3.1 Bloedsomloop: bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 2

Thema 3 De bloedsomloop

3.1 Bloed

wat gaan we vandaag doen?

inleiding thema 3: De bloedsomloop

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: 3.1 Bloed

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kun je de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies

3.1 Bloed

Een volwassen mens heeft 5-6 liter bloed.

Bloed vervoert zuurstof en koolstofdioxide in je lichaam, en nog vele andere stoffen.

Biologen noemen dat 'transport'.

Waaruit bestaat bloed?

1. bloedplasma (een vloeistof)

2. bloedcellen (rode en witte)

3. bloedplaatjes

Ongeveer 55% van het bloed is bloedplasma. De rest (45%) bestaat uit bloedcellen en bloedplaatjes.

Als bloed een tijdje stil blijft staan dan wordt het bloedplasma gescheiden van de rest.

Bloedplasma is een beetje gelig van kleur.

Bloedplasma

Bloedcellen

Bloedplasma bestaat uit:

- 7% eiwitten

- 91% water

- 2% opgeloste stoffen

De opgeloste stoffen zijn o.a. mineralen (zouten)

Bloedplasma

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

rode bloedcellen

bloedplaatje

bloedplasma

witte bloedcel

3.1 Bloed

bloedplasma:

- vloeistof

- bestaat uit water, eiwit en opgeloste stoffen

- functie: het vervoeren van stoffen, zoals koolstofdioxide, afvalstoffen en voedingsstoffen

Rode bloedcellen hebben de vorm van kleine ronde schijfjes.

Ze zijn in het midden iets dunner dan aan de zijkant.

Ze hebben geen celkern.

3.1 Bloed

rode bloedcellen:

- vervoeren zuurstof

- bevatten hemoglobine, een stof met een rode kleur.

- Door hemoglobine kunnen de rode bloedcellen gemakkelijk zuurstof opnemen en afgeven.

In de longen nemen de rode bloedcellen zuurstof op en in de organen geven ze zuurstof af.

Witte bloedcellen hebben een celkern.

Ze hebben geen vaste vorm (kunnen van vorm veranderen).

Daardoor kunnen ze door kleine openingen in de wand van de kleinste bloedvaten heen.

Witte bloedcellen maken ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen onschadelijk.

Eén type witte bloedcel doet dat door ziekteverwekkers kapot te maken en op te nemen (zie links).

De witte bloedcel gaat hierbij meestal ook dood.

Bloedplaatjes zijn geen cellen, maar delen van uiteengevallen cellen.

Ze hebben geen celkern.

3.1 Bloed

In bloedplaatjes zitten stoffen waardoor het bloed stolt (vast wordt) als het buiten de bloedvaten komt.

Dit noem je bloedstolling.

Bloedplaatjes zorgen dus voor de bloedstolling als je een wond hebt.

Wat doen de witte bloedcellen

1. Helpen bij de bloedstolling
2. Zorgen ervoor dat je bloed zuurstof kan vervoeren
3. Helpen bij de afweer/bestrijden ziektekiemen
4. Witte bloedcellen zijn overbodig

Wat klopt er niet over witte bloedcellen?

1. Kunnen door de kleinste bloedvaten heen
2. Behoren tot het immuunsysteem
3. Etter en pus zijn dode witte bloedcellen
4. Blijven leven na het bestrijden van virussen

Wat is de functie van een bloedplaatje?

1. Aanvallen van ziekteverwekkers
2. Vervoeren van zuurstof
3. Bloedstolling
4. Vervoeren van voedingsstoffen, afvalstoffen e

Wat doen de rode bloedcellen?

1. Zuurstof vervoeren
2. Afweer van ziekteverwekkers
3. Bloed laten stollen
4. Zuurstof vervoeren

Dit is een rode bloedcel

1. WAAR
2. NIET WAAR

VRAGEN??

zelf aan de slag

3.1 Bloed: lees de tekst en maak de opdrachten:

opdracht 1 t/m 8 maken

(vanaf blz. 161)

herhalen leerdoelen

Aan het einde van de les:

- kun je de bestanddelen van bloed noemen met hun kenmerken en functies