2 kgt 4.8 Spelling les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

4.8 Spelling les 1

Lesdoelen

Les 1: Je kunt het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord herkennen. 

Les 2: Je weet hoe je een samenstelling maakt met tussen -s en tussen -n.

Maak alle opgaven en je hoeft geen opdrachten uit je boek te maken. 

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Wat weet je al over werkwoorden? Maak de volgende vragen om erachter te komen.

Sleep de uitspraak naar 'waar' of 'niet waar'. 

WAAR

NIET WAAR

1. 'T KoFSCHiP X is een ezelsbruggetje om de verleden tijd van zwakke werkwoorden goed te spellen.

Eindigt de stam van een werkwoord op een letter uit 'T KoFSCHiP X, dan eindigt het voltooid deelwoord op -t.

Een zwak werkwoord verandert in de verleden tijd van klank.

Noteer de pv (persoonsvorm) in de verleden tijd.

Alle fans (wachten) in de hal van het vliegveld.

1. wachten
2. wachtten

Noteer de pv (persoonsvorm) in de verleden tijd.

Ze (vermoeden) dat het vliegtuig vertraging had.

1. vermoeden
2. vermoedden

Noteer de pv (persoonsvorm) in de verleden tijd.

Toch (landen) het nog op tijd.

1. landen
2. landden
3. lande
4. landde

Noteer de pv (persoonsvorm) in de verleden tijd.

Van opwinding (praten) de fans door elkaar.

1. praten
2. praatten
3. prate
4. praatte

Herhaling verleden tijd van werkwoorden met -d en -t

stam + de(n) 

ik/jij/hij/zij/het gooide 

wij/jullie/zij gooiden

stam + te(n) 

ik/jij/hij/zij/het stopte

wij/jullie/zij stopten

Als de stam eindigt op een van de medeklinkers uit ’t kofschip of ’t fokschaap schrijf je stam + te(n). Anders schrijf je altijd de(n).

Zwakke werkwoorden

Een zwak werkwoord verandert niet van klank in de verleden tijd, maar krijgt -de(n) of -te(n)

Stam

De stam is het werkwoord zonder -en.

Voorbeeld: kletsen -> stam = klets

                      praten -> stam  = prat

Herhaling verleden tijd van werkwoorden met -d en -t

Dus als de stam van het werkwoord al eindigt op een -d of -t, krijg je in de verleden tijd verdubbeling van de -d of -t.

Voorbeeld:

Alleen de keuken (branden) helemaal uit.

stam = brand

verleden tijd = brandde

Wat is de juiste schrijfwijze in de verleden tijd?

De eerste tien jaar van hun leven (kleden) de meisjes zich precies hetzelfde.

1. kleden
2. kleedden

Wat is de juiste schrijfwijze in de verleden tijd?

Mijn zusje (berusten) er gisteravond in dat ze niet mee naar het feest kon.

1. berustte
2. beruste

Wat is de juiste schrijfwijze in de verleden tijd?

Waarom (luiden) de de kerkklokken gisteravond?

1. luidden
2. luiden

pv tt, pv vt of vd?

Op de volgende slides vind je een aantal zinnen. 

Lees de zin en kijk goed naar het onderstreepte werkwoord. Is het onderstreepte werkwoord 

een persoonsvorm tegenwoordige tijd (pv tt), 

persoonsvorm verleden tijd (pv vt) 

of een voltooid deelwoord (vd)?

Kijk naar het onderstreepte werkwoord. Is het een pv tegenwoordige tijd (pv tt), pv verleden tijd (pv vt) of een voltooid deelwoord (vd)?

Ali stootte per ongeluk de vaas om.

1. pv tt
2. pv vt
3. vd

Kijk naar het onderstreepte werkwoord. Is het een pv tegenwoordige tijd (pv tt), pv verleden tijd (pv vt) of een voltooid deelwoord (vd)?

Zoiets gebeurt hem niet vaak.

1. pv tt
2. pv vt
3. vd

Kijk naar het onderstreepte werkwoord. Is het een pv tegenwoordige tijd (pv tt), pv verleden tijd (pv vt) of een voltooid deelwoord (vd)?

