aansprakelijk voor de schulden van de eenmanszaak

ZZP'er

• zelfstandige zonder personeel (ZZP'er)
• loondienst
• eigenonderneming 

Een VOF

• VOF staat voor Vennootschap Onder Firma
• Twee of meer mensen eigenaar
• Ook hoofdelijk aansprakelijk
• Inkomstenbelasting

BV & NV 

Aandelen van een NV kan iedereen kopen, van een BV niet. 

Bij een BV is een van de aandeelhouders vaak directeur

Als een BV of NV failliet gaat lopen de eigenaren geen risico met privé vermogen.                  

BV & NV

Vraag naar arbeid

Vraag naar arbeid is gelijk aan de werkgelegenheid

Aanbod van arbeid

Iedereen die op zoek is naar werk, biedt zichzelf aan.

Dit is het aanbod van arbeid.

Als er meer aanbod van arbeid is dan vraag, dan is er sprake van werkeloosheid.

Vraag naar arbeid (ers)

Aanbod van arbeid (ers)

Ezelsbruggetje: ers

Werkgelegenheid = vraag naar arbeid

vraag naar arbeid bestaat uit:

* vacatures

* werkgelegenheid

vraag naar arbeid wordt uitgeoefend door:

* bedrijven

* overheid

Vraag naar arbeid

Vraag naar arbeid: Werkenden en vacatures

Werkgelegenheid: Werkende zelfstandigen en werknemers

Wat is aanbod van arbeid?

1. Alle vraag en aanbod van arbeid.
2. Alle mensen met werk en die werk zoeken.
3. Mensen van 15 jaar tot pensioen die werken.
4. Alle vacatures bij werkgevers.

wat is de vraag van arbeid?

1. arbeidskrachten
2. werkgevers
3. vacatures
4. bedrijven

Soorten werkloosheid

- Conjuncturele werkloosheid 

- Structurele werkloosheid

- Seizoenswerkloosheid

- Regionale werkloosheid

- Frictie werkloosheid 

In between jobs

Conjuncturele werkloosheid

Conjuncturele werkloosheid ontstaat wanneer er onvoldoende vraag is naar goederen en diensten en bedrijven hun productie verminderen, waardoor werknemers worden ontslagen.

Leg uit hoe conjuncturele werkloosheid ontstaat en hoe het verschilt van andere soorten werkloosheid.

Conjuncturele werkloosheid

In de economie zijn er goede en slechte periodes.

Deze schommelingen noem je conjunctuur.

• Meestal tijdelijk
  
• Verdwijnt als het beter gaat met de economie
  

Conjuncturele werkloosheid

Structurele werkloosheid

Structurele werkloosheid ontstaat door veranderingen in de structuur van de economie.

Leg structurele werkloosheid uit met een voorbeeld.

Structurele werkloosheid (1)

• Blijvend

seizoen werkloosheid

in de horeca heb je vooral werk in de zomer maar niet in de winter 

Regionale werkloosheid

In sommige gebieden is er meer werkloosheid dan gemiddeld in een land. Dit noem je dan regionale werkloosheid.

Frictie werkloosheid

~ Kortdurende werkloosheid omdat je even tijd nodig hebt om een nieuwe baan te vinden.

Wat is conjuncturele werkloosheid?

1. Dat is als de economie slecht is (in een dip zit)
2. Dat gebeurt als robots het werk overnemen
3. Dat is: in een bepaald seizoen werkloos zijn

Wat past er het beste bij structurele werkloosheid?

1. Dat een bepaald beroep helemaal verdwijnt en dus veel mensen op straat staan
2. Dat mensen elk deel van het jaar dezelfde soort werkloosheid hebben
3. Dat mensen arbeidsongeschikt zijn
4. Dat mensen slechts in bepaalde seizoenen geen werk hebben

Regionale werkloosheid betekent dat je in een bepaalde tijd weinig werk hebt.

1. waar
2. niet waar

Wat betekent regionale werkloosheid?

1. Werkloosheid die niet bekend is bij UWV.
2. Er is meer werkloosheid in een bepaald seizoen.
3. Er is meer werkloosheid in een bepaalde provincie.
4. Er is geen werk is voor bepaalde opleidingen.