Tekstverbanden 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Doel deze les:

Doel: 

Ik kan tekstverbanden en signaalwoorden herkennen

Signaalwoorden

Opsomming, tegenstelling, tijd(svolgorde) en oorzaak/gevolg

Wat is een signaalwoord?

• Verbindingswoorden 

•Signaalwoorden geven het verband aan tussen zinsdelen, zinnen en alinea’s

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Opsomming - 

volgorde (tijd)

Tegenstelling 

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tijd

Voordat, nadat, eerst, daarna, wanneer, vroeger.

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

(Tijds)volgorde

Gebeurtenissen worden in de juiste tijdsvolgorde opgeschreven.

 

Bijvoorbeeld: Eerst zet je saldo op je ov-chipkaart, daarna activeer je je kaart en vervolgens kun je inchecken.

 

Signaalwoorden: eerst, dan, daarna, toen, vroeger, nu, later, voordat, nadat, dadelijk, intussen

 

Welk signaalwoord past in de zin:
.... er verkiezingen komen, presenteren de partijen zich aan de kiezers.

1. Nadat
2. Voordat
3. Eerst
4. Want

Opsomming

En, ook, ten eerste, ten tweede, vervolgens

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Opsomming 

Bij een opsomming worden verschillende zaken achter elkaar opgenoemd.

Bijvoorbeeld: In de eerste plaats is het leuk, en ten tweede is het ook nog nuttig.

of: Ik wijzig niet alleen het rooster, maar houd me ook bezig met de gevolgen daarvan.

Signaalwoorden: ook (nog), tevens, bovendien, ten tweede, ten slotte, verder, en, niet alleen … maar (ook)

De opsomming wordt ook wel aangegeven met liggende streepjes, getallen of met puntjes (dots).

Welk signaalwoord past in de zin: Eerst zijn er verkiezingen en ..... wordt er een nieuw kabinet samengesteld.

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Tegenstelling

Maar, toch, daarentegen, hoewel

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Tegenstelling

In een tekst worden tegenovergestelde dingen genoemd.

Bijvoorbeeld: Veel jongeren willen in de vakantie wat bijverdienen, maar er is dit jaar weinig vakantiewerk.

Signaalwoorden: maar, echter, toch, hoewel, tegenover, daarentegen, aan de ene kant… aan de andere kant…

Welk signaalwoord past in de zin:
De PvdA is linkse partij .... het CDA, dat meer rechts is.

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Oorzaak – gevolg

Door, doordat, waardoor, te danken aan

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Tekstverbanden

Oorzaak - Gevolg

Er is een oorzaak en dat heeft een bepaald gevolg

Bijvoorbeeld: Doordat het bijna niet geregend heeft deze zomer (oorzaak), zijn veel planten in de tuin verdroogd. (gevolg)

Signaalwoorden: doordat, daardoor, als gevolg van, het gevolg is, dat komt door, dus, dankzij, waardoor

Welk signaalwoord past in de zin:
De PVV heeft hele extreme standpunten, .... veel partijen niet met hen willen samenwerken.

1. omdat
2. dus
3. aangezien
4. waardoor

Tekstverbanden

Om woorden, zinnen en alinea’s met elkaar te verbinden maak je gebruik van tekstverbanden. Verschillende soorten tekstverbanden zijn:

Opsomming

Tegenstelling

Tijdsvolgorde (chronologisch)

Oorzaak-gevolg

Voorbeeld

Vergelijking

Conclusie

Doel – middel

Voorwaarde

Zelfstandig

- (in stilte) lees je de uitgedeelde tekst globaal.

- Bepaal het onderwerp

- Lees nu de hele tekst

- Onderstreep van iedere alinea de kernzin

- Bepaal het deelonderwerp per alinea

- Benoem het tekstdoel van deze tekst

- Zoek naar de signaalwoorden die horen bij het tekstverband: opsomming, tegenstelling, tijdsvolgorde en oorzaak/gevolg. Arceer deze signaalwoorden. 

oorzaa

Opdracht