Periode 1: WTT: Les 1: Theorie blz. 39 - 41

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

                   Les 1

WTT Theorie bladzijde 39 - 41

1. Schrijfdoelen, tekstsoorten, tekstvormen.
2. Feitelijke en waarderende uitspraken.

Welke schrijfdoelen ken je?

Zeven schrijfdoelen

 

1.  Informeren: informatie geven, of gegevens leveren
2.  Instrueren: aanwijzingen geven, iets (aan)leren
3.  Uiteenzetten: uitleggen hoe iets in elkaar zit, hoe iets werkt
4.  Overtuigen: iets betogen, ervoor zorgen dat de lezer de mening van de schrijver gaat delen
5.  Beschouwen: iets van verschillende kanten belichten, de lezer aan het denken zetten
6.  Activeren: de lezer tot actie over laten gaan, iets laten doen
7.  Amuseren: de lezer vermaken, entertainen

1.                                                      Ezelsbruggetje: I I U O B A A

Welk schrijfdoel past bij een reclametekst?

1. Informeren
2. Beschouwen
3. Activeren
4. Overtuigen

Wat is geen schrijfdoel van een column?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Beschouwen
4. Amuseren

Onder welk schrijfdoel plaatsen we een roman?

1. Informeren
2. Uiteenzetten
3. Overtuigen
4. Amuseren

Welke schrijftechniek wordt vaak gebruikt om te overtuigen?

1. Het gebruik van humor en ironie.
2. Het gebruik van lange zinnen en moeilijke woorden.
3. Het gebruik van herhaling en opsomming.
4. Het gebruik van argumenten en bewijsmateriaal.

Wat is een voorbeeld van het schrijfdoel 'beschouwen'?

1. Een sollicitatiebrief schrijven
2. Een overtuigende reclametekst opstellen
3. Een tekst over de voor- en nadelen van social media
4. Een kort verhaal over een avontuur

Wat is het schrijfdoel van een tekst waarin staat hoe je een fietsband moet plakken?

1. Beschouwen
2. Amuseren
3. Overtuigen
4. Instrueren

Welk schrijfdoel wordt gebruikt in een nieuwsbericht?

1. Uiteenzetten
2. Informeren
3. Beschouwen
4. Activeren

Tekstsoorten en tekstvormen

• Tekstsoorten: Uiteenzetting/ Betoog/ Beschouwing

• Tekstvormen: hoe de tekst eruit ziet: indeling in alinea's, titel erboven. Tekstvorm is NIET gekoppeld aan een schrijfdoel. Je kunt bijvoorbeeld een artikel schrijven om te informeren, maar ook om te amuseren of om te overtuigen.

Tekstsoorten: 1. Uiteenzetting

• Uiteenzetting: 

• dit is een informatieve tekst die alleen maar feiten bevat en de tekst is objectief. De schrijver of spreker legt iets uit, beschrijft iets, verklaart iets of deelt iets mee.

• Doel: uiteenzetten

Tekstvormen van uiteenzetting

• overzichtsartikel in krant of tijdschrift
• achtergrondartikel in krant of tijdschrift
• tekst in een schoolboek
• naslagwerk
• zakelijke brief 

• Doel: uiteenzetten

Tekstsoorten: 2. Betoog 

• Betoog:  

• een tekst waarin een schrijver zijn/haar standpunt geeft en die met argumenten ondersteunt. Een betoog is dus in de regel subjectief

• Doel: overtuigen

Tekstvormen van betoog

• commentaar of opiniestuk in kranten, tijdschriften of online
• recensie
• column
• ingezonden brief

• Doel: overtuigen

Tekstsoorten: 3. Beschouwing

• Beschouwing:

• een tekst waarin de schrijver de lezer interpretaties, verklaringen of opinies voorlegt. Er kunnen argumenten voor of tegen een standpunt naar voren worden gebracht. Ook kunnen er meerdere standpunten naar voren worden gebracht. Deze teksten kunnen subjectief maar ook objectief zijn.

