5.4 Voortplanten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Doelstellingen

Je leert...

• hoe planten zich voortplanten
• wat de voor- en nadelen zijn van geslachtelijke voortplanting ten opzichte van ongeslachtelijke voortplanting
• hoe zaden worden verspreid
• wat er gebeurt in een plantenleven

Waarvoor krijgen planten bloemen?

Bloemen: voor de voortplanting van een plant. Voortplanting: er ontstaan nieuwe planten.

• Bloembodem: basis
• Kelkbladeren: beschermen bloem (in knop) tegen kou, uitdroging en beschadiging 
• Nectarkliertje: nectar is zoete vloeistof
• Kroonbladeren: insecten lokken

De voortplantingsorganen van een plant

• Stamper: bevat vrouwelijke voortplantingscellen = eitjes

• Meeldraden: bevat mannelijke voortplantingscellen = stuifmeelkorrels (zaadcellen)

stuifmeelkorrel + eicel = zaadje -> ontkieming = nieuwe plant

https:

Ongeslachtelijke voortplanting

levert exacte genetische kopieën van de moederplant (kloons). 

Geslachtelijke voortplanting

• zaadcellen en eicellen vormen samen een embryo.
• alle embryo's zijn genetisch verschillend.

Wanneer is welke nuttig?

Geslachtelijke voorplanting is vooral nuttig als de omstandigheden niet ideaal zijn, of als de plant heel snel heel veel nakomelingen wil maken.

Ongeslachtelijke voortplanting is vooral handig voor planten die op een gunstige plek staan en de jonge planten veel meer voedingsstoffen willen meegeven.

Om te voorkomen dat een ziekte niet een hele populatie planten kan uitroeien doen ze (onbewust) aan

1. geslachtelijk voortplanting
2. ongeslachtelijke voortplanting

Een bloemkweker die de perfecte roos heeft gekweekt zal deze vermeerderen door:

1. geslachtelijke voortplanting
2. ongeslachtelijke voortplanting

Stap 1 van voortplanting:

Bestuiving: stuifmeel op stamper (bloemen van dezelfde soort)

• Kruisbestuiving: 2 planten
• Zelfbestuiving: 1 plant

Bestuiving door insecten

Bestuiving door de wind

Benoem de verschillen in uiterlijke kenmerken tussen insectenbloemen en windbloemen

Hoe ontstaan zaden?

Ontwikkeling van de appel

Als je naar de vorige dia kijkt, dan is het kroontje van de appel de oude verschrompelde....

1. bloemsteel en kelk- en kroonblaadjes
2. kelk- en kroonblaadjes
3. meeldraden en stamper
4. kelk- en kroonblaadjes, meeldraden en stamper

Hoe worden zaden verspreid?

Op welke manier helpen de mieren bij de zaadverspreiding?

practicum bloemen

Bekijk een bloem die je zelf geplukt hebt:

hoeveel kelk- en kroonbladeren zie je?

hoeveel meeldraden en stampers? 

0 t/m 10 echt tellen, daarna schrijf je gewoon meer dan 10

maak een foto van de hele bloem (bovenaanzicht) waarop zoveel mogelijk te zien is. Probeer een lengtedoorsnede te maken van je grootste bloem en maak nog een foto. Probeer zoveel mogelijk onderdelen te benoemen.

Upload de foto van je bovenaanzicht en noteer het aantal meeldraden en stampers.

Maak een foto van de doorsnede (bespreken we later samen)

Huiswerk

Lezen: bestudeer blz. 145 t/m 150. Kijk ook goed of je de bronnen/afbeeldingen begrijpt.

Maken: opdrachten 1, 3, 6, 7, 8, 9, 13, 14, 18, 22. Kijk de opdrachten ook na.

Lesson up doorwerken, dus proefje met voorplantingsorganen zelf meegenomen bloem uitvoeren (in de les).