Beeldende kunst middeleeuwen

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Verhalen uit de Bijbel

Welke bijbelverhalen zie je?

Analyseren kunstwerk

Voorstelling: Wat wordt er afgebeeld? 

> Wat zie je allemaal op het schilderij/in het beeld? 

(mensen, dieren, gebaren, voorwerpen, elementen in de achtergrond zoals gebouwen, landschap)

Vergelijk de twee bijbelverhalen:

'Schrijf zoveel mogelijk overeenkomsten in de voorstelling op.'

Romaanse schilderkunst

- Vorm: vooral muurschilderingen/fresco's ter decoratie van de kerk en illustraties in boeken (in scriptoria gemaakt door monniken).

- Figuren sterk vereenvoudigd/gestileerd, niet realistisch of natuurgetrouw (onjuiste anatomie, proporties kloppen niet, geen gezichtsuitdrukking)

- Figuren zijn schematisch/lineair van karakter (ze lijken op elkaar en zijn herkenbaar aan symbolen), lijnen zoals haren of plooien hebben een decoratieve functie, vlakken opgevuld met kleuren hierdoor geen/nauwelijks ruimte illusie. 

- Functies: didactisch (verbeelding van Bijbelverhalen), eerbetoon aan God, ter decoratie/versiering.

Gotische schilderkunst

Vroege gotiek:

- Weinig ruimteweergave, vaak gouden achtergrond.

- Wel iets plasticiteit.

Hoog gotiek:

- Meer realisme en details (zware plooival).

- Ruimte wordt beter weergegeven, bv. een landschap als achtergrond.

Late gotiek:

- Grote aandacht voor details (zware plooival).

- Gebrekkig lijnperspectief.

- Stereotype weergave van figuren/scènes en symbolisch kleurgebruik (wit=zuiver, blauw=hemels, goud=goddelijk)

- Redelijke anatomie.

Romaanse beeldhouwkunst

- Belangrijke heilige (bijvoorbeeld Jezus)  groter en centraler in compositie.

- Heiligen sterk vereenvoudigd/gestileerd, niet realistisch of natuurgetrouw (onjuiste anatomie, geen gezichtsuitdrukking)

- Heiligen lijken veel op elkaar, zijn vooral herkenbaar aan symbolen die ze vasthouden.

- Op of aan kerken geplaatst (in timpaan/boogveld, portaal, kapitelen).

- Functies: didactisch (verbeelding van Bijbelverhalen), eerbetoon aan God, ter decoratie/versiering.

Gotische beeldhouwkunst

- In vroege gotiek stijve pilaarbeelden, later komen ze meer los van de wand (S-houding/contrapost).

- Anatomie is vrij goed weergegeven (steeds meer emotie in gezichtsuitdrukkingen).

- Plooival in kleding is realistischer weergegeven (bij Gotiek vaak zware, hoekige plooival).

- Ook gedetailleerde houten beschilderde beelden met een goede stofuitdrukking.

- Grote altaarstukken (meerluiken met verschillende voorstellingen) met kostbaar beeldhouwwerk waarvan luiken gesloten kunnen worden.

pilaarfiguren in zuil

los van zuil, meer vrijstaand

emotieloos

meer emoties zoals lachen of lijden

statisch, strak, bewegingloos

dynamischer, houding losser

plooien ter decoratie

lossere plooien

vroeg gotiek

late gotiek

De boekillustratie is omstreeks 1150 gemaakt in de hoge
middeleeuwen in de Romaanse stijl.
Noem drie aspecten van de vormgeving die kenmerkend zijn voor
deze periode en stijl.

Analyseren kunstwerk: Kies een kaart in duo's en analyseer het werk. Presenteer aan de klas

Voorstelling: Wat wordt er afgebeeld? 

> Wat zie je allemaal op het schilderij/in het beeld? 

(mensen, dieren, gebaren, voorwerpen, elementen in de achtergrond zoals gebouwen, landschap)

Inhoud: Waar gaat het werk over?

Vormgeving: Hoe wordt de voorstelling afgebeeld?

> Beschrijf: Vorm, Licht, Compositie (ordening), Ruimte, Kleur (VLORK)

> (Materiaal, techniek, hanteringswijze)

Analyse antwoorden
Plak hier een afbeelding