Tekstverbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Deze les

- herhalen theorie tekststructuren

- bespreken huiswerk (opdracht 2)

- theorie alinea's

- theorie tekstverbanden en signaalwoorden

Herhaling theorie tekststructuren

Tekststructuren

Welke weet je nog?

Denk even na.

Vaste tekststructuren (p. 63 theorieboekje)

Naam	Inleiding	Kern	Slot
Aspectenstructuur	onderwerp	aspecten van onderwerp	samenvatting
Vraag-antwoordstructuur	vraag	mogelijke antwoorden	samenvatting / beste antwoord
Verleden-heden-toekomststructuur	onderwerp	situatie vroeger situatie nu	conclusie / toekomstverwachting
Voor-en-nadelen-structuur	vraag of stelling	voordelen nadelen	afweging / conclusie
Argumentatiestructuur	stelling	(tegen)argumenten weerleggingen	conclusie / stelling
Verklaringsstructuur	verschijnsel	kenmerken/voorbeelden oorzaken/verklaringen	conclusie / meest waarschijnlijke verklaring
Probleem-oplossingsstructuur	probleemstelling	beschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen	beste oplossing

Tekststructuren

Waarom is het nuttig om te weten welke tekststructuren er zijn?

Het nut

Voor de lezer

Je weet wat je kunt verwachten van een tekst en je kunt gericht zoeken naar de informatie die je nodig hebt.

Voor de schrijver

Je creëert een logische route door je tekst en kunt informatie beter ordenen.

Alinea's, signaalwoorden

en tekstverbanden

Leerdoelen 

1. Je herkent een alinea.
2. Je weet wat een tekstverband is.
3. Je kent de verschillende tekstverbanden en de bijbehorende signaalwoorden.
4. Je weet waarom we signaalwoorden gebruiken.

Alinea

Een tekst is in stukjes verdeeld. Zo'n stukje is een alinea.

Alinea 

- begint op een nieuwe regel

- springt de eerste regel van de alinea in

- begint na een witregel

Kernzin

In een kernzin staat de belangrijkste informatie uit de alinea.

In principe heeft een alinea een kernzin:

•  meestal is de eerste zin de kernzin;
• soms is de tweede zin de kernzin;
• soms de laatste zin.

In de zinnen ervoor of erna worden voorbeelden gegeven of wordt er uitleg gegeven.

Alinea's

• Zinnen in een tekst staan met elkaar in verband.
• Zinnen die bij elkaar horen vormen samen alinea's.
• Ook alinea's kunnen bij elkaar horen, ze vormen samen een deelonderwerp.

TEKSTVERBANDEN

Tussen woorden, zinnen en alinea's in een tekst bestaat een verband --> het tekstverband.

Zonder tekstverbanden is je tekst niet 'stevig'.

TEKSTVERBANDEN

Zorgen er dus voor dat

woorden, zinnen en alinea's met elkaar samenhangen.

De verbanden onderling herken je aan signaalwoorden.

SIGNAALWOORDEN

Een tekst zonder signaalwoorden bestaat eigenlijk niet! 

Aan een signaalwoord

zie je met welk tekstverband

je te maken hebt.

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

- opsommend verband
- chronologisch verband
- tegenstellend verband
- toelichtend verband
- redengevend verband
- concluderend verband

- vergelijkend tekstverband
- samenvattend verband
- oorzakelijk verband (oorzaak/gevolg)
- middel/doel
- voorwaardelijk verband
- toegevend verband

Opsommend verband

• Bij een opsommend verband worden zaken/dingen achter       elkaar genoemd.

• Let op de volgende signaalwoorden: 

       ten eerste / tweede/ derde, eveneens,

       om te beginnen, ook, daarnaast,  tenslotte, en, verder, etc.

Ik heb goed geleerd voor de toets. Eerst heb ik woordjes geleerd en de zinnen heb ik geoefend. Ook heeft moeder me overhoord.

