De spelling van de werkwoorden

• Nederlands
• Secundair onderwijs

Lesopbouw

- 10 min. lezen

- Lesdoelen bespreken

- Terugblik 

- Korte uitleg

- Lesstof herhalen/oefenen (opdrachten)

- Nakijken (nakijkformulier)

- Evaluatie 

Stillezen

Lesdoelen

- Je kan de persoonsvorm en het onderwerp in zowel enkelvoudige als samengestelde zinnen herkennen.

- Je kan de persoonsvorm juist spellen (tt en vt).

- Je kan het voltooid deelwoord juist spellen (vd)

- Je kan het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord (bn) juist spellen.

 

Terugblik/herhaling

Persoonsvorm

• kenmerken van het ww

       ->Een werkwoord geeft aan wat iemand doet, wat er gebeurt of wat er is (lopen, werken).
      -> Je kan het vervoegen 

             Ik werk

             Hij werkt

             Wij werken

• Persoonsvorm
  -> maak de zin vragend of zet hem in een andere tijd
  
• Onderwerp
  -> wie/wat + pv?

Terugblik/herhalen

Wat zijn de werkwoorden in de zin?

Piet is vandaag naar school geweest.

1. Piet
2. is
3. naar school
4. geweest

Wat is de persoonsvorm in de zin?

Piet gaat vaak naar de sporthal.

1. vaak
2. gaat
3. Piet
4. de sporthal

Wat is de persoonsvorm in de zin?

Wie gaat morgen mee naar het schoolfeest?

1. Wie
2. gaat
3. morgen
4. het schoolfeest

Wat is het onderwerp in de zin?

Piet is naar school geweest.

1. Piet
2. is
3. naar school
4. geweest

Samengestelde zinnen

Bestaat uit:

- twee of meerdere zinnen, die samen 1 zin vormen.

- bestaat uit meerdere persoonsvormen en onderwerpen.

Heeft een:

- voegwoord: ,want, doordat, daarom, en, etc. 

* Ik ga morgen naar school, maar ik heb geen zin.
* Terwijl hij in de klas zit, wordt zijn fiets gestolen.

Wat is in deze samengestelde zin het voegwoord?

Stijn is vandaag jarig en hij is 14 jaar geworden.

Wat is in deze samengestelde zin het voegwoord?

Hoewel het werk nog niet af was, mochten we al wel naar huis.

De 'tegenwoordige tijd' is NU of gaat nog gebeuren.

Welke zin staat in de tegenwoordige tijd?

1. De kinderen spelen in de tuin.
2. De kinderen speelden in de tuin.

Vervoegen in de tegenwoordige tijd (tt)

pv tt =    ik-vorm + lopen 

werken -> werken

 Ik werk

 Hij werkt   ->   loopt

Jij loopt  ->       loop jij?

Wij werken

Je beteken... alles voor haar.
(tegenwoordige tijd)

1. betekend
2. betekende
3. betekent
4. betekendt

Waarom schrijf je betekent hier met een "t"?

Tegenwoordige tijd

1. hij bediend
2. hij bedient
3. hij bediendt

Waarom schrijf je bedient hier met een "t"?

Vervoeg in de tegenwoordige tijd.

1. vind
2. vint
3. vindt
4. vond

Waarom schrijf je vindt hier met "dt"

Vervoeg in de tegenwoordige tijd.

1. gebruikt
2. gebruikd
3. gebruikte
4. gebruiken

Vervoegen in de verledentijd (vt)

- De handeling is geweest. 

- Zwakke en sterke werkwoorden.

Vt =    ik-vorm + te (n)  ja         

                                                               ’t kofschip x

                                de (n)  nee

Zwakke werkwoorden

Stam + te(n)

* hij raakte, zij raakten

Stam + de(n)

* hij zeilde, wij zeilden

't kofschip (x)

Sterke werkwoorden

Klank verandert

* hij krijgt -> hij kreeg

Woord verandert

* hij is -> hij was

Wat is de verleden tijd?

1. nu
2. vroeger
3. wat nog moet komen

Wat kom je NOOIT tegen in de verleden tijd?

Geef de verleden tijd van: Ik werk

1. Ik heb gewerkt
2. Ik werkte
3. Ik workte
4. ik werkt

Zet in de verleden tijd: Hij _________ (rusten) op zijn bed.

1. ruste
2. rustte
3. rustten
4. gerust

Zet in de verleden tijd: Hij _________ (kammen) zijn haar.

1. kamde
2. kamte
3. komde
4. kamt

Wat is de verleden tijd van ...
blazen?

1. blies
2. blaasde
3. blaazde
4. blaaste

Wat is de verleden tijd van 'wij huppelen'.

1. huppelde
2. huppelden
3. huppelten
4. huppel

Voltooid deelwoord

• De handeling is voltooid -> afgerond

* Ik heb geslapen.

• Er staat ook een ander werkwoord in de zin (pv).
  
  
• Langer maken om te horen waar het op eindigt.

*Ik heb het geprobeert/geprobeerd? 

   probeerde -> geprobeerd

Schrijf de juiste vorm van het vd:
Hij heeft _________ (rusten).

1. gerust
2. gerusd

Schrijf de juiste vorm van het vd:
Hij heeft _________ (leven).

1. geleeft
2. geleefd

Wat is het voltooid deelwoord van

VRAGEN

1. gevragen
2. gevraag
3. gevraagd
4. gevraagt

Wat is het voltooid deelwoord van

RUILEN

1. geruilen
2. geruild
3. geruilt

voltooid deelwoord gebruikt als bijvoeglijk naamwoord

-> schrijf je zo ‘simpel’/’kort’ mogelijk.

-> het zegt iets over het zelfstandig naamwoord.

-> je kan het vaak weglaten en dan klopt de zin nog.

* Het pad heb ik bewandeld (vd).

* Het bewandelde (bn) pad is leuk.

Verschillende functies

1. De foto was vergroot. (vd)

2. De vergrote foto is mooi. (bn)

3. Hij vergrootte de foto. (pv vt)

Het is bij deze woorden dus belangrijk om te bekijken of het gaat om een bijvoeglijk naamwoord of een persoonsvorm in de verleden tijd.

In welke zin wordt het vd 'gelezen' als bn gebruikt?

1. Ik heb het boek gelezen.
2. Het gelezen boek is erg leuk.

In welke zin wordt het vd 'verdwaald' als bn gebruikt?

1. De verdwaalde wandelaar is erg moe.
2. De wandelaar is verdwaald.

Waar ga je mee aan de slag?

Maken

Extra oefenmateriaal:

- pv tt

- pv vt

- vd

- vd als bn

- herkennen van de ww functies

Klaar?

- Nakijken (antwoordbladen)     -Evaluatie check 

- Leren voor de toets                     - stil lezen

Evaluatie: Waar ga je extra mee aan de slag?

Je kant het!