BS 13.1: Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

BS 13.1: Bloed

Planning

1. Toetsinzage
2. Leerdoelen
3. Uitleg BS 13.1
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Mensen die absoluut niet tegen bloed kunnen?

Leerdoelen

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen.
  
• Je kent de kenmerken en functies van bloedplasma.
  
• Je kent de kenmerken en functies van bloedcellen en bloedplaatjes.
  
• Je kunt uitleggen wat leukemie is.

Wat is de functie van bloed?

1. Ons warm houden
2. Stoffen transporteren
3. Voedingsstoffen opnemen
4. Ons kleur geven

Waarom hebben we bloed?

Elke cel doet aan verbranding, 24u per dag, 7 dagen in de week.

Verbranding: zuurstof en glucose nodig.

• hoe komen de cellen hieraan?
  
• via het bloed dat door het hele lichaam wordt rondgepompt
  

Samenstelling

Je hebt ongeveer 5-6 liter bloed.

Bestaat voornamelijk uit plasma

Functie bloedplasma:

Vervoeren van stoffen zoals:

• Voedingsstoffen
  
• Koolstofdioxide
  
• Andere afvalstoffen
  
• Zuurstof 

Samenstelling plasma:

91% water

9% opgeloste stoffen en eiwitten

Wat is er bijzonder aan rode bloedcellen?

1. Hebben geen celkern
2. Leven relatief erg lang
3. Zijn perfecte bolletjes qua vorm
4. Zorgen voor onze afweer

Rode bloedcellen

• Platte schijfjes
  
• Géén celkern (leven maar kort)
  
• Worden geproduceerd in het rode beenmerg
  

Functie: 

Bevatten rode kleurstof: hemoglobine --> hieraan kan zuurstof gebonden en vervoerd worden.

Witte bloedcellen

Geen vaste vorm (kunnen door het bloedvat heen).

Wél een celkern.

Functie van de verschillende typen:

• Ziekteverwekkers onschadelijk maken: door de bacterie in te sluiten gaat deze dood, samen met de witte bloedcel. Dit vormt pus of etter.
• Antistoffen maken
• Dode celresten opruimen

Waar zijn bloedplaatjes van gemaakt?

1. Delen van uiteengevallen cellen
2. Het zijn jonge huidcellen
3. Het zijn jonge witte bloedcellen
4. Het zijn jonge rode bloedcellen

Bloedplaatjes

Delen van uiteengevallen cellen.

Géén celkern.

Functie: Zorgt samen met het bloedplasma voor de bloedstolling.

Trombose: bloedprop in een bloedvat. Soms kan een bloedprop het bloedvat afsluiten.

Bloedstolling

1. Fibrinogeen uit het bloedplasma wordt omgezet in fibrine
   
2. Fibrine vormt een netwerk van draden op de wond
   
3. Tussen deze draden blijven de bloedcellen hangen
   
4. Hierdoor ontstaat een bloedstolsel wat de wond afsluit
   

Samengevat

• Rode bloedcellen vervoeren zuurstof en koolstofdioxide door middel van hemoglobine.
  
• Witte bloedcellen maken ziekteverwekkers onschadelijk
  
• Bloedplaatjes spelen rol bij bloedstolling
  

Opdrachten maken

Maak BS 13.1: opdrachten 1, 2, 3, 5, 6, 7

Wat hebben we geleerd?

• Welke bloedcellen zijn er?
• Wat zijn de functies van deze bloedcellen?
• Hoe werkt bloedstolling?
• Welke specifieke stof geeft de kleur aan rode bloedcellen en wat is de functie?