Van schrik is hij de straat op gerend.

1. pv tt
2. pv vt
3. vd

Kijk naar het onderstreepte werkwoord. Is het een pv tegenwoordige tijd (pv tt), pv verleden tijd (pv vt) of een voltooid deelwoord (vd)?

Dat verontrustte het overige publiek.

1. pv tt
2. pv vt
3. vd

Kijk naar het onderstreepte werkwoord. Is het een pv tegenwoordige tijd (pv tt), pv verleden tijd (pv vt) of een voltooid deelwoord (vd)?

De directeur vond dat heel erg.

1. pv tt
2. pv vt
3. vd

Kijk naar het onderstreepte werkwoord. Is het een pv tegenwoordige tijd (pv tt), pv verleden tijd (pv vt) of een voltooid deelwoord (vd)?

Het museum is gelukkig verzekerd.

1. pv tt
2. pv vt
3. vd

Is het werkwoord sterk of zwak?

ZWAKKE WERKWOORDEN

STERKE WERKWOORDEN

kloppen

bedenken

gissen

drentelen

slapen

verhuizen

vastmaken

vertellen

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden

Eindigt een werkwoord in de verleden tijd op -de(n), dan eindigt het voltooid deelwoord ook op -d.

Eindigt een werkwoord in de verleden tijd op -te(n), dan eindigt het voltooid deelwoord ook op -t.

heel werkwoord	verleden tijd	voltooid deelwoord
posten	post ten	gepos t
verhuizen	verhuis den	verhuis d

Noteer van het werkwoord het voltooid deelwoord.

gebeuren

Noteer van het werkwoord het voltooid deelwoord.

hechten

Noteer van het werkwoord het voltooid deelwoord.

vermoeden

Noteer van het werkwoord het voltooid deelwoord.

onthouden

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Het voltooid deelwoord kun je als bijvoeglijk naamwoord gebruiken.

Voltooid deelwoorden van sterke werkwoorden op -en veranderen als bijvoeglijk naamwoord niet.

Mijn ijsje is gesmolten. (vd)            het gesmolten ijsje (bn)

De kleren zijn gedragen. (vd)         de gedragen kleren (bn)

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Alle andere voltooide deelwoorden schrijf je als bijvoeglijk naamwoord zo kort mogelijk. Maar: denk aan de gewone spellingregels, zoals de dubbele medeklinker! Ook komt er soms een -e achter.

De foto is vergroot. (vd)              de vergrote foto (bn)

Het plafond is gewit. (vd)            het gewitte plafond (bn)

Ik heb de les gemist. (vd)            de gemiste les, een gemist                                                          lesuur (bn)

Het bedorven eten.

Hoe weet je dat bedorven van een sterk werwoord komt?

Wat is het hele werkwoord van 'gesmolten'?

Wat is de juiste schrijfwijze van het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord?

Op de (uitprinten) bladzijden staat mijn presentatie.

1. uitgeprinte
2. uitgeprintte

Wat is de juiste schrijfwijze van het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord?

De (ondertekenen) brief moest mee naar school. 

1. ondergetekende
2. ondertekendde
3. ondertekende
4. geondertekende

Wat is de juiste schrijfwijze van het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord?

De hongerige leeuwen aten het (doden) hert op.

1. gedood
2. gedoodde
3. dodende
4. gedode

Wat is de juiste schrijfwijze van het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord?

De (redden) drenkeling was mijn vader erg dankbaar. 

1. geredde
2. gerede
3. reddende
4. gered

Wat vul je in? Werkwoord: schaatsen

Ik heb een behoorlijke afstand ...

Wat vul je in? Werkwoord: schaatsen

De ... afstand was behoorlijk.

Wat vul je in? Werkwoord: betalen

De rekening is ... 

Wat vul je in? Werkwoord: betalen

De ... rekening.

Ik kan een voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord herkennen en schrijven.

1. ja
2. nee

Heb je nog vragen?

Meer weten? Kijk in je boek op bladzijde 72 t/m 76

De volgende les krijgen jullie les 2 van de paragraaf spelling.