(KA11) hofstelsel en horigheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De Middeleeuwen

Vandaag:

1. Van de Romeinen naar de Middeleeuwen

2. Het hofstelsel 

3. één familie in twee tijdperken

Lesdoelen:

Je kunt aan het eind van de les in eigen woorden uitleggen welke gevolgen de val van het Romeinse rijk had in Europa

Je kunt aan het eind van de les benoemen hoe het hofstelsel werkt. 

Waar denk jij aan bij het woord
Middeleeuwen?

De Romeinse 'beschaving'

- wetten, politie, veiligheid

- Eenheid in taal en cultuur

- Verspreiding van kennis en wetenschap 

- Rome --> gouverneurs van Provinciën --> lokaal bestuur

(Den haag) --> (Gelderland) --> (Gemeente Nijmegen).

- één wetboek voor heel het rijk. Veiligheid werd gegarandeerd voor de handel

Uitvindingen die wij danken aan de Romeinen

Openbare wc's 

Kalender

Bad(huizen)

geld

Dakpannen

Riolering

Kranten

Alfabet

Waterleidingen

Graan/water molens

Wegennet

Boogbouwkunde

(giet)beton

Wegborden (mijlpaal)

meetapparatuur

Airconditioning

chirurgische instrumenten

Codex (boek)

Moderne wetten

Sociale wetgevingen

postbedrijf 

Appartementen

Leven als Romein

- Het leven in het Romeinse rijk draaide om de stad. 

1. bestuur

2. markt 

3. Sociale leven 

de val van Rome -> begin middeleeuwen.

           R.I.P Rome

   753 V.Chr - 476 N.Chr

De Middeleeuwen

De Middeleeuwen

500 - 1500 N.Chr

Van Imperium naar lokaal

- Geen centraal gezag meer. 

- minder veilig reizen --> minder handel 

minder handel --> mensen moeten zelfvoorzienend gaan worden (autarkie)

Stad is afhankelijk van handel. 

Van agrarisch-urbane cultuur (romeinen) naar zelfvoorzienende agrarische cultuur. 

Hoe wordt het leven geregeld na de val van het Romeinse Rijk? 

Hofstelsel = Sociaaleconomisch systeem in de middeleeuwen. 

Mensen gaan opzoek naar veiligheid en bestaanszekerheid. 

Heer

Horige 

vrije boer

Lijfeigenen

Hoe werkt zo'n hofstelsel? 

Hofstelsel

- Tijdens de Romeinse periode waren er heren die veel grond hadden buiten de steden. 

- Deze heren gaan bescherming aanbieden, uiteraard niet gratis. 

Hof = domein

Jezelf in slavernij gooien lijkt een rare beslissing. Kun je verklaren waarom toch veel mensen ervoor kozen horige te worden in de Middeleeuwen?

Hofstelsel

- Een 'domein' was Autarkisch

- Vroonland = Land van de heer zelf dat wordt bewerkt door lijfeigenen

- Hoevenland = Land dat wordt bewerkt door de Horigen. deze boeren 

betaalden de heer in natura en met herendiensten

Herendiensten

Helpen met brouwen

Werktuigen maken/repareren

Paarden van de heer verzorgen

Rest van de week werken op de hoeven

Samenleving na de val van het Romeinse Rijk

1. Adel en geestelijken (koning was hoge adel, heren waren lage adel)

2. Vrije boeren 

3. Horigenboeren (boeren die gebonden waren aan een stuk land)

4. Lijfeigenen (boeren die van iemand waren, een soort slavernij)

Waarom hofstelsel? 

- Een hof of domein was Autarkisch dus niet afhankelijk van de buitenwereld = bestaanszekerheid

Het zorgde voor stabiliteit en veiligheid

De hele middeleeuwen gaat dit 'hofstelsel' dé 

manier zijn hoe de samenleving is geregeld. 

hofstelsel -> 1000 jaar 

- voor de bescherming gaan heren mensen in huren die voor hen willen vechten

- De huizen van de heren worden op de lange termijn kastelen. 

Wie doet er aan herendiensten?

1. Horigen
2. Vrije Boeren
3. Heren
4. Lijfeigenen

Wat betekend autarkisch?

1. Domein
2. Zelfvoorzienend
3. Niet handelend
4. Onveilig

Heren hadden het land al tijdens het Romeinse Rijk

1. Waar
2. Niet waar

Hier hadden de horigen hun eigen simpele huisjes en stukjes grond

1. Vroonland
2. Hoeveland

Leg het volgende uit:

Onveiligheid --> minder handel --> leegloop steden --> Autarkisch