Toch eenheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Toch eenheid

Herhaling

• Leg de onderdelen van het nieuwe Nederlandse wapen uit: Leeuw | Zwaard | Pijlen | Spreuk.
• In welke vorm zijn de Nederlanden een Republiek?
• In welke vorm zijn de Nederlanden een Statenbond?
• In welke vorm zijn de Nederlanden een aristocratie?
• Waarom dachten provincies alleen aan provcincie-beland?
• Hoe werkten de samenwerking tussen de provincies voor het landsbelang?

Toch eenheid

De Nederlandse provincies werkten zo min mogelijk met elkaar samen en dachten alleen aan het eigen belang. Toch bleef het één land.

Reden 1

Holland was heel rijk en machtig. Meer dan de helft van alle inwoners woonden in de provincie. Holland betaalde ook het meeste geld. De meeste provincies deden daarom wat Holland wilde, zonder konden ze niet.

Reden 2

Iedere provincie had een stadhouder. Deze stadhouder was de plaatsvervanger van de koning in de provincie. Sinds het afzetten van Filips werd een regent stadhouder.

De eerste stadhouder van Holland was Willem van Oranje. Omdat hij de Opstand leidde, kozen vele provincies hem als stadhouder. Alleen Friesland en Groningen kozen een ander: de prins van Nassau. 

Stadhouder of vorst

Vanaf 1747 kozen alle zeven provincies één stadhouder: een prins van Oranje-Nassau. Doordat er geen zeven stadhouders waren, bracht dit eenheid. De provincies waren zo verbonden. 

De stadhouder was geen vorst, maar hij gedroeg zich wel zo. Stadhouders trouwden met prinsessen, bouwden paleizen en sloten verbonden. 

Prins- en staatsgezinden

De Nederlanden hadden twee machtige mannen. De leider van de Staten-Generaal, de raadspensionaris & de stadhouder, de prins van Oranje. De twee hadden constant een partijstrijd. 

De aanhangers van de raadspensionaris noemden zich staatsgezinden. De aanhangers van de stadhouder prinsgezinden. De staatsgezinden vonden dat er geen stadhouder hoefde te zijn. De voornaamste taak van de stadhouder was het aanvoeren van het leger. Zonder oorlog was hij dus niet nodig. 

Stadhouderloos tijdperk

Na de oorlog met Spanje (1648) en het overlijden van Willem II (1650) werd geen nieuwe stadhouder benoemd. Raadspensionaris Johan de Witt werd daardoor oppermachtig. Hij vond dat er in een republiek geen prins moest regeren. 

Rampjaar

In 1672 werd Nederland van drie kanten aangevallen: Engeland, Frankrijk en twee Duitse vorsten. De prinsgezinden gaven Johan de Witt de schuld van de noodsituatie. Het volk vroeg weer om een Oranje als stadhouder. Willem III werd de nieuwe stadhouder.  Johan de Witt en zijn broer werden in Den Haag afgeslacht. De stadhouder slaagde erin het land te redden van de drie aanvallers. 

Huiswerk

Maak opdracht 11 t/m 15