Les 1

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Vandaag

Binnenkort een derde wereldoorlog...?

Nee

Iran vs..

Rusland vs...

Israël vs..

Anders...

China vs...

Kapitaal

dekkingsstelsel

Omslagstelsel

AOW Algemene

Oudersdomswet

Bedrijfspensioen

voorraadgrootheid

stroomgrootheid

salaris

schuld

toename van de schuld

bezit

aantal werklozen

spaargeld

Waardevast

Welvaartsvast

Stijgt mee met de inflatie

Stijgt mee met de CAO-lonen

stroomgrootheid

voorraadgrootheid

je meet deze grootheid op een bepaald moment

je meet deze grootheid over een bepaalde periode

vermogen is een ...

inkomen uit vermogen is een ...

decorrespondent.nl

Vroeger was PostNL een staatsbedrijf. Het is van de collectieve sector naar de particuliere sector gegaan. Dit heet..

1. nationalisatie
2. collectivisatie
3. particulierisatie
4. privatisering

Particuliere sector

Collectieve sector

Bedrijven

Burgers

De gemeente

De rijksoverheid

Collectieve sector

Particuliere sector 

Zet de volgende overheidsorganen op een rijtje. Begin bovenaan met het grootste overheidsorgaan. 

Provincies

Landelijke overheid

Waterschappen

Gemeenten

 

Verdeel de taak bij de juiste overheid.

de provincie

de Rijksoverheid (het Rijk)

de gemeente

Politie

Brandweer

Dijken

Leger

Snelwegen

Openbaar vervoer

Drinkwatervoorziening

ID-kaart

Sportparken

Lokale wegen

Ophalen van afval

Ouderenzorg

Jeugdzorg

Riolering

Prinsjesdag is altijd op....

1. De derde dinsdag van september
2. De tweede dinsdag van september
3. Op 20 september

Begrip:	Omschrijving
	De verwachte inkomsten en uitgaven van de regering voor het komende jaar
	Toelichting en uitleg van de Rijksbegroting
	De plannen van de regering voor het komende jaar
	Hierin zit de rijksbegroting en de miljoenennota, wanneer de minister deze aanbiedt aan de Tweede Kamer

Koffertje

Rijksbegroting

Troonrede

Miljoenennota

Een overzicht van verwachte inkomsten en verwachte uitgaven van rijksoverheid voor het komende jaar. 

Toelichting op de rijksbegroting door de minister van Financiën over de gemaakte keuzes. 

Een schuld die is opgebouwd in alle jaren dat de overheid een begrotingstekort had en dus geld heeft moeten lenen van banken. 

Miljoenennota

Rijksbegroting 

Staatsschuld 

Wlz

AOW

Anw

WIA

WW

Wet voor iedereen die permanent (voor altijd) 24 uur per dag (intensieve) zorg of toezicht nodig heeft

Basispen-sioen voor ouderen van de overheid

Uitkering voor mensen na het overlijden van hun partner. 

Uitkering voor mensen die in dienst zijn bij werkgever maar door ziekte minder kunnen werken

Uitkering voor iemand die gewerkt heeft, maar werkloos is geworden

Economie waarin vraag en aanbod de prijzen bepalen en waarbij de overheid niet ingrijpt met regels en wetgeving.

Belastingen die je rechtstreeks aan de overheid betaalt. Het zijn belastingen over inkomen, winst en vermogen.

Belastingen die verwerkt zijn in een product, zoals btw en accijns. Je noemt ze ook wel kostprijsverhogende belastingen.

Economie waarin vraag en aanbod de prijzen bepalen, maar waar de overheid ingrijpt als het nodig is.

Directe belastingen

Indirecte belastingen

Sociale markteconomie

Vrije markteconomie

Wanneer er sprake is van een begrotingstekort, heeft de overheid meer                     begroot dan                     . 

Bij een begrotingsoverschot heeft de overheid meer                             begroot dan                      .

 Vul de woorden in op de juiste plek.

inkomsten

uitgaven

inkomsten

uitgaven

Directe belasting

Indirecte belasting

Andere inkomsten

Welke sector? 

Collectieve sector

Private sector

Bekijk de volgende inkomstenbronnen van de overheid. Gaat het om directe belastingen, indirecte belastingen of om niet-belastingontvangsten?

Directe belastingen

Indirecte belastingen

Niet-belastingontvangsten

Accijns

Inkomstenbelasting

Boetes

Verkoop van aardgas

BTW

Wegenbelasting

Indirecte belastingen

Directe belastingen

BTW

Inkomstenbelasting

Vennootschapsbelasting

Accijns

Stelsel van Sociale Zekerheid

Sociale Verzekeringen

Sociale Voorzieningen

Volksverzekeringen

Werknemers
verzekeringen

Wat zijn directe belastingen?

1. BTW (belasting over toegevoegde waarde)
2. Accijnzen (op alcohol, brandstof en tabak)
3. Belastingen op inkomen, winst en vermogen
4. Invoerrechten

Sociale markteconomie

Planeconomie

Vrijemakteconomie

Economie waarin vraag en aanbod de prijzen bepalen, maar de overheid grijpt in bij een aantal basisbehoeften om deze betaalbaar te houden.

De overheid bepaalt wat er geproduceerd wordt, hoeveel, door wie en tegen welke prijs.

Economie waarin vraag en aanbod de prijzen bepalen.

Behoren de voorbeelden tot de particuliere- of collectieve sector? 

Collectieve sector

Particuliere sector

Collectieve sector

Collectieve sector

Collectieve sector

Particuliere sector

Particuliere sector

Particuliere sector

Collectieve sector

Particuliere sector

Albert Heijn

Belastingdienst

KLM

Philips

UWV

Wat is Prinsjesdag?

1. Prinsen hebben vandaag feest
2. Koning treedt af
3. Koning blikt terug op afgelopen jaar
4. Kabinet maakt plannen voor komend jaar bekend

Hoe wordt de sociale zekerheid betaald?

1. belastingen
2. sociale premies
3. aardgas baten
4. contributies

Sociale voorzieningen worden betaald van belasting geld. Wat is geen sociale voorziening?

1. zorgtoeslag
2. WW
3. Bijstand
4. huurtoeslag