1.2 Kernbegrippen bij Maatschappijleer

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

1.2 Kernbegrippen bij Maatschappijleer

De Basis:

De samenleving bestuderen betekent dat je verschillen in de samenleving gaat begrijpen.

Daarbij gebruiken we kernbegrippen.

• waarden
• belangen
• macht
• sociale ongelijkheid

Waarden en normen

Kernbegrip waarde heeft te maken met principes die je belangrijk vindt in het leven.

Voorbeelden: vrijheid, gezondheid en eerlijkheid.

Als je naar je waarden leeft, geef je jezelf hier regels voor. Bijvoorbeeld: gezondheid -> je zorgt dat je genoeg gezonde dingen eet.

Die regels noem je normen, oftewel: regels waar jij en anderen zich aan moeten houden.

Belangen:

Een belang is een voordeel dat je ergens bij hebt. 

Bijvoorbeeld weinig tussenuren, zodat je eerder vrij bent. 

Belangen kunnen botsen -> jij wilt een leuk feestje en laat thuis komen, je ouders/verzorgers vinden daar iets anders van bijvoorbeeld. Dat noem je een belangentegenstelling.

Macht

Wanneer heb je macht? Als je het gedrag van een ander kan beïnvloeden. 

Voorbeelden: je werkgever, je docenten, je ouders/verzorgers, vrienden.

Macht oefen je uit met verschillende machtsmiddelen:

• functie of beroep
• kennis en vaardigheden
• overtuigingskracht
• veel geld
• het aantal mensen met hetzelfde belang
• toegang tot media
• toegang tot invloedrijke personen of politici
• geweld

Sociale ongelijkheid

Niet iedereen heeft gelijke kansen in de samenleving, denk bijvoorbeeld aan inkomensverschillen tussen verschillende beroepen en mannen en vrouwen, discriminatie op de arbeidsmarkt. 

Die ongelijkheid noemen we sociale ongelijkheid.

Als je deze kernbegrippen kent, is het onderzoeken van maatschappelijke problemen en het begrijpen daarvan ook makkelijker.

Normen zijn?

1. Gezondheid
2. Waarden
3. Alles in de maatschappij
4. Regels over hoe jij en anderen zich moeten gedragen

Bij welke waarde hoort de norm 'niet valsspelen'?

Bij welke waarde hoort de norm 'niet valsspelen'?

Noem 2 waarden die je
hebt.

Bij een belang......

1. heb je ergens voordeel bij.
2. gaat het altijd om geld.
3. is de overheid altijd betrokken.
4. hebben twee groepen een meningsverschil.

Probeer zelf een ander voorbeeld te noemen van een belangentegenstelling.

Welk machtsmiddel wordt bij iedere afbeelding ingezet?

Functie/beroep

kennis

aanzien/status

overtuiging

geld

media

geweld

invloedrijke mensen

Sociale ongelijkheid betekent:

1. Je kunt klimmen op de maatschappelijke ladder
2. Macht, kennis en geld zijn niet gelijk verdeeld over de samenleving.
3. Alle maatschappelijke posities van hoog naar laag
4. Je kunt bewegen, zoals dansen, waardoor je een betere positie hebt.

Aan het werk:

Je leest eerst voor jezelf de tekst van 1.2 door. 

Je maakt uit deze paragraaf vraag 2, 4, 5, 6, 8, 11. 

= Huiswerk voor volgende les.