TIJDSVOLGORDE of CHRONOLOGISCH VERBAND

• gebeurtenissen worden in de juiste tijdsvolgorde beschreven. 
• Signaalwoorden: toen, daarna, intussen,  vervolgens, nadat, terwijl, vroeger, later, nu, eerst, dadelijk, zodra

Ik heb goed geleerd voor de toets.  Daarna heb ik thee gedronken met mijn vriendin.

 tegenstellend verband

• In een tegenstellend verband worden tegenovergestelde zaken genoemd.
• Signaalwoorden: maar, tegenover, daarentegen, toch, echter, hoewel, ofschoon, ondanks dat, aan de ene kant … aan de andere kant

Ik heb goed geleerd voor de toets, maar ik heb een onvoldoende gehaald.

Toelichtend verband

• In een toelichtend verband wordt extra informatie gegeven bij een onderwerp, vaak in de vorm van een voorbeeld.
• Signaalwoorden: bijvoorbeeld, zo, als, zoals, denk aan, neem nou

Het hotel is ook geschikt voor jonge kinderen, zoals mijn kleine broertje. 

Redengevend verband

• Een redengevend verband geeft aan waarom iemand iets doet of vindt. Je hebt hier zelf een keuze. 
• Signaalwoorden: omdat, daarom, want, de reden hiervoor is, vanwege, immers

Omdat het glad is (reden), loop ik heel voorzichtig naar school (besluit).

CONCLUDEREND VERBAND

• Een concluderend verband trekt een conclusie uit eerdere informatie uit de tekst.
• Signaalwoorden: dus, daarom, kortom, al met al, dan ook, dat houdt in, concluderend

Pieter heeft de hele dag hard gewerkt en daarna nog een zware tennispartij gespeeld. Hij zal dus wel moe zijn.

Vergelijkend verband

• Met een vergelijkend verband maakt de auteur iets duidelijk door een verschil of een overeenkomst te noemen
• Signaalwoorden: in vergelijking met, net als, als, evenals, zoals, meer/groter/beter dan, vergeleken met

Net als bij Nederlands is het bij Engels belangrijk dat je verbanden in een tekst kunt herkennen.

Samenvattend verband

• Bij een samenvattend verband geeft de auteur een verkorte weergave van de informatie uit de tekst. 
• Signaalwoorden: kortom, samengevat, met andere woorden, al met al 

Ik heb een onvoldoende voor Frans, scheikunde, aardrijkskunde en wiskunde. Kortom, ik heb vier onvoldoendes. 

Oorzakelijk verband

• Een oorzakelijk verband laat zien waardoor iets gebeurt. Je hebt hier zelf GEEN invloed op. 
• Signaalwoorden:  doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is, dus, dankzij, door te

Er brak brand uit in het stadion, waardoor de wedstrijd niet door kon gaan. 

Doel - middel

• Iets wordt gebruikt of gedaan (het middel), om iets anders te bereiken (het doel).
• Signaalwoorden: waarmee, zodat, om te, door middel van, met behulp van

Om mijn eindexamen te halen, zal ik nog veel moeten oefenen met schrijven.

Toegevend verband

• Het is wel zo, maar net niet helemaal...
• Signaalwoorden: hoewel, ofschoon, ook al, weliswaar

Hoewel ik best lenig ben, kan ik toch niet met mijn handen aan de grond komen. 

Hij is weliswaar vaak in Frankrijk geweest, maar hij weet niks van de Franse cultuur.

Voorwaardelijk verband

• Een voorwaardelijk verband maakt duidelijk onder welke voorwaarden iets gebeurt. 
• Signaalwoorden:  als...dan, indien, tenzij, mits , wanneer, behalve als, onder voorwaarde dat

Als ik mijn huiswerk af heb, (dan) mag ik mee naar de film.

Nu :

Maak de opdracht: ""