• Het doel is NIET om de lezer te overtuigen maar:  de lezer over de kwestie te laten nadenken

Tekstvormen van beschouwing

• achtergrondartikel in krant tijdschrift of online
• recensie
• column of blog

• Doel: lezer over de kwestie laten nadenken

Tekstsoort

Schrijfdoel

Betoog

Beschouwing

Uiteenzetting

Informeren

Overtuigen

Adviseren

Activeren

Amuseren

Een tekst waarvan het doel is om de lezer te overtuigen

1. uiteenzetting
2. betoog
3. beschouwing

Een beschouwing

1. is objectief
2. is subjectief
3. kan zowel objectief als subjectief zijn

Een tekst waarin de schrijver iets uitlegt, iets beschrijft, iets verklaart of iets meedeelt

1. beschouwing
2. betoog
3. uiteenzetting

Een betoog is

1. objectief
2. subjectief

Een tekst waarin de schrijver interpretaties, verklaringen, of opinies voorlegt.

1. uiteenzetting
2. betoog
3. beschouwing

Een uiteenzetting is

1. objectief
2. subjectief

Een tekst waarin een schrijver zijn standpunt geeft met argumenten

1. uiteenzetting
2. betoog
3. beschouwing

Een beschouwing heeft als doel de lezer te overtuigen

1. juist
2. onjuist

Feitelijke en waarderende uitspraken

• Een feitelijke uitspraak:
• een uitspraak waarvan de schrijver of spreker meent dat deze waar, waarschijnlijk of aannemelijk is. Als een feitelijke uitspraak inderdaad waar is, is het een feit.

• Een waarderende uitspraak:
• een niet-feitelijke uitspraak. Het is een uitspraak waarmee de schrijver of spreker aangeeft of hij iets goed of slecht, mooi of lelijk, gepast of ongepast, wenselijk of onwenselijk, waardevol of waardeloos vindt.

Wat is een voorbeeld van een feitelijke uitspraak?

1. Ik hou van de zon.
2. De zon schijnt vandaag.

Welke uitspraak is een waarderende uitspraak?

1. Het examen was moeilijk.
2. Je hebt fantastisch gepresteerd op het examen.

Welke van de onderstaande uitspraken is een feitelijke uitspraak?

1. De bevolking is tevreden met de nieuwe regelgeving.
2. De winst van het bedrijf is verdubbeld dit jaar.
3. De inflatie is gestegen naar 3%.
4. De politieke partij heeft veel steun gekregen voor hun standpunt.

Welke uitspraak is een waarderende uitspraak?

1. De omzet van het bedrijf is verdubbeld.
2. De hulpverleners verdienen alle lof voor hun inzet.
3. De nieuwe film heeft lovende recensies ontvangen.
4. Het weer was prachtig tijdens het evenement.

Welke is een feitelijke uitspraak?

1. Ik vind de sterren fascinerend.
2. De aarde draait om de zon.

Ik kan de zeven schrijfdoelen herkennen.

😒🙁😐🙂😃

Ik kan de drie voornaamste tekstsoorten noemen en toelichten.

😒🙁😐🙂😃

Ik kan per schrijfdoel een voorbeeld geven van tekstvormen.

😒🙁😐🙂😃

Ik weet wat feitelijke en waarderende uitspraken zijn en ik kan het verschil bepalen tussen deze twee soorten uitspraken

😒🙁😐🙂😃

Examentraining/ Leesvaardigheid

Aan de slag:

1. Lees Tekst  1 in de reader WTT
2. Maak de vier vragen die bij Tekst 1 horen in WTO

Niet af in de les = huiswerk voor de volgende les waarin we WTT/WTO behandelen

Online oefenen met de woorden uit de teksten uit WTT

Via Quizlet kun je online oefenen met zogenaamde 'flashcards':

https://quizlet.com/join/YAsxSX9v8?i=1i37wj&x=1rqt

Het is nog beter om zelf flashcards te maken! Tijdens het maken slijpen de definities al in.

(Deze kaartjes zijn te koop bij de Hema, de docent heeft er ook nog een paar.)