14.3 zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

14.3 zenuwstelsel

14.3 leerdoelen

Ik kan

• de indeling, bouw en functie van het zenuwstelsel uitleggen
• uitleggen hoe een bewuste beweging tot stand komt
• uitleggen wat de functies zijn van de hersenen

succescriteria

• je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: animaal en autonoom zenuwstelsel, zenuwen, sensorische-/ motorische-/ schakelcellen, ortho- en parasympatisch, grote/ kleine hersenen, hersenstam, hersenschors, centrale en perifere zenuwstelsel, sensorische en motorisch centrum, primaire en secundaire centra.

• je kunt de leerdoelen aan een ander uitleggen

• je kunt de (examen)vragen over dit onderwerp goed (bijna foutloos) maken

leerdoel

Ik kan de indeling, bouw en functie van het zenuwstelsel uitleggen

Animale zenuwstelsel 

-Stuurt de skeletspieren en uitwendige zintuigen aan.

-Gebruik je bij waarnemingen door je zintuigen.

-Onder invloed van je wil.

Autonome zenuwstelsel 

- Regelt de werking van de longen, darmen, hart en andere inwendige organen. 

-Je kunt het niet beïnvloeden.

-Bestaat uit twee delen: het orthosympatische zenuwstelsel en het parasympatische zenuwstelsel.

zenuwstelsel

autonoom en animaal zenuwstelsel

Binas 88B

orthosympatisch en parasympatisch zenuwstelsel

klik hier voor extra uitleg 1

klik hier voor extra uitleg 2

Autonoom betekent onafhankelijk. Waarvan is het autonoom zenuwstelsel onafhankelijk?

De pupilreflex wordt aangestuurd door het

1. animale zenuwstelsel
2. autonome zenuwstelsel

Je beweegt je ogen naar links. Dit wordt aangestuurd door..

1. animale zenuwstelsel
2. autonome zenuwstelsel

Na een tennisgame van een uur zit Leon uitgeput op de bank. Welk zenuwstelsel is nu actief?

1. parasympatische zenuwstelsel
2. orthosympatische zenuwstelsel

Wat betekent het voor de longen en het hart wanneer het parasympatische zenuwstelsel actief is?

https:

Indeling zenuwstelsel o.b.v. anatomie

Centraal zenuwstelsel en Perifeer (Binas 88B)

CZ en perifeer

CZ = centraal zenuwstelsel

- grote hersenen

- kleine hersenen

- hersenstam

- ruggenmerg

perifeer zenuwstelsel

- alle zenuwen in het lichaam

Centrale zenuwstelsel

- Bestaat uit de grote en kleine hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg. 

leerdoel

Ik kan uitleggen wat de functies zijn van de hersenen

grote hersenen

-Verwerken informatie uit de zintuigen.

-Starten de samentrekking van de spieren. (Gebeurt vooral in de hersenschors)

-Plek van het denken, de emoties, het plannen, het herinneren en het bewust worden. 

kleine hersenen

- coördineert de uitgaande informatie naar je spieren. De impulsen gaan via de hersenstam, het ruggenmerg en zenuwen naar de verschillende spieren.

Hersenstam

- bevat het centra voor het regelen van automatische functies

Ruggenmerg

- transporteert impulsen vanuit je hersenen naar je spieren en organen. 

-transporteert ook impulsen uit bijvoorbeeld tastreceptoren naar je hersenen toe. 

hersenschors

https:

leerdoel

Ik kan uitleggen hoe een bewuste beweging tot stand komt

https:

Zenuwen

- Via zenuwen verplaatsen impulsen zich tussen je CZS en je organen. 

-Alle zenuwen vormen samen het perifere zenuwstelsel.

-Impulsen uit gevoelszintuigen gaan via uitlopers van sensorische zenuwcellen naar het CZS. Via  schakelzenuwcellen gaan ze naar de grote hersenen. 

-Impulsen vanuit de grote en kleine hersenen gaan via schakelcellen en motorische zenuwcellen naar de skeletspieren.

- De meeste zenuwen zijn gemengde zenuwen

Corrigeren

- Regelkring met receptoren, een norm en effectoren.

- Negatieve terugkoppeling

Diepte

Chiasma opticum

aan de slag

1. maak een begrippenlijst, bestudeer de Binas bronnen

Controleer of je alle leerdoelen beheerst/ aan alle succescriteria voldoet. Zo niet: opnieuw door de stof/ opdrachten maken/ hulp vragen.