Les 46

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Samentrekking controleren

Opdracht 1 (blz. 66)

Geef van de onderstreepte woorden aan of je ze mag weglaten. Licht je antwoord toe.

1. Mevrouw Van der Wal heeft veel vrijwilligerswerk gedaan en mevrouw Van der Wal heeft daarvoor op Koningsdag een lintje gekregen.

1. Mevrouw Van der Wal heeft veel vrijwilligerswerk gedaan en mevrouw Van der Wal heeft daarvoor op Koningsdag een lintje gekregen.

- mevrouw van der Wal: mag je weglaten (dezelfde functie: eerste deel OW en in het tweede deel OW) 

- heeft: mag je weglaten (dezelfde functie: eerste deel hww en in het tweede deel hww)

2. Yesser vergat zijn vriendin een cadeau te doen en Yesser vergat zijn vriendin te feliciteren.

- Yesser: mag je weglaten (dezelfde functie: eerste deel is OW en tweede deel OW) 

- vergat: mag je weglaten (dezelfde functie: eerste deel is hww en tweede deel ook)

- zijn vriendin: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: eerste deel MV en tweede deel LV)

2. Yesser vergat zijn vriendin een cadeau te doen en Yesser vergat zijn vriendin te feliciteren.

3. De inbreker liep een emmer omver en de inbreker liep hierdoor tegen een lamp. 

3. De inbreker liep een emmer omver en de inbreker liep hierdoor tegen een lamp. 

- de inbreker: mag je weglaten (dezelfde functie: eerste deel is OW en het tweede deel OW)

- liep: mag je niet weglaten (niet dezelfde betekenis: liep omver betekent iets anders dan liep tegen een lamp) 

4. Onze buurman is meestal wel aardig, maar onze buurman is soms volstrekt onredelijk.

4. Onze buurman is meestal wel aardig, maar onze buurman is soms volstrekt onredelijk.

- onze buurman: mag je weglaten (dezelfde functie: het eerste deel is OW en het tweede deel OW)

- is: mag je weglaten (dezelfde functie: het eerste deel is kww en in het tweede deel ook een kww)

Opdracht 2 (blz. 67)

Noteer welke woorden opde puntjes zijn weggelaten.

Bepaal vervolgens of deze woorden weggelaten mogen worden.

Verbeter de zinnen die fout zijn.

1. Ik ga tijdens de vakantie het liefst zo veel mogelijk naar het strand, maar mijn ouders (...) (...) liever naar musea of andere bezienswaardigheden.

1. Ik ga tijdens de vakantie het liefst zo veel mogelijk naar het strand, maar mijn ouders (...) (...) liever naar musea of andere bezienswaardigheden.

gaan: mag je niet weglaten, want niet hetzelfde getal

tijdens de vakantie: mag je weglaten, want zelfde functie, allebei een bwb.

Verbetering: Ik ga tijdens de vakantie het liefst zo veel mogelijk naar het strand, maar mijn ouders gaan liever naar musea of andere bezienswaardigheden.

De gemeente bouwt hier nieuwe huizen en (...) (...) hier aan de toekomst.

de gemeente: mag je weglaten, want zelfde functie: allebei onderwerp

bouwt: mag je niet weglaten, want niet dezelfde betekenis.


Verbetering: De gemeente bouwt hier nieuwe huizen en bouwt hier aan de toekomst.

De gemeente bouwt hier nieuwe huizen en (...) (...) hier aan de toekomst.

3. De organisatoren konden de veiligheid van de bezoekers neit garanderen en (...) hebben het festival afgelast.

3. De organisatoren konden de veiligheid van de bezoekers niet garanderen en (...) hebben het festival afgelast.

de organisatoren: mag je weglaten, want dezelfde functie, betekenis en getal: allebei onderwerp, meervoud en dezelfde betekenis.

4. Deze fiets is nog redelijk nieuw en (...) (...) toch al vaak kapot geweest.

4. Deze fiets is nog redelijk nieuw en (...) (...) toch al vaak kapot geweest.

deze fiets: mag je weglaten: dezelfde functie, betekenis en getal: allebei onderwerp, enkelvoud en dezelfde betekenis.

is: mag je niet weglaten: niet dezelfde functie: eerste deel een kww en tweede deel een hww. 

