Tautologie en pleonasme

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Stijlfouten:  pleonasme, tautologie

- Pleonasme: een eigenschap van een zaak of persoon nog eens noemen

- Tautologie: twee woorden van dezelfde woordsoort die hetzelfde betekenen

Voorbeelden pleonasme

• lange slungel 
  
• mondeling bespreken 
  
• naar beneden dalen 
  
• nieuwe aanwinst 
  
• nog eens herhalen 
  
• noodzakelijke behoefte 
  
• omlaag vallen 
  

• opnieuw herhalen 
  
• groen gras
  
• witte sneeuw
  
• als eerste beginnen 
  
• blauwe smurf 
  
• bloeiende bloesem 
  
• grote reus 
  
• hardop voorlezen 
  
• houten plank 
  

Voorbeelden TAUTOLOGIE

• gratis en voor niets 
  
• één en dezelfde 
  
• leugen en bedrog / list en bedrog 
  
• roddel en achterklap 
  
• geheel en al 
  
• vast en zeker / zeker en vast 
  
• nooit ofte nimmer 
  

• voor eeuwig en altijd 
  
• afgelopen (over) en uit 
  
• klaar uit 
  
• bont en blauw  
  
• schots en scheef  
  
• keurig netjes
  

Dat/als-constructie

• De dat/als-constructie herken je aan de volgende woordgroepen, ergens in het midden van de zin: (om)dat als, (om)dat wanneer, (om)dat indien en soms zodat als/wanneer/indien.

Verbeteren:
Plaats de als-zin achteraan de zin en niet gelijk achter dat!

Dat/als-constructie

De jongens willen de camping niet reserveren, omdat als het in Frankrijk regent, ze in Spanje gaan kamperen

Als je een bijzin van voorwaarde midden in een zin plaatst, ontstaat een dat/als-constructie.

Fout: De jongens willen de camping niet reserveren, omdat als het in Frankrijk regent, ze in Spanje gaan kamperen

Goed: De jongens willend de camping niet reserveren, omdat ze in Spanje gaan kamperen, als het in Frankrijk regent

CONTAMINATIE

Twee woorden of uitdrukkingen die door elkaar worden gehaald.

Bijvoorbeeld: Zij kreeg een kaart van een medeklasgenoot.

--> medeleerling of klasgenoot

Contaminatie: bestaat uit 2 woorden/woordgroepen

Ingesleten contaminaties

• optelefoneren
  
• uitprinten
  
• zich irriteren aan
  
• zich beseffen
  
• volgens mijn mening
  
• behoort tot een van de besten
  
• iets wordt tot later uitgesteld
  

HUISWERK

Opdracht 9 en 10

Litotes

Een bijzondere vorm van een understatement is de litotes. Daarmee ontken je het tegenovergestelde.

Voorbeeld:  Ze zijn niet onbemiddeld.

Je bedoelt: Ze zijn rijk.

Litotes

- Er wordt een mededeling gedaan door het tegenovergestelde

   te ontkennen.

- De litotes lijkt op een understatement.

- Het is een stijlfiguur waarbij je schijnbaar iets ontkent of

   verkleint met het doel datgene wat je bedoelt des te meer uit

   te laten komen. 

braken

sterven

inbreker

afmaken van vee

spam

ontslaan

vomeren

laten gaan

ongewenste bezoeker

ruimen

E-mailmarketing

laten gaan