M2 11 Grammatica H19 meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Vandaag

Lezen

Herhaling H19 lijdend voorwerp

Uitleg H19 meewerkend voorwerp

Aan de slag: keuzebord

Lezen

Lesdoelen

Na deze les:

weet je hoe je het lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp vindt in een zin.

Heb je het begrepen? Steek 1, 2 of 3 vingers op. 

Welk woord is het lijdend voorwerp in de onderstaande zin?

De ouders kochten een cadeau voor hun jarige kind. 

1) de ouders

2) een cadeau

3) hun jarige kind

Lijdend voorwerp

Niet alle zinnen hebben een lijdend voorwerp!

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

1. Noteer het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde

2. Stel de vraag: Wat of Wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp

Antwoord = lijdend voorwerp

Maak aantekeningen!

Lijdend voorwerp

Stel de vraag: Wie of Wat + WG + OW

Tom | leest | een mooi boek | in zijn vrije tijd. 

werkwoordelijk gezegde?

onderwerp?

Wie/Wat + WG + OW: Wat lees Tom?

lijdend voorwerp: ..........

PV/WG

OW

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. 

Er staat altijd maar maximaal één meewerkend voorwerp (mv) in een zin.

Om het meewerkend voorwerp te vinden is het belangrijk dat je de zinsdelen in de juiste volgorde kunt ontleden. 

1. Je begint met het zoeken van de persoonsvorm en het onderwerp van de zin.

2. Vervolgens verdeel je de zin in zinsdelen.

3. Daarna zoek je het werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp op.

Pas als je al het bovenstaande begrijpt, ga je verder met het meewerkend voorwerp.

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen:

meewerkend voorwerp: aan/voor wie + (werkwoordelijk) gezegde + onderwerp + (lijdend voorwerp) 

Let op: Het voorzetsel 'aan' of 'voor' kan bijna altijd worden weggelaten of toegevoegd bij het meewerkend voorwerp.

Meewerkend voorwerp

Hij heeft aan Sanne een cadeau gegeven.

stap 1) pv: heeft

stap 2) zinsdelen maken

stap 3) wg: heeft gegeven

stap 4) ow: wie/wat heeft gegeven? hij

stap 5) lv: wie/wat heeft hij gegeven? een cadeau

stap 6) mw: aan (of voor) wie heeft hij een cadeau gegeven? aan Sanne

Let op: in deze zin kun je eenvoudig het voorzetsel ‘aan’ weglaten: ‘Hij heeft aan Sanne een cadeau gegeven.’ Als dat kan, weet je dus al dat je te maken hebt met een meewerkend voorwerp.

Meewerkend voorwerp

Vorige week wilden Bart, Kees en Ben een cadeaubon gaan kopen voor de jarige juf.

stap 1) pv: wilden

stap 2) zinsdelen maken

stap 3) wg: wilden gaan kopen

stap 4) ow: wie/wat wilden: Bart, Kees en Ben

stap 5) lv: wie/wat wilden Bart, Kees en Ben gaan kopen: een cadeaubon

stap 6) mv: voor (of aan) wie wilden Bart, Kees en Ben een cadeaubon gaan kopen: voor de jarige juf

Meewerkend voorwerp

Ik hang mijn jas aan de kapstok.

pv: hang

zinsdelen maken

wg: hang

ow: wie/wat hang(t): ik

lv: wie/wat hang ik: mijn jas

mv: aan/voor wie hang ik: geen mv in deze zin!

Aan de slag: keuzebord

Huiswerk nakijken: H19 opdr. 5 t/m 8 of de 5 zinnen (feedback buur)

Vind je dit nog lastig? Maak H19 opdr. 8: noteer het meewerkend voorwerp. Bekijk ook de filmpjes op dia 16. 

Maak H19 opdr. 11. Gebruik de zinsdelen: pv, ow, wg, lv, mv.

Hoe: je mag met je buur overleggen, maar doe dit zachtjes. 

Beheers je de stof? 

Maak de verdiepende opdracht creatief schrijven op dia 13 t/m 15.

Verdiepende opdracht creatief schrijven

stap 1

Schrijf een korte creatieve tekst (minimaal 150 woorden) waarin je bewust gebruikmaakt van lijdende en meewerkende voorwerpen. Je mag kiezen uit de volgende onderwerpen:

Een dag uit het leven van een beroemd persoon

Een spannend avontuur in een onbekende stad

Een bijzondere ontmoeting met een onbekende

Gebruik minimaal vijf zinnen met een lijdend voorwerp en minstens drie zinnen met een meewerkend voorwerp. Let op de spelling, grammatica en interpunctie. 

Lees verder op de volgende dia.

Verdiepende opdracht creatief schrijven

stap 1 vervolg

💡 Tip: Onderstreep het lijdend voorwerp en zet het meewerkend voorwerp tussen haakjes.

Voorbeeld:

Mijn broer kocht een prachtige fiets voor zijn verjaardag.

De verkoper gaf (hem) een mooie korting.

Verdiepende opdracht creatief schrijven

stap 2 teksten uitwisselen en feedback geven

Wissel je tekst uit met een klasgenoot.

Lees elkaars tekst aandachtig door.

Controleer of de ander lijdende en meewerkende voorwerpen correct heeft gebruikt.

Geef feedback op de volgende punten:

Spelling, grammatica en interpunctie. 

Schrijf minimaal drie verbeterpunten.

Vind je het nog lastig? Gebruik deze extra instructie.

Filmpje werkwoordelijk gezegde

Filmpje persoonsvorm

Filmpje onderwerp

Filmpje lijdend voorwerp

Filmpje meewerkend voorwerp

Volgende les

H19 bijwoordelijke bepaling

Zijn voor jou de lesdoelen behaald

Ik kan in een zin de volgende zinsdelen benoemen:

- meewerkend voorwerp

Vertel.....