Verbetering: Deze fiets is nog redelijk nieuw en is toch al vaak kapot geweest. 

5. We zoeken het uit en (...) (...) naar een oplossing.

5. We zoeken het uit en (...) (...) naar een oplossing.

we: mag je weglaten, want dezelfde functie, betekenis en getal: allebei onderwerp, enkelvoud en dezelfde betekenis.

zoeken: mag je niet weglaten, want niet dezelfde betekenis: iets uitzoeken is iets anders dan zoeken naar een oplossing.

Verbetering: We zoeken het uit en zoeken naar een oplossing.

6. De burgemeester nam afscheid van de stad en (...) werd een groot feest aangeboden.

6. De burgemeester nam afscheid van de stad en (...) werd een groot feest aangeboden.

de burgemeester: mag je niet weglaten, want niet dezelfde functie: eerste deel is onderwerp en tweede deel een meewerkend voorwerp.

Verbetering: De burgemeester nam afscheid van de stad en de burgemeester werd een groot feest aangeboden. 

Opdracht 3 (blz. 67)

Geef van de onderstaande samentrekkingen aan of ze correct of foutief zijn. Verbeter de foute zinnen.

1. Mevrouw Van Delden had Lodewijk op spijbelen betrapt en straf gegeven.

1. Mevrouw Van Delden had Lodewijk op spijbelen betrapt en straf gegeven.

FOUT

- Mevrouw van Delden: mag je weglaten (dezelfde functie: ow)
- had: mag je weglaten (dezelfde functie: hww)
- Lodewijk: mag je niet wegglaten (niet dezelfde functie: 1e deel LV en 2e deel MV)

Verbetering: Mevrouw van Delden had Lodewijk op spijbelen betrapt en Lodewijk straf gegeven.

2. De nieuwste film van Spielberg is heel spannend en moet je gezien hebben.

FOUT

- de nieuwste film: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: 1e deel OW en 2e deel LV)

Verbetering: De nieuwste film van Spielberg is heel spannend en de nieuwste film van Spielberg moet je gezien hebben. 

2. De nieuwste film van Spielberg is heel spannend en moet je gezien hebben.

3. Milou had zich erg verheugd op de avondvierdaagse, maar na de eerste dag al enorme blaren op haar voeten.

3. Milou had zich erg verheugd op de avondvierdaagse, maar na de eerste dag al enorme blaren op haar voeten.

FOUT

- Milou: mag je weglaten (dezelfde functie: ow)
- had: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: 1e deel hww en 2e deel zww)

Verbeterting: Milou had zich erg verheugd op de avondvierdaagse, maar na de eerste dag al enorme blaren op haar voeten.

4. De mountainbike was heel duur, maar wilde ik toch graag hebben.

4. De mountainbike was heel duur, maar wilde ik toch graag hebben.

FOUT

- de mountainbike: mag je niet weglaten (niet dezelfde functie: 1e deel OW en 2e deel LV)

Verbetering: De mountainbike was heel duur, maar de mountainbike wilde ik toch graag hebben.

5. Meneer De Bree was ziek geworden en daarom naar huis gegaan. 

5. Meneer De Bree was ziek geworden en daarom naar huis gegaan. 

GOED

- meneer De Bree: mag je weglaten (dezelfde functie: 1e deel OW en 2e deel OW).

6. Harold trok ondanks de hitte een lange broek en zich niets van de opmerkingen van zijn klasgenoten aan. 

6. Harold trok ondanks de hitte een lange broek en zich niets van de opmerkingen van zijn klasgenoten aan. 

FOUT

- Harold: mag je weglaten (dezelfde functie: ow)
- trok: mag je niet weglaten (niet dezelfde betekenis: trok een lange broek aan betekent iets anders dan trok zich niets aan.

Verbetering: Harold trok ondanks de hitte een lange broek en trok zich niets van de opmerkingen van zijn klasgenoten aan.