5.2 Ontwikkelingen van de verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 5 Verzorgingsstaat

5.2 Ontwikkelingen van de verzorgingsstaat

Lesdoel

Je kan over de verzorgingsstaat uitleggen:

• hoe het zich sinds 1850 heeft ontwikkeld
• welke uitdagingen het heeft
• hoe de verschillende ideologieën erover nadenken

Door de ogen van één persoon

• We gaan de ontwikkelingen van de VZS bespreken via het perspectief van één jongen. Hoe zou zijn leven er in elke van de volgende drie perioden uitzien?
• van 1850 tot 1900
• van 1900 tot 1950 
• van 1950 tot heden
  

1850/1900

• Lees de intro op blz. 160
• Nederland is een Nachtwakerstaat
• Vrije markt is sterk, met weinig bescherming voor arbeiders
• Idee: een burger is verantwoordelijk voor zichzelf

1900/1950

• Overgangsperiode
• Vakbonden ontstonden waardoor arbeiders steeds meer bescherming kregen
• Meer sociale wetten om burgers te beschermen
• Idee: óók de maatschappij is verantwoordelijk voor een burger

Probeer zoveel mogelijk te bedenken hoe Sander Zwarte in deze periode zou leven. Leg natuurlijk uit dat je het verzint. 

Voorbeelden:

Vakbonden werden sterker, dus de vader van Sander kreeg meer inkomen, werd bij ziekte doorbetaald. 

Meer sociale wetten dus Sander mocht niet meer werken en moest naar school

1950/ heden

• Verzorgingsstaat
• Gemengde markteconomie, met kaders voor de markt
• Meer sociale zekerheid zoals AOW of de bijstand
• Idee: de maatschappij heeft een grote verantwoordelijkheid naar een burger

Ook hier koppelen aan Sander:

Scholen werden beter gefinancierd

Door meer sociale voorzieningen kan vader meer hulp krijgen met zijn alcoholgebruik of moeder kan vader makkelijker verlaten door de bijstand. 

Uitdagingen van de VZS

• De VZS is duur en wordt alleen maar duurder
• Door de vergrijzing en door fraude
• Oplossingen:
• Strengere controle op fraude
• Participatiesamenleving. Idee: een burger is verantwoordelijk voor een andere burger

Idee per periode

1850/1900	een burger is verantwoordelijk voor zichzelf
1900/1950	óók de maatschappij is verantwoordelijk voor een burger
1950/heden	de maatschappij heeft een grote verantwoordelijkheid naar een burger
heden	een burger is verantwoordelijk voor een andere burger

Verschillende politieke visies

• Op blz. 162 en 163 kan je lezen hoe liberalen, sociaaldemocraten en christendemoraten nadenken over de VZS
• Welke visie vind jij het meest overtuigend?
• Bedenk twee argumenten

voorbeeld: als je ontslagen wordt en je krijgt een uitkering, moet je een baan accepteren als je die aangeboden krijgt. Accepteer je niet, dan word je gekort op je uitkering.

+ recht op onderwijs maar leerplicht tot je 16e

5.2 Zelfstandig werken

• WB blz. 150, opgaven: 2, 3, 5, 7, 9 

voorbeeld: als je ontslagen wordt en je krijgt een uitkering, moet je een baan accepteren als je die aangeboden krijgt. Accepteer je niet, dan word je gekort op je uitkering.

+ recht op onderwijs maar leerplicht tot